حمام شیخ بهایی

حمام شیخ بهایی یکی از آثار تاریخی متعلق به دوران صفوی بوده که جز زیباترین جاهای دیدنی اصفهان است. این حمام منحصر به فرد به دلیل راز گرم شدن خود، به حمام اسرارآمیز شهرت دارد. این حمام زیبا بارها و در دوران‌های مختلف مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و از این رو می‌توانیم انواع سبک‌های معماری را در بخش‌های مختلف آن ببینیم. اگر اطلاعات زیادی در مورد این حمام ندارید، ادامه مقاله را به هیچ‌وجه از دست ندهید.

تاریخچه حمام شیخ بهایی

حمام شیخ بهایی اصفهان دوران صفویه در سال 994 شمسی، به دستور شاه عباس اول ساخته شد. معمار خلاق و زبردست این حمام، «شیخ بهایی» بود. ایشان یکی از دانشمندان بزرگ عصر صفویه بوده و در علوم زیادی مانند منطق، فلسفه و ریاضیات تبحر داشتند و جالب است بدانید بسیاری از آثار تاریخی عصر صفویان را شیخ بهایی به زیباترین شکل ممکن طراحی کرده‌است. حمام در ابتدا حدود 30 نفر مالک داشته که اداره میراث فرهنگی اصفهان آن را خریداری کرده و مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.

حمام شیخ بهایی در تاریخ 29 تیر سال 1377 با شماره 2063 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این حمام زیبا در طول سال‌های مختلف مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت، اما متاسفانه در سال‌های اخیر بسیار آسیب دیده و رو به تخریب شدن است. این مرمت از سال 1399 شروع شده و هنوز به پایان نرسیده است. 

حمام شیخ بهایی کجاست؟

حمام شیخ بهایی اصفهان در خیابان عبدالرزاق و در کوچه شیخ بهایی واقع شده‌است. این حمام در مرکز شهر اصفهان قرار گرفته و دسترسی به آن به کمک وسایل نقلیه عمومی نظیر اتوبوس و تاکسی بسیار راحت است. اگر می‌خواهید از ماشین شخصی خود استفاده کنید و از حمام دیدن کنید، باید به خیابان عبدالرزاق بیایید و سپس به کوچه شیخ بهایی بروید. حمام شیخ بهایی درون بازار کهنه اصفهان قرار دارد. در قسمت زیر لوکیشن این مکان را از گوگل مپ برایتان قرار دادیم تا بهترین و کوتاه‌ترین مسیر را پیدا کنید.

لوکیشن در نشان

معماری حمام شیخ بهایی

معماری حمام شیخ بهایی به سبک صفویه بوده و ویژگی‌های خاص خود را دارد. این حمام از بخش‌های مختلفی نظیر حوض، استخر، خزینه، دو سربینه مخصوص بانوان و آقایان، گرم‌خانه و آب‌انبار می‌شود. سقف گنبدی، تزئینات و نقاشی‌هایی از گل و بوته و پادشاهان و کاشی‌کاری‌های زیبا بر روی دیوارها و سقف گنبد را خواهیم دید. بر روی سقف حمام حفره‌های متعددی تعبیه شده که این حفره‌ها با شیشه پوشانده شده‌است و نقش نورگیر حمام را ایفا می‌کند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این حمام زیبا و تاریخی که آن را از سایر حمام‌ها متمایز کرده، سیستم گرمایشی آن است. جالب است بدانید این حمام تنها با یک شعله کار می‌کند و تمام آب مورد نیاز حمام فقط با یک شعله گرم می‌شود. تاکنون محققان زیادی از سایر نقاط جهان به اصفهان آمده تا راز این شعله را کشف کنند. در طی این سال‌ها متاسفانه طی این تحقیقات آسیب‌های زیادی به حمام وارد شده و دیگر شعله کار نمی‌کند. 

محققان به این نتیجه رسیدند با روش مکش طبیعی، گازهای اکسیدهای گوگرد و متان به سوی مشعل خزینه هدایت می‌شود و گرما را تامین می‌کند. نظریه دیگری وجود دارد مبنی بر اینکه این گازها از مواد زاید تولید می‌شود و در حمام جمع آوری شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه در کشورهای پیشرفته که از این طریق که با نام بیوگاز شهرت دارد، استفاده می‌شود. پس از انجام تحقیقات یک مخترع مشهدی در این حمام، وی اعلام کرد که منبع آب حمام شیخ بهایی از جنس طلا بوده و این فلز رساناترین فلز انتقال گرما است و با گرمای آب را درون خود نگه می‌دارد. البته این نظریه به به دلیل جلوگیری از سرقت، قطعی نشده‌است.

جاهای دیدنی اطراف حمام 

شهر اصفهان از جمله شهرهای مهم ایران بوده که سالانه میلیون‌ها نفر را از سراسر دنیا به سوی خودش می‌کشد. جاذبه‌های دیدنی اصفهان تمامی ندارد. حمام شیخ بهایی یکی از همین جاذبه‌ها بوده که زیبایی خاص خود را دارد. شما می‌توانید پس از بازدید از حمام به بازار رفته و برای خود و دوستانتان سوغات اصفهان را خریداری کنید. همچنین در قسمت زیر لیستی از نزدیک‌ترین جاهای دیدنی به این حمام را برایتان آماده کرده‌ایم.

باغ پرندگان اصفهان (فاصله: 9.7 کیلومتر)

کاخ چهلستون (در فاصله: 3.7 کیلومتر از حمام شیخ بهایی)

سی و سه پل اصفهان (با فاصله 5.9 کیلومتر از حمام)

میدان نقش جهان (فاصله: 2.9 کیلومتر)

کاخ عالی قاپو (فاصله تا حمام شیخ بهایی: 3.6 کیلومتر)

نکات بازدید از حمام 

• بازدید از حمام شیخ بهایی رایگان بوده و نیازی به پرداخت هزینه ندارد.
• شما می‌توانید همه روزه از صبح تا زمانی که هوا تاریک می‌شود از این حمام بازدید کنید. بازدید از تمام بخش‌های حمام یک الی دو ساعت از زمان شما را به خودش اختصاص می‌دهد.
• اصفهان شهری گرم و خشک بوده و زمستان‌های سرد و تابستان‌هایی گرم دارد، بنابراین بهترین زمان بازدید از حمام شیخ بهایی و سایر جاذبه‌های دیدنی اصفهان، فصل بهار و پاییز است. 
• این حمام زیبا ارزش تاریخی بسیار زیادی داشته و جز میراث ملی کشورمان است، لذا از آسیب رساندن و نوشتن یادگاری بر روی آن پرهیز کنید.
• برای علاقه‌مندان به هنر معماری این مکان جذاب می‌تواند سوژه‌ای جالب برای عکاسی باشد، پیشنهاد می‌کنیم دوربین عکاسی خود را به همراه داشته باشید.

کلام آخر

حمام شیخ بهایی اصفهان یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های دیدنی این شهر بوده و همانطور که گفتیم در مرکز شهر قرار گرفته و دسترسی به آن بسیار راحت است. متاسفانه امروزه به این حمام رسیدگی‌های لازم صورت نمی‌گیرد و در وضعیت مناسبی قرار ندارد. تیم گردشی تاپ امیدوار است که در آینده‌ای نزدیک پیگیری‌های لازم برای عملیات مرمت و بازسازی در این مکان تاریخی انجام شود. از اینکه تا پایان مقاله همراه ما بودید، بی‌نهایت سپاسگزاریم.

سوالات متداول