مسجد جامع کاشان

در شهرهای مختلف ایران و ایران جهان بناهای مذهبی مختلفی وجود دارند. این بناها، از لحاظ دینی و مذهبی، تاریخی و نیز هنر و معماری از اهمیت بالایی برخوردار هستند. یکی از بناهای مذهبی مهم و محبوب که معماری بسیار زیبای ایرانی اسلامی در آن خودنمایی می‌کند، مسجد جامع کاشان است. این مسجد که زیبا که از دوره سلجوقیان به جا مانده است، از جاهای دیدنی کاشان به شمار می‌رود و بسیاری از افراد هنگام سفر به این شهر از این مسجد دیدن می‌کنند.

تاریخچه مسجد جامع کاشان

مسجد جامع کاشان از قدیمی ترین بناهای تاریخی شهر کاشان به شمار می‌رود که کارشناسان معتقدند این مسجد از بازسازی و تغییر کاربری یک بنای قدیمی تر که مربوط به پیش از اسلام است، ساخته شده‌است. کارشناسان بر این باورند که بنای قدیمی این مسجد پیش از بازسازی و تبدیل شدن به مسجد و در دورانی که اسلام به ایران وارد نشده بود، به یک آتشکده برای زرتشتیان تعلق داشته است.

برخی دیگر از کارشناسان اما متفاوت فکر می‌کنند. آنها معتقدند با توجه به آثار کوره‌های پخت سفال در زیر شبستان‌های مسجد جامع کاشان، قدمت این بنا به قرون اولیه دوره اسلامی بر می‌گردد. برخی روایات بیان می دارند که این مسجد به دستور صفیه خاتون دختر مالک اشتر ساخته شده است. اخیرا لایه برداری‌هایی بر روی محراب مسجد و گچبری‌های آن انجام شده‌ که نشان می‌دهد پیشینه ساخت این مسجد به دوران حکومت آل بویه بر می‌گردد.

برخی از کارشناسان و باستان شناسان نیز با توجه به شواهد و مستندات تاریخی و نیز سبک معماری مسجد جامع کاشان، اعتقاد دارند که ساخت و یا بازسازی این بنا و تبدیل آن به مسجد، مربوط به دوره حکومت سلجوقیان است. مسجد جامع کاشان از زمان ساخت تا کنون بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است که یکی از بازسازی‌های آن به دوران حکومت کریم خان زند، پادشاه حکومت زندیه، و زمانی که عبدالرزاق خان حاکم این منطقه بود، مربوط می‌شود.

در واقع در زمان حاکمیت عبدالرزاق خان و حکومت کریم خان زند، در سال ۱۱۹۲ هجری قمری، زلزله‌ بزرگ و سختی در این منطقه رخ داد که باعث شد بخش عظیمی از بنای مسجد دچار تخریب شود. عبدالرزاق خان دستور به ترمیم و بازسازی مسجد داد که این بازسازی قریب به ده سال طول کشید. برای انجام عملیات بازسازی کریم خان زند دستور دادند که کارگران بسیاری را از اصفهان و سایر شهرهای ایران به این منطقه بیاورند تا عملیات بازسازی مسجد، سریعتر انجام شود.

در بازسازی‌هایی که بر روی مسجد جامع کاشان انجام شده‌اند، کتیبه‌هایی توسط خطاطان قدیمی نوشته شده‌اند که از جمله آن می‌توان به کتیبه‌هایی اشاره کرد که در آنها نام عبدالکریم و ابن محمد حسین محمدکاظم اصفهانی به چشم می‌خورد. محراب شبستان مسجد نیز گچبری‌هایی دارد که توسط استاد باقر اصفهانی انجام شده‌ است. در زیر شبستان زمستانی مسجد، شبستانی تابستانی دیده‌ می‌شود. در این شبستان تزئینات و کاشی کاری‌های بسیار زیبایی دیده‌ می‌شوند. مسجد جامع شهر کاشان، در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۱۵ خورشیدی با شماره ۲۵۲ در فهرست آثار ملی ثبت شده ایران به ثبت رسید.

مسجد جامع کاشان کجاست؟

مسجد جامع کاشان در استان اصفهان، شهر کاشان، محله میدان کهنه، خیابان بابا افضل و در داخل کوچه شهیدان دقیقی قرار دارد. اگر تصمیم دارید با خودروی شخصی خود یا آشنایانتان به این مسجد بروید، می‌توانید از لوکیشن زیر که نشانی دقیق مسجد را به شما می‌دهد استفاده کنید و راحت تر مسجد را پیدا کنید.

لوکیشن در نشان

معماری مسجد جامع کاشان

مسجد جامع کاشان دو محراب دارد که قبله یک محراب چپ و قبله دیگری در سمت راست قرار دارد. کارشناسان بر این باورند که از آنجا که قبله دقیق رعایت نشده است، محراب نخستین تخریب شده و محرابی جدید با رعایت جهت صحیح قبله در نزدیکی قبله پیشین ساخته شده‌ است. در قسمت تخریب شده محراب اول آثاری ارزشمند از گچبری‌های قدیمی دیده می‌شد.

در مسجد جامع کاشان گنبدی آجری، مقصوره، صحن وسیع، ایوان مرتفع، حوض خانه دو شبستان بزرگ و شبستان تحتانی دیده ‌می‌شود. گنبدی که بر فراز شبستان و محراب اصلی مسجد قرار گرفته، کتیبه‌ای دارد که بر آن نام ملکشاه و وزیرش خواجه نظام‌ الملک طوسی به چشم می‌خواد. ایوان اصلی مسجد نیز در ضلع غربی آن قرار گرفته و بلندترین قسمت ۱۳.۸ متر و در قسمتی که هم سطح پشت بام است، ۱۱.۲ متر ارتفاع دارد.

مناره‌ای آجری در ضلع جنوب شرقی مسجد جامع کاشان قرار دارد که قدیمی ترین بنای تاریخی کاشان و اصفهان محسوب می‌شود و پس از مناره مسجد میدان ساوه و مسجد زواره سومین مناره تاریخی ایران از لحاظ قدمت، شناخته می‌شود. در قسمت تحتانی مناره کتیبه‌ای به خط کوفی با آجر برجسته وجود دارد که به شرح زیر است:« امر ببنائها القاضی الجلیل مجد البنا حمد بلد … فی شهور سنه ست و ستین و اربعمائه ـ۴۶۶ـ.»

بخش‌ های مختلف مسجد جامع کاشان

همانطور که در بخش قبل گفته شد، مسجد جامع کاشان بخش‌های مختلفی دارد که از جمله آن می‌توان به سه شبستان مسجد که شامل دو شبستان بزرگ و شبستان تحتانی می‌شود، حوضخانه، ایوان، صحن مسجد و محراب اشاره کرد. در ادامه به بررسی برخی از بخش‌های مختلف مسجد میپردازیم.

حوضخانه‌

حوضخانه‌های مساجد که به آنها تابستان نشین نیز می‌گویند، به طور معمول مخصوص معماری ساختمان‌هایی است که در مناطق گرم و خشک ساخته می‌شوند. حوضخانه یا تابستان نشین که در مسجد جامع کاشان در وسط مسجد قرارداد، معمولا به شکل هشت ضلعی و در داخل ساختمان ساخته می‌شوند.

شبستان های مسجد

شبستان زمستانی مسجد، به منظور راحتی و آسایش افراد داخل مسجد در فصول سرد منطقه به ویژه زمستان‌ها، ساخته شده است. برای آنکه این شبستان گرم باشد، سازندگان مسجد آن را در جهت آفتاب ساخته‌اند، از این رو از بخش‌های آفتاب گیر مسجد به شمار می‌رود. حال آنکه شبستان تابستانی مسجد را پشت به آفتاب ساخته‌اند که آفتاب سوزان در فصول گرم سال نمازگزاران و عابدین را اذیت نکند. شبستان تحتانی یا ستون دار به علت ستون‌های زیبایی که دارد معروف است و از دو شبستان دیگر کوچکتر است.

جاهای دیدنی اطراف مسجد جامع کاشان

جاهای دیدنی اطراف مسجد جامع کاشان 

شهر کاشان، شهری نسبتا کوچک با جاذبه‌های گردشگری تاریخی فراوان محسوب می‌شود. به هر قسمت از این شهر زیبا که بروید در اطراف خود تعداد زیادی بنای تاریخی با معماری بی‌نظیر می‌بینید. از جمله جاهای دیدنی کاشان که در نزدیکی مسجد جامع کاشان قرار دارند، می‌توان به بناهای تاریخی زیر اشاره کرد.

• خانه تاریخی طباطبایی ها 
• خانه تاریخی یاسین
• خانه بروجردی ها 
• گنبد محتشم کاشانی 
• مسجد آقا بزرگ 
• مسجد میرعماد

نکات بازدید از مسجد جامع کاشان

همانند مساجد دیگر موجود در ایران، شما برای ورود و بازدید از مسجد جامع کاشان نیازی به پرداخت هزینه ورودی ندارید و هر زمان که بخواهید می‌توانید به صورت رایگان به بازدید از این مسجد بروید. این مسجد در تمام روزهای سال از ساعت 08:00 صبح الی 20:00 قابل بازدید است.

کلام پایانی

آیا شما از آن دسته افرادی هستید که از بازدید از بناهای تاریخی و قدیمی و معماری ایرانی لذت می‌برید؟ اگر پاسختان به این سوال بله است، پس حتما باید یک سر از شهر زیبای کاشان دیدن کنید و به بازدید از بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری آن بپردازید. این شهر زیبا بناهای تاریخی بسیاری دارد که هر یک معماری منحصر به فرد و فوق العاده زیبایی دارند. اگر دوست دارید که به مسافرت بروید اما نمیدانید که کدام یک از شهرهای زیبای ایران را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کنید، ما به شما کاشان را پیشنهاد می‌کنیم. اگر به این شهر زیبا سفر کردید، از مسجد جامع کاشان نیز دیدن کنید و تجربه خود از سفر را با ما و کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول