جاذبه های گردشگری باکو

موزه فرش باکو

خواندن مطلب

قلعه دختر باکو

خواندن مطلب

شهر باکو پرجمعیت‌ترین شهر در منطقه قفقاز است که به دلیل داشتن جاذبه‌های توریستی خارق‌العاده، محبوبیت بسیار زیادی را در سطح جهانی بدست آورده است. این شهر در چند سال گذشته به یکی از انتخاب‌های ایرانیان برای مسافرت تبدیل شده است و افراد زیادی از آن بازدید می‌کنند. در این مقاله، قصد داریم که شما را با چند تا از بهترین و زیباترین جاذبه های گردشگری باکو آشنا کنیم. در ادامه با گردشی تاپ همراه باشید.

منبع ویدیو: کانال یوتیوب Rahman Mammadov

آب و هوای باکو چگونه است؟

هوای شهر باکو در فصل بهار معتدل است و افزایش و کاهش دما در این فصل با سرعت زیادی اتفاق می‌افتد. در اواخر فصل بهار همچنین هوا رو به گرمی می‌رود و این زمان می‌تواند بهترین زمان برای بازدید از جاذبه های گردشگری باکو باشد. دمای هوا در فصل تابستان در شهر باکو به شدت افزایش پیدا می‌کند و در برخی از روزها تردد در شهر می‌تواند آزاردهنده باشد. با فرا رسیدن فصل پاییز هوای شهر باکو رو به سردی می‌رود و کاهش دما نسبت به فصل تابستان کاملا حس می‌شود.

اوایل فصل پاییز نیز می‌تواند یکی از بهترین زمان‌ها برای سفر به این شهر و بازدید از جاهای دیدنی باکو باشد. در فصل زمستان نیز دمای هوا به شدت کاهش پیدا می‌کند و شاهد بارش برف در برخی از روزها در این شهر هستیم. در نظر داشته باشید که اگر در فصل زمستان قصد سفر به این شهر را دارید، حتما باید لباس گرم همراه خود داشته باشید. در قسمت پایین می‌توانید پیش‌بینی وضعیت آب‌و‌هوای شهر باکو را تا 6 روز آینده مشاهده کنید و بهترین زمان را برای سفر به این شهر انتخاب کنید.

BAKU WEATHER

کاخ شیروان شاهی

یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین جاذبه های گردشگری باکو، کاخ شیروان شاهی این شهر است که ساخت آن به قرن 15 برمی‌گردد. این کاخ در اثر حملات متعدد روسیه، به یک مکان متروکه تبدیل شد. سرانجام در سال 1964، این کاخ به صورت رسمی به یک موزه تبدیل شد که بخش بزرگی از تاریخ این شهر را بازگو می‌کند. جالب است بدانید که از عکس این کاخ، روی پول‌های کاغذی کشور آذربایجان نیز استفاده شده است.

کاخ شیروان شاهی در دو طبقه ساخته شده است و قسمت‌هایی مانند مسجد، دروازه قسمت شرقی، مقبره افراد بزرگ و ساختمان اصلی کاخ شیروان شاهی می‌شود. برای ساخت این کاخ از معماری اسلامی دوران وسطی کمک گرفته شده است که طراحی بسیار زیبا و خیره‌کننده‌ای دارد. برای دسترسی به طبقات مختلف کاخ شیروان شاهی، باید از راه‌پله‌های مارپیچ ساخته شده در این ساختمان استفاده کنید.

بخش‌های مختلف کاخ شیروان شاهی که حتما باید از آن دیدن کنید شامل مسجد کی‌قباد، حمام، مخزن آب، آرامگاه سید یحی و دیوان خانه می‌شود. برای بازدید از این مکان تاریخی باید هزینه 245000 تومان را پرداخت کنید. همچنین باید بدانید که بازدید از آن در ساعات 10:00 الی 18:00 امکان پذیر است.

کاخ شیروان شاهی یکی از بهترین جاذبه های گردشگری باکو است که اگر به مکان‌های تاریخی علاقه دارید، حتما باید از آن دیدن کنید.

آدرس کاخ شیروان شاهی در گوگل مپ

بلوار ساحلی، از جاذبه های گردشگری باکو

بلوار ساحلی باکو، یکی از زیباترین جاهای دیدنی باکو است که در کنار بازدید از مکان‌های تاریخی این شهر باید از آن دیدن کنید. ساخت این بلوار به بیش از 110 سال پیش بازمی‌گردد؛ اما اصلا ظاهر قدیمی ندارد. طول بلوار ساحلی باکو، حدودا 3700 متر است که نقطه شروع آن میدان پرچم و نقطه پایان آن میدان آزادی شهر باکو می‌باشد.

از زیباترین بخش‌های این بلوار، می‌توان به پارک آن اشاره کرد که افراد بسیار زیادی برای تفریح به آنجا می‌روند. پیشنهاد می‌کنیم که اگر قصد بازدید از پارک بلوار ساحلی باکو را دارید، در روزهایی که خلوت‌تر است از آن دیدن کنید تا بتوانید از قدم زدن در این پارک لذت ببرید.

در بلوار ساحلی باکو، همچنین یک مرکز خرید مجلل احداث شده است که می‌توانید برای خرید و یا بازدید از آن مراجعه کنید. در این مرکز خرید انواع کفش، لباس، ادکلن، ساعت و غیره در برندهای متنوع به فروش می‌رسند. بلوار ساحلی به بسیاری از جاذبه های گردشگری باکو نزدیک است و دسترسی به آنها برای شما بسیار راحت است. پیشنهاد می‌کنیم که در سفر خود به شهر باکو، حتما از این بلوار دیدن کنید.

پیشنهاد مطالعه: اگر تمایل دارید که جذاب‌ترین مکان‌های توریستی نیویورک را بشناسید، مقاله جاذبه های گردشگری نیویورک را مطالعه کنید.

آدرس بلوار ساحلی در گوگل مپ

قلعه دختر، یکی از جاذبه های گردشگری باکو

یکی از زیباترین و البته قدیمی‌ترین جاذبه های گردشگری باکو، قلعه دختر است که بخش بسیار بزرگی از تاریخ این شهر را بازگو می‌کند. از نام این برج، در بسیاری از اشعار و حماسه‌های باکو استفاده شده است. اطلاعات دقیقی از تاریخ ساخت این قلعه در دسترس نیست؛ اما بسیاری از افراد معتقدند که ساخت آن مربوط به قرن 4 تا قرن 6 می‌باشد. قلعه دختر حدودا 30 متر ارتفاع دارد و معماری آن بسیار جذاب است.

اگر بخواهید از تمام قسمت‌های این قلعه دیدن کندی، حدودا دو ساعت زمان می‌برد. همچنین باید بدانید که برای بازدید از آن باید 10 منات پرداخت کنید. در اطراف قلعه دختر، هتل‌ها و رستوران‌های بسیار زیادی وجود دارد و شما پس از بازدید می‌توانید برای میل کردن غذا و یا استراحت کردن مراجعه کنید.

قلعه دختر قطعا یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری باکو است که بازدید از آن خالی از لطف نیست. پیشنهاد می‌کنیم که در سفر به این شهر، بازدید از این مکان تاریخی را در برنامه خود قرار دهید.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با جذاب‌ترین مکان‌های تفریحی تفلیس، می‌توانید مقاله جاذبه های گردشگری تفلیس را مطالعه کنید.

آدرس قلعه دختر در گوگل مپ

موزه فرش، جزو جاهای دیدنی باکو

یکی از خاص‌ترین جاذبه های گردشگری باکو، موزه فرش این شهر است که به عنوان اولین موزه فرش در جهان شناخته می‌شود. بزرگترین کلکسیون فرش در جهان، در این موزه قرار دارد و به همین خاطر موزه فرش باکو یکی از ارزشمندترین مکان های دیدنی باکو است. این موزه در سال 1967 ساخته شد و در سال 2014 با ایجاد تغییراتی در آن به یکی از مدرن‌ترین موزه‌های جهان تبدیل شد.

در این موزه 7 قسمت وجود دارد که در هر قسمت یک نوع خاصی از فرش نگهداری می‌شود. در کنار نگهداری از گران‌ترین و قدیمی‌ترین فرش‌های جهان، ظروف سنتی قدیمی و زیورآلات تاریخی نیز در موزه فرش باکو نگهداری می‌شوند. بازدید از این موزه در تمام طول هفته امکان پذیر می‌باشد و برای بازدید از آن باید 7 منات هزینه کنید. همچنین باید بدانید که بازدید برای افراد زیر 6 سال رایگان است.

اگر به شهر باکو سفر کردید، پیشنهاد می‌کنیم که موزه فرش را به عنوان یکی از زیباترین و جذاب‌ترین جاذبه های گردشگری باکو زیر نظر داشته باشید.

آدرس موزه فرش باکو در گوگل مپ

چشم باکو، از خاص ترین جاذبه های گردشگری باکو

یکی از نمادهای شهر باکو که در بسیاری از نقاط جهان به وسیله آن شهر باکو را می‌شناسند، چشم باکو است. چشم باکو در واقع نام یک چرخ و فلک بسیار بزرگ است که در پارک ملی این شهر ساخته شده است. این چرخ و فلک بسیار بزرگ، حدود 60 متر ارتفاع دارد و با دارا بودن 30 کابین، 240 نفر می‌توانند سوار آن شوند. هر یک دور کامل این چرخ و فلک حدودا 35 دقیقه زمان می‌برد که بسیار هیجان‌انگیز است.

هنگامی که سوار چرخ و فلک بزرگ باکو می‌شوید، از یک طرف نمای بسیار زیبایی از شهر باکو را می‌بینید و از طرف دیگر دریای زیبای خلیج فارس رو‌به‌روی چشمان شماست. اگر قصد بازدید از این مکان تفریحی را دارید، پیشنهاد می‌کنیم که در هنگام غروب سوار آن شوید تا بتوانید غروب آفتاب را در حال که در دریای خزر محو می‌شود، مشاهده کنید.

چشم باکو همه روزه از ساعت 10:00 الی 23:00 آماده استقبال از شما می‌باشد. در بین جاذبه های گردشگری باکو، بازدید از این مکان دیدنی به شدت توصیه می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: پس از مطالعه درباره جاذبه های گردشگری باکو، می‌توانید درباره بهترین مکان‌های تفریحی استانبول، در مقاله جاذبه های گردشگری استانبول مطالعه کنید.

آدرس چشم باکو در گوگل مپ

مرکز فرهنگی Heydar Aliyev

مرکز فرهنگی Heydar Aliyev، یکی از معروف‌ترین جاذبه های گردشگری باکو است که طراحی آن نشان‌دهنده معماری برجسته باکو است. طراحی این سازه خارق‌العاده توسط شخصی به نام زاها حدید انجام شده است. زاها حدید همان شخصی است که در سال 2007 برنده جایزه Pritzker شده است. طراحی ساختمان مرکز فرهنگی Heydar Aliyev رابطه‌ی مستقیمی با محیط داخلی این ساختمان و محیط اطراف آن دارد.

در ساخت این بنای باشکوه، برای رسیدن به یک طراحی بدون ستون، این سازه بتنی را با سیستم قاب فضایی ترکیب کرده‌اند. جالب است بدانید که از قوانین هندسه برای طراحی مرکز فرهنگی Heydar Aliyev بسیار استفاده شده است. فضای داخلی ساختمان، دارای بخش‌های متنوعی است که هر کدام از نظر ظاهری با دیگری کاملا متفاوت است. پیشنهاد می‌کنیم که از تمام بخش‌های مرکز فرهنگی Heydar Aliyev با دقت دیدن کنید و حدود 2 ساعت از زمان خود را صرف دیدن از این بنا کنید.

مرکز فرهنگی Heydar Aliyev یکی از جذاب‌ترین و خارق‌العاده‌ترین بناهای جهان و یکی از شاهکارترین جاذبه های گردشگری باکو است که نمونه آن را نمی‌توانید در هیچ کجای جهان پیدا کنید.

آدرس مرکز فرهنگی Heydar Aliyev در گوگل مپ

Flame Towers، از جاهای دیدنی باکو

Flame Towers یا برج‌های آتش، یکی از جذاب‌ترین بخش‌های باکو برای گردشگران است که بر روی تپه‌ای رو به دریای خزر ساخته شده‌اند. جالب است بدانید که با وجود یکسان بودن طراحی این سه برج، کارایی هر کدام با دیگری کاملا متفاوت است. برج جنوبی که به عنوان بلندترین برج در بین برج‌های آتش سناخته می‌شود، یک برج مسکونی است که 130 آپارتمان لوکس را در 39 طبقه جای داده است.

برج شمالی نیز با 36 طبقه و 318 اتاق لوکس، به عنوان یکی از بهترین هتل های باکو شناخته می‌شود. همچنین باید بدانید که برج سوم که در قسمت شرقی قرار دارد، ماهیت اداری دارد و بیش از 100 هزار متر مربع فضای اداری ایجاد کرده است. استفاده از چراغ‌های LED برای نمای بیرونی هر سه برج، باعث شده تا برج‌ها ظاهر جذاب و خیره‌کننده‌ای در شب داشته باشند.

برای ساخت Flame Towers بیش از 350 میلیون دلار در سال 2012 هزینه شده است و از آن زمان تاکنون به عنوان یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری باکو، گردشگران زیادی را به سمت خود کشانده است.

پیشنهاد مطالعه: پیشنهاد می‌کنیم که پس از مطالعه درباره جاذبه های گردشگری باکو، مقاله جاذبه های گردشگری پاریس را نیز مطالعه کنید.

آدرس Flame Towers در گوگل مپ

مسجد حیدر

مسجد حیدر یکی از زیباترین مساجد جهان است که به عنوان یکی از محبوب‌ترین جاذبه های گردشگری باکو شناخته می‌شود. ساخت این مسجد در سپتامبر 2012 آغاز شد و دو سال بعد یعنی در سال 2014 به پایان رسید. مراسم افتتاحیه این مکان مذهبی در 26 دسامبر سال 2014 در حضور جمعی از بزرگان کشور گرجستان انجام شد. مسجد حیدر باکو، امروزه زیباترین عبادت‌گاه مسلمانان در کشور گرجستان به حساب می‌آید.

مسجد حیدر در زمینی به مساحت 12000 متر مربع قرار گرفته است. در طراحی این مکان از 4 مناره زیبا و جذاب به ارتفاع 95 متر استفاده شده است. قرارگیری دو گنبد جذاب به ارتفاع 55 و 35 متر در کنار این مناره‌ها، زیبایی وصف‌ناشدنی را به مسجد حیدر بخشیده‌اند. زیبایی گنبدها با حک شدن آیات قرآن بر روی آن‌ها چندین برابر شده است. به صورت کلی باید بگوییم که ظاهر جذاب و چشم‌نواز این مجموعه، سبب قرارگیری نام این بنای تاریخی در لیست زیباترین جاذبه های گردشگری باکو شده است.

داخل مسجد نیز دقیقا مانند بیرون آن جذاب است و در تزئینات داخلی از سنگ مرمر و چوب استفاده شده است. همچنین باید بدانید که از 920 متر مربع فرش در این مسجد استفاده شده است که ظاهر آن‌ها شباهت بسیار زیادی به فرش معروف شیخ صفی دارد. محیط داخلی مسجد حیدر باکو آرامش خاصی دارد و می‌توانید ساعت‌ها در آن مشغول عبادت شوید و به هیچ چیز دیگری فکر نکنید.

مسجد حیدر بلافاصله پس از تاسیس به یکی از برجسته‌ترین جاذبه های گردشگری باکو و نماد صلح و وحدت تبدیل شد. پیشنهاد گردشی تاپ به شما این است که در کنار بازدید از بناهای تاریخی و مدرن این شهر، حتما از این مکان مذهبی نیز بازدید کنید.

پیشنهاد مطالعه: جاهای دیدنی سئول

آدرس مسجد حیدر در گوگل مپ

پارک Highland

یکی از بکرترین مکان‌های شهر باکو است که در مرتفع‌ترین نقطه شهر قرار گرفته است و منظره نفس‌گیری از شهر را به شما نشان می‌دهد. پارک Highland به داشتن تراس‌های دنج، مسیرهای پیاده‌روی سایه‌دار، فضای سبز بکر و پله‌های بزرگ شهرت دارد و نام آن در لیست جاذبه های گردشگری باکو می‌درخشد. این پارک توسط شخصی به نام Lev Ilyin طراحی شده و در ساخت آن از سنگ آهک مخصوص باکو استفاده شده است.

پارک Highland بخش‌های جذابی را در گوشه و کنار خود جای داده است که دیدن آن‌ها می‌تواند شما را شگفت‌زده کند. به عنوان مثال یک سنگ غول‌پیکر در گوشه‌ای از این پارک رها شده است که یک سوراخ مستطیلی بزرگ در وسط آن وجود دارد. محلی‌های شهر باکو معتقدند که این سنگ شفادهنده است و یک سنگ مقدس است. در گوشه‌ای دیگر کاخی به نام گلستان وجود دارد که در دهه 80 میلادی ساخته شده است و هدف از ساخت آن برگزاری مراسمات مذهبی و فرهنگی مهم بود.

در یک منطقه دیگر از پارک Highland تئاتری معروف به تئاتر سبز قرار گرفته است که در اوایل دهه 60 میلاد ساخته شده و هنرمندان بزرگی در آن اجرا کرده‌اند. وجود همه این بناهای تاریخی و مهم در کنار یک فضای سبز بکر، فواره‌های زیبا، باغچه‌های فانتزی و زمین‌های بازی کاربردی سبب شده که پارک Highland به یکی از بهترین جاذبه های گردشگری باکو تبدیل شود.

آدرس پارک Highland در گوگل مپ

مرکز خرید Ganjlik

اگر به دنبال یک مرکز خرید لوکس و مدرن در شهر باکو هستید، مرکز خرید Ganjlik بهترین گزینه‌ی روی میز است. Ganjlik در زمینی به مساحت 55000 متر مربع قرار گرفته است و لقب بزرگ‌ترین مرکز خرید در آذربایجان را به خود اختصاص داده است. این مجموعه که یکی از جاذبه های گردشگری باکو است، دارای 4 طبقه است و طراحی آن تماما از شیشه است. این موضوع باعث شده که تمام محیط داخلی غرق در نور آفتاب باشد.

در مرکز خرید Ganjlik می‌توانید کالاهایی مانند زیورآلات، ساعت، کیف و کفش، عطر و ادکلن و پوشاک را از مطرح‌ترین برندهای جهان خریداری کنید. از جمله مهم‌ترین برندهایی که در این مجموعه حضور دارند باید به Zara، Bershka، Mango و Go Sport اشاره کنیم. در نظر داشته باشید که مرکز خرید یک مکان کسل‌کننده برای خرید نیست و بخش‌های متنوع و جذابی را در خود جا داده است.

به عنوان مثال در این مجموعه یک سینمای مدرن قرار گرفته است که جذاب‌ترین فیلم‌های روز دنیا در آن اکران می‌شود. سالن بولینگ مرکز خرید Ganjlik نیز مکانی جذاب برای افرادی است که می‌خواهند یک رقابت جانانه را با دوستان خود تجربه کنند. در کنار تمام این امکانات رفاهی و تفریحی، چندین رستوران و کافی‌شاپ لوکس نیز قرار گرفته است تا این مرکز خرید چیزی کم نداشته باشد و بتواند در لیست جاذبه های گردشگری باکو بدرخشد.

آدرس Ganjlik Mall در گوگل مپ

مینی ونیز

مینی ونیز یا ونیز کوچک نام شهری است که در سال 1960 ساخته شده است و طراحی آن بسیار شبیه به شهر ونیز در ایتالیا است. این شهر مینیمال در طول زمان گسترش پیدا کرده است و مساحت آن امروز به 10000 متر مربع رسیده است. بخش‌های مختلف و جذابی که در این شهر کوچک قرار گرفته است، سبب شده که توجه گردشگران زیادی به آن جلب شود و نام مینی ونیز در لیست جاذبه های گردشگری باکو قرار بگیرد.

مینی ونیز از دو جزیره بزرگ و چندین جزیره کوچک‌تر ساخته شده که همه آن‌ها به وسیله پل‌های سنگین به یکدیگر وصل شده‌اند. در این مجموعه قایق‌های 4 نفره زیادی نیز وجود دارد که در صورت تمایل می‌توانید قایق‌سواری با دوستان خود را نیز تجربه کنید و در بین جزیره‌های ونیز کوچک ماجراجویی کنید. همچنین در نظر داشته باشید که چندین رستوران و کافی‌شاپ نیز در این شهر قرار گرفته است که می‌توانید غذاهای شرقی و غربی را با کیفیت بالایی در آن‌ها تجربه کنید.

به یاد داشته باشید که دیدن شهر مینی ونیز و گشت‌و‌گذار در بین جزیره‌های آن یکی از بهترین تجربه‌هایی است که در مسیر بازدید از جاذبه های گردشگری باکو بدست می‌آید. پیشنهاد می‌کنیم که به هیچ عنوان بازدید از این مکان را از دست ندهید.

آدرس مینی ونیز در گوگل مپ

مسجد بی بی هیبت

از دیگر جاذبه های گردشگری باکو که ارزش بسیار بالایی برای بازدید دارد، زیارتگاه و مسجد بی بی هیبت است. این زیارتگاه مربوط به یکی از دختران امام موسی (ع) است و مردم شهر باکو ارادت بسیار زیادی به ایشان دارند. این جاذبه در بین مردم محلی باکو با نام‌های «پیر بی بی هیبت» و «مسجد حضرت فاطمه زهرا (س)» نیز شناخته می‌شود. اگر قصد بازدید از آن را دارید، باید خود را به 6 کیلومتری جنوب غربی این شهر برسانید.

مسجد بی بی هیبت دارای دو مناره سنگی و بسیار مرتفع است که با معماری خیره‌کننده خود شما را مجذوب خود می‌کنند. قرارگیری دو مناره زیبا و بزرگ در بین این ایوان‌ها نیز زیبایی نما را دوچندان کرده است. گنبد‌ها روی یک بخش استوانه‌ای که دور تا دور آن را شیشه فرار گرفته، جا خوش کرده‌اند و همین موضوع باعث شده تا از سایر مناره‌هایی که تا امروز دیده‌اید متمایز باشند.

قدمت مسجدی که امروزه مشاهده می‌کنید، به سال 1990 میلادی برمی‌گردد که بر روی ویرانه‌های یک مسجد تاریخی ساخته شده است؛ بنایی که توسط بلشویک در دهه 1990 میلادی به صورت کامل ویران شد. اگر به بازدید از مکان‌ها مذهبی با معماری خاص علاقه دارید، مسجد بی بی هیبت می‌تواند جزو بهترین جاذبه های گردشگری باکو برای شما باشد.

آدرس مسجد بی بی هیبت در گوگل مپ

مسجد تازه پیر

یکی از مساجد تاریخی و جاهای دیدنی باکو است که در بخش غربی شهر، در نزدیکی زیارتگاهی به همین نام قرار دارد. قدمت این بنای تاریخی به قرن چهاردهم، یعنی زمان حکومت شیروان‌شاه برمی‌گردد. در طول تاریخ، این مسجد بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته که مهم‌ترین آن مربوط به قرن نوزدهم است که توسط دولت روسیه دست‌خوش تغییراتی شد. خوشبختانه، با وجود این مرمت‌ها و بازسازی‌ها، بنا همچنان چهره اولیه خود را حفظ کرده است.

معماری یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که مسجد تازه پیر را به یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری باکو تبدیل کرده است. در ساخت این مسجد، از ترکیب معماری سنتی آذربایجان و ایران استفاده شده که همین موضوع، این سازه را از سایر مساجد شهر باکو متمایز کرده است. در نمای بیرونی، آجرکاری‌های پیچیده خودنمایی می‌کنند و نمای داخلی سازه نیز به نقاشی‌های دیواری و کاشی‌کاری‌های هنرمندانه مزین شده است.

آدرس مسجد تازه پیر در گوگل مپ

سخن پایانی درباره جاذبه های گردشگری باکو

شهر باکو قطعا مکان‌های تفریحی بسیار بیشتری دارد و سعی ما در این مقاله این بود که بهترین آن‌ها را به شما معرفی کنیم. پیشنهاد می‌کنیم که اگر زمان کمی برای بازدید از جاذبه های گردشگری باکو دارید، با توجه به سلیقه خود بهترین‌ها را انتخاب کنید. اگر تجربه سفر به شهر باکو و بازدید از این مکان‌ها را دارید، خوشحال می‌شویم که تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول