کاروانسرای شاه عباسی نیشابور

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور با قدمت 400 ساله و معماری فوق العاده، جزو آن دسته از جاهای دیدنی نیشابور است که بازدید از آن را نباید از دست داد. این کاروانسرا در مرکز شهر نیشابور قرار گرفته و امروزه به عنوان موزه این شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته باید بدانید در فضای چهارگوش 4900 متر مربعی این کاروانسرا، قطعا چیزی فراتر از یک موزه انتظار شما را می‌کشد. اگر می‌خواهید بیشتر با این مجموعه آشنا شوید، ادامه مقاله را از دست ندهید.

تاریخچه کاروانسرای شاه عباسی نیشابور

قدمت کاروانسرای شاه عباسی نیشابور به دوران صفویه بازمی‌گردد. این کاروانسرا یکی از چندین کاروانسرا در کشورمان بوده که به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده‌است. شاه عباس و دیگر پادشاهان در هنگام سفر به نیشابور در این مکان اقامت می‌کردند. موقعیت مکانی این کاروانسرا خارج از شهر بوده است و مکانی خوش آب‌وهوا و زیبا تلقی می‌شد. امروزه این مکان تغییر کاربری داده و به موزه شهر نیشابور تبدیل شده‌است. همچنین باید بدانید این بنای تاریخی در تاریخ 17 خرداد سال 1355 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور در زمان قاجاریان محلی برای نگهداری فقیران و یتیمان، در زمان پهلوی به پادگان نظامی نیشابور و با پیروزی انقلاب تا سال 1367 انبار شهر نیشابور بود، تا اینکه در سال 1367 در اختیار اداره میراث فرهنگی قرار گرفته و پس از انجام عملیات مرمت و بازسازی، در سال 1374 به موزه آثار تاریخی این شهر تبدیل شد. جالب است بدانید تا این کاروانسرا با نام‌های رباط شاه عباسی و رباط نیشابور شناخته می‌شد. 

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور کجاست؟

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور درست در مرکز شهر و در نزدیکی میدان خیام واقع شده‌است. همچنین شما می‌توانید از حاشیه جنوبی خیابان امام خمینی نیشابور خودتان را به این کاروانسرا برسانید. دسترسی به این موزه بسیار آسان بوده و شما می‌توانید به راحتی در هر کجای شهر که هستید به کمک وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و تاکسی خودتان را به این مکان دیدنی برسانید. ایستگاه اتوبوس امام خمینی در نزدیکی کاروانسرا قرار دارد. چنانچه قصد دارید با ماشین شخصی خود از این کاروانسرا دیدن کنید، لوکیشن زیر از گوگل مپ می‌تواند به شما در مسیریابی کمک کند.

لوکیشن در بلد

معماری کاروانسرای شاه عباسی نیشابور

سبک معماری این کاروانسرا سبکی شبیه به بناهای دوره صفویه و با ورود به کاروانسرا ما را به آن دوران می‌برد. مساحت کلی این بنا 4900 متر مربع بوده و با بهترین روش ممکن طراحی و معماری شده‌است. این مجموعه دارای یک حیاط مربعی بوده و در 4 وجه این مربع چهار ایوان و 24 ایوانچه واقع شده‌است. ورودی کاروانسرای شاه عباسی نیشابور از ضلع شمالی آن بوده و تزئینات خاصی در آن نمی‌بینیم و تنها طاق‌نماهایی بسیار زیبای آن آجرکاری شده‌است. با ورود به کاروانسرا، ابتدا به هشتی بزرگی خواهید رسید که سقف آن رسمی بنده شده و همانطور که می‌دانیم کاربرد این هشتی، حفظ حریم داخل بنا است.

جالب است بدانید در آن زمان همه افراد با اسب و قاطر سفر می‌کردند، پس باید علاوه بر حجره‌هایی برای خودشان، اصطبل هم برای استراحت این چهارپایان تعبیه شود. در این کاروانسرا فضای زیادی به اصطبل اسب‌ها اختصاص یافته و برای ورود به این اصطبل‌ها می‎بایست از طریق پخ‌هایی که در گوشه حیاط قرار دارند، گذر کنید. در این کاروانسرا تزئینات خاصی دیده نمی‌شود و تنها استفاده از طاق‌نماها در قسمت‌های مختلف است. همچنین آجرکاری یکی از مهم‌ترین عناصر تشکیل دهنده این کاروانسرا است.

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور در گذشته چهار برج در گوشه‌های خود داشته که امروزه هیچ اثری از آن نمانده است. نکته قابل توجه این کاروانسرا، نظم و قرینگی تمام وجه‌های حیاط مربعی شکل آن است. نمای هرکدام از ضلع‌های حیاط با دیگری شبیه به هم بوده و فضایی بسیار دل‌انگیز و آرامبخش را ایجاد کرده‌است. همچنین با کار خوب سازمان میراث فرهنگی نیشابور، حوضی آبی رنگ به همراه باغچه‌های پرگل در اطراف آن، در مرکز حیاط کاروانسرا ساخته شده که زیبایی آن را دو چندان کرده‌است.

موزه شاه عباسی نیشابور

امروزه کاروانسرای شاه عباسی نیشابور در سال 1374 به موزه این شهر تبدیل شده و از بخش‌های مردم شناسی، بخش ویژه و بخش باستان شناسی تشکیل شده‌است. این موزه در ضلع شرقی کاروانسرا قابل دسترس است. در ادامه به معرفی هر یک از بخش‌های موزه می‌پردازیم.

بخش مردم شناسی موزه شاه عباسی نیشابور

در این بخش با سبک زندگی و آداب و رسوم مردم نیشابور آشنا می‌شوید. در این بخش مجسمه‌های مومی، زندگی روزانه بومیان این منطقه را به نمایش در می‌آورد.

بخش باستان شناسی موزه

در بخش باستان شناسی موزه اشیا و آثار تاریخی مانند ظروف سفالی به قدمت دوران تاریخی و اسلامی، انواع ظروف فلزی و شیشه‌ای، سکه‌های با ارزش قبل از اسلام تا زمان تیموریان، اشیای سنگی و دیگر آثار تاریخی به جا مانده از دوران صفویه به نمایش در آمده است که می‌توانید در کنار بازدید از معماری مثال‌زدنی کاروانسرای شاه عباسی نیشابور، از آن‌ها نیز دیدن کنید.

بخش ویژه موزه شاه عباسی نیشابور

مهم‌ترین بخش موزه نیشابور، بخش ویژه است که می‌توانید آثار بسیار با ارزش و گرانبهایی را از نزدیک ببنیید. در این بخش از موزه تعدادی سنگ قبر تاریخی، مجسمه‌هایی با قدمت دوره ماقبل تاریخی، لوح‌های استوانه‌ای بدلی و منشور آزادی یادگار از دوره هخامنشیان که متعلق به کوروش کبیر بوده، تعدادی ضریح چوبی منبت کاری شده و مجموعه‌ای از مدال‌های اهدایی پهلوان یعقوب‌ علی شورورزی قابل مشاهده است.

جاذبه های اطراف کاروانسرای شاه عباسی نیشابور

همانطور که گفتیم کاروانسرای شاه عباسی نیشابور در مرکز شهر قرار گرفته و به دلیل موقعیت مکانی خوبی که دارد، دسترسی به سایر جاذبه‌های گردشگری این شهر زیبا بسیار راحت است. در نزدیکی این کاروانسرا جاذبه‌های زیادی وجود دارد که پیش از بازدید از آن‌ها نمی‌توان شهر را ترک کرد. در قسمت زیر لیستی از این مکان‌های دیدنی را برایتان آماده کردیم که می‌توانید از آن استفاده کنید.

• آرامگاه خیام (فاصله: 4.6 کیلومتر)
• بازار تاریخی نیشابور (در فاصله 750 متر از کاروانسرا)
• آرامگاه کمال الملک (فاصله تا کاروانسرای شاه عباسی نیشابور: 5.9 کیلومتر)
• شادیاخ نیشابور (فاصله: 6.2 کیلومتر)
• مسجد جامع نیشابور (با فاصله 800 متر از کاروانسرای شاه عباسی نیشابور)
• افلاک نمای خیام (فاصله تا کاروانسرا: 4.5 کیلومتر)
• آرامگاه عطار (با فاصله 5.8 کیلومتر)

نکات بازدید از کاروانسرای شاه عباسی نیشابور

• هزینه بازدید از کاروانسرای شاه عباسی نیشابور برای گردشگران ایرانی مبلغ 5 تومان و گردشگران خارجی مبلغ 50 تومان است.
• شما می‌توانید همه روزه به جز تعطیلات رسمی از ساعت 08:30 صبح الی 21:00 شب از این کاروانسرای باشکوه دیدن کنید.
• شهر نیشابور در فصل بهار زیبایی‌های خاص خود را دارد، همچنین شرایط آب‌و‌هوایی در این فصل بسیار خوب بوده و می‌توانید با خیال راحت به بازدید از جاذبه‌های دیدنی شهر بپردازید.
• برای علاقه‌مندان به سبک معماری ایرانی این کاروانسرا یکی از زیباترین لوکیشن‌ها جهت عکاسی است. پیشنهاد می‌کنیم به هیچ‌وجه دوربین عکاسی خود را فراموش نکرده تا بتوانید از این بنا عکس‌های شگفت‌انگیزی ثبت کنید.
• قابل ذکر است که امروزه در ضلع غربی کاروانسرای شاه عباسی نیشابور، نمایشگاه صنایع دستی شامل انواع سفالگری، حصیر بافی، قلم‌زنی، قالی بافی، خطاطی و گیره بافی و همچنین  بازارچه‌ای کوچک از این صنایع و سوغات نیشابور وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها دیدن کرده و خریداری کنید.
• از لمس کردن اشیا و جابه‌جایی آن‌ها و همچنین نوشتن یادگاری بر روی دیوارها و رها کردن زباله‌های خود در حیاط کاروانسرا جدا خودداری کنید.

سخن پایانی

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور یکی از زیباترین کاروانسرای ساخته شده در زمان صفویه بوده که با معماری خیره‌کننده خود سالانه گردشگران زیادی را از داخل و خارج از کشور به سوی خود می‌کشاند. در این مقاله از گردشی تاپ سعی کردیم اطلاعات کاملی از این کاروانسرا را در اختیارتان قرار دهیم تا با دید بازتری از آن دیدن کنید. پیشنهاد می‌کنیم بازدید از این مجموعه تاریخی را در اولویت خود قرار دهید. چنانچه تجربه بازدید از این مکان را دارید، می‌توانید آن را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول