گنبد علویان

گنبد علویان یکی از معروف‌ترین جاذبه های گردشگری همدان بوده که ساخت آن به دوره سلجوقیان بازمی‌گردد. این گنبد زیبا یکی از شاهکارهای معماری و گچ‌بری در زمان بعد از ورود اسلام به ایران محسوب می‌شود که توسط خاندان علویان در قرن ششم هجری بنا شده است. در ادامه مقاله سری به این گنبد می‌زنیم و شما را با معماری و تاریخچه آن آشنا می‌کنیم.

تاریخچه گنبد علویان

قدمت گنبد علویان با توجه به شناسنامه فنی آن به زمان سلجوقیان بازمی‌گردد. این گنبد توسط خاندان علویان و در قرن ششم هجری احداث شده است. جالب است بدانید، در ابتدا به عنوان مسجد از آن استفاده می‌شده و در دوره‌های بعد، با ایجاد دخمه‌ای در زیرزمین به آرامگاه این خاندان تبدیل گشت. نام دیگر این گنبد در فرهنگ عامیانه مردم همدان، گنبد سبز است. این گنبد زیبا به واسطه معماری خیره‌کننده خود در دی‌ماه سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

خاقانی، یکی از شاعران معروف قرن ششم هجری، در بیتی از شعرهای خود از این گنبد یاد می‌کند و می‌نویسد:

دلا دوشم دلا دوشم دلا دوش           به حق گنبد سبز سیه‌پوش

گنبد علویان کجاست؟

گنبد علویان همدان در چهارباغ علویان و در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله این شهر واقع شده است. مسیر دسترسی به این گنبد تاریخی بسیار راحت بوده و شما می‌بایست ابتدا خودتان را به میدان امامزاده عبدالله برسانید و سپس وارد بلوار علویان شوید. فاصله گنبد علویان تا این بلوار 300 متر بوده و با کمی پیاده‌روی به آن خواهید رسید. همچنین می‌توانید از وسیله نقلیه عمومی نظیر اتوبوس و تاکسی جهت دسترسی به گنبد استفاده کنید. در قسمت زیر لوکیشن دقیق این مکان تاریخی را برایتان قرار داده‌ایم تا کوتاه‌ترین و بهترین مسیر را انتخاب کنید.

لوکیشن در بلد

معماری گنبد علویان

گنبد علویان یکی از شاهکارهای معماری و گچ‌بری بعد از اسلام است. بدون شک گچ‌بری‌ها و آجرکاری‌های بی‌نظیر این بنا را نمی‌توانید در جای دیگری پیدا کنید. همانطور که گفتیم، ابتدا این بنا مسجد بوده و سپس به آرامگاه تبدیل شده است. برای رسیدن به بنای اصلی، باید از پلکان این بنای تاریخی که دارای 7 پله آجری است استفاده کنید. این گنبد به شکل چهارضلعی بوده و گوشه‌های این چهار ضلعی دارای لبه‌های ستاره‌ای شکل است. ابعاد داخلی بنا 8 متر در 8 متر بوده و تزئینات بسیار چشم‌گیری را می‌توانید در داخل آن ببینید.

در 4 راس گنبد، چهار ستون قطور به ارتفاع 8 متر ساخته شده‌ که جرزهای آن با نیمی از یک ستاره هشت‌پر تزیین شده است. یکی دیگر از ویژگی‌های معماری گنبد علویان که آن را از سایر گنبدها متمایز می‌کند، استفاده از اشکال هندسی در طراحی آن است. علاوه بر آن، آجرکاری‌های بسیار باشکوه و دلنشین در قسمت طاق‌نماهای گنبد همواره مورد توجه گردشگران بوده است. جالب است بدانید بر فراز طاق‌نماها، کتیبه‌ای آجری با خط کوفی و مشتمل از آیات قرآن مجید دیده می‌شود که بسیار ارزشمند و گرانبها است.

علاوه بر آجرکاری‌های بی‌نظیر گنبد علویان، گچ‌بری‌های آن توجه هر باستان شناسی را به خود جلب می‌کند. در قسمت ورودی گنبد، گچ‌بری‌های بسیار زیبایی از برجستگی‌های لانه زنبوری و گل و بوته‌های پیچیده خواهید دید و این تازه اول ماجراست. در قسمت جنوبی بنا محرابی قرار دارد که تمام آن با گچ‌بری‌های چشمگیری تزئین شده و به راحتی نمی‌توانید از آن چشم بردارید.

نور داخلی گنبد توسط چند نورگیر که در سقف آن تعبیه شده است، تامین می‌شود. جالب است بدانید کنار محراب، راه‌پله‌ای وجود دارد که شما را به زیرزمین این بنا، جایی که دو تن از بزرگان خاندان علویان نیز دفن هستند، می‌برد. حتی در این قسمت هم می‌توانیم هنر و خلاقیت معماران ایرانی را ببینیم. فضای داخلی سرداب از 6 حجره با طاق‌نماهای جناغی تشکیل شده و قبرها به صورت مکعب مستطیل بوده و بوسیله آجرهای لعاب‌دار فیروزه‌ای رنگ تزئین شده‌اند.

جاذبه های اطراف گنبد علویان

شهر همدان به واسطه تاریخ دیرینه خود، دارای جاذبه‌های گردشگری زیادی است که بازدید از همگی آن‌ها خالی از لطف نیست. علاوه بر مکان‌های دیدنی زیبا، سوغات همدان از معروف‌ترین سوغاتی‌های ایران محسوب می‌شود که می‌توانید از مراکز خرید این شهر تهیه کنید. در ادامه لیستی از نزدیک‌ترین جاذبه‌های دیدنی این شهر به گنبد علویان را برایتان آماده کرده‌ایم:

• آرامگاه باباطاهر (فاصله: 1.6 کیلومتر)
• بازار همدان (در فاصله 1.1 کیلومتر)
• آرامگاه ابوعلی سینا (با فاصله 2.5 کیلومتری از گنبد علویان)
• کلیسای گریگوری استفان (با فاصله 2.4 کیلومتر)
• مسجد جامع همدان (فاصله تا گنبد: 1.5 کیلومتر)

نکات بازدید از گنبد علویان

• هزینه بازدید از گنبد علویان برای گردشگران ایرانی 4 هزار تومان و برای گردشگران خارجی مبلغ 40 هزار تومان است.
• شما می‌توانید همه روزه از ساعت 09:00 صبح الی 17:00 عصر از این مکان تاریخی دیدن کنید. بازدید از این جاذبه 15 دقیقه از زمان شما را به خود اختصاص می‌دهد.
• همدان شهری سردسیر بوده و هوای آن در فصل پاییز و زمستان بسیار سرد و طاق‌فرسا است، بنابراین بهترین زمان بازدید از گنبد علویان و سایر جاذبه‌های دیدنی آن فصل تابستان است.
• گنبد علویان یکی از بهترین سوژه‌ها جهت عکاسی برای علاقه‌مندان به آثار تاریخی و معماری قدیم ایرانی است. پیشنهاد می‌کنیم دوربین عکاسی خود را به هیچ‌وجه فراموش نکنید.
• این برج زیبا یکی از بناهای به جا مانده از دوران سلجوقیان است و ارزش تاریخی بسیار زیادی دارد، لذا خواهشمندیم از نوشتن یادگاری و آسیب رساندن به آن پرهیز کنید.

سخن پایانی

گنبد علویان یک بنای تاریخی ارزشمند با معماری فوق‌العاده است که در شهر همدان قرار دارد. این سازه بی‌نظیر مربوط به دوره سلجوقیان بوده و به دستور خاندان علویان بنا شده است. معماری چشم‌نواز و قدمت دیرینه آن باعث شده تا این گنبد به یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی کشور تبدیل شود. اگر تا به امروز از آن دیدن نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم در اولین فرصت برای دیدن آن برنامه‌ریزی کنید. چنانچه تجربه بازدید از آن را دارید، می‌توانید تجربه خود را با ما و سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول