آرامگاه ابوعلی سینا

تاریخ ایران سرشار از شخصیت‌هایی است که همواره در شاخه‌های مختلف علوم و هنر باعث غرور و افتخار تمامی ایرانیان بوده و هستند. از جمله این شخصیت‌ها می‌توان به ابوعلی سینا اشاره کرد. امروزه آرامگاه این پزشک بزرگ به یکی از جاذبه های گردشگری همدان تبدیل شده‌است. آرامگاه ابوعلی سینا به نماد شهر همدان تبدیل شده‌ و قدمت بنایی که هم اکنون می‌بینیم به دوره پهلوی برمی‌گردد. در ادامه مقاله همراه ما باشید تا شما را بیشتر با این دانشمند ایرانی آشنا کنیم.

درباره ابوعلی سینا

ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا، از مشهورترین فیلسوفان و پزشکان ایرانی در ایران و جهان بود. او در سال 359 هجری شمسی در شهر بخارا به دنیا آمد. وی از همان دوران کودکی علاقه ی زیاد به یادگیری علوم مختلف داشت و پدرش عبدالله همواره او را در این مسیر تشویق و حمایت می‌کرد، تا جایی که در سن 10 سالگی تمام قرآن را آموخت و به یادگیری ریاضیات و منطق مشغول شد.

با گذشت هزار سال از فوت این حکیم بزرگ، امروزه آثار وی به عنوان یکی از معتبرترین منابع علمی در حوزه پزشکی، در دانشگاه‌های سراسر دنیا تدریس می‌شود. 250 اثر از این پزشک باقی‌مانده است که از جمله معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به کتاب قانون طب و شفا اشاره کرده. آرامگاه این دانشمند ایرانی در شهر همدان که محل زندگی وی بود، واقع شده‌است و سالیانه گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می‌کند.

آشنایی با آرامگاه ابوعلی سینا

آرامگاه ابوعلی سینا معروف به شیخ‌الرئیس، یکی از طبیبان فاخر ایرانی در شهر همدان قرار گرفته و با ستون‌های سر به فلک کشیده خود به نماد این شهر تبدیل شده‌است. آرامگاه در اردیبهشت‌ماه سال 1376 به لیست آثار ملی ایران اضافه شد. همچنین جالب است بدانید یکم شهریور در تقویم ایران به عنوان روز بزرگداشت ابوعلی سینا و روز پزشک نامگذاری شده‌است که در این روز عده زیادی از مردم و علاقه‌مندان به ابن سینا به آرامگاه وی می‌روند.

در این آرامگاه موزه‌ای قرار دارد که به طور کامل در مورد زندگی ابن سینا و علم طب پرداخته است. علاوه بر آن، در فضای سبز حیاط مقبره نیز می‌توانید لحظات خوشی را بگذرانید. همچنین باید بدانید دوست ابوعلی سینا، ابوسعید دخدوک نیز در کنار وی دفن است. در مقابل در ورودی مجموعه، آرامگاه شاعر ملی ایرانی ابوالقاسم عارف قزوینی واقع شده‌است که می‌توانید از آن‌جا نیز بازدید کنید.

آرامگاه ابوعلی سینا کجاست؟

آرامگاه ابوعلی سینا در میدان بوعلی سینا همدان واقع شده‌است. برای رسیدن به آن می‌توانید از سیستم حمل و نقل عمومی استفاده کرده و با اتوبوس‌های این شهر در ایستگاه میدان بوعلی سینا پیاده شده و به آرامگاه بروید. چنانچه با ماشین شخصی خود به همدان سفر کرده‌اید و قصد بازدید از آرامگاه ابوعلی سینا را دارید، پس از اینکه به میدان بوعلی رسیدید، گنبد آرامگاه دیده می‌شود. برای سهولت در مسیریابی می‌توانید از لوکیشن زیر استفاده کنید.

لوکیشن در بلد

تاریخچه آرامگاه ابوعلی سینا

پس از فوت ابن سینا وی در خانه دوست صمیمی خود، ابوسعید دخدوک به خاک سپرده شد. چندی بعد نیز با فوت ابوسعید او را در کنار بوعلی دفن کردند. خانه ابوسعید در آن زمان خارج از شهر قرار داشت. تا قرن سیزدهم هجری یک چهارطاق ساده بر روی قبر این دو بنا شده‌بود که به‌مرور فرسوده و در معرض تخریب قرار گرفت.

در دوران فتحعلی شاه قاجار به دستور نگارخانم، یکی از دختران شاهزادگان قاجار که نوه فتحعلی شاه می‌شد، بنای جدیدی برای آرامگاه این دو فرد احداث شد. وی دستور داد به‌جای چهارطاق، گنبدی از آجر بر فراز مقبره‌ها ساخته شده و سنگ قبرهای قدیمی تعویض شده و دور آن نرده چوبی کوتاهی ساخته شود.

در سال 1299 شخصی با نام فریدالدوله همدانی، دیواری کوتاه در اطراف محوطه مقبره‌ها کشید و در کنار آرامگاه دو تالار احداث نمود که از آن کتابخانه و مخزن کتاب استفاده می‌شد. جالب است بدانید در کتابخانه که به قرائت‌خانه آرامگاه ابوعلی سینا شهرت داشت، 649 جلد کتاب نگهداری می‌شد. همچنین فریدالدوله حوض و چاه‌آبی را در حیاط مجموعه بنا کرد.

در دوره پهلوی، محمدرضا پهلوی بودجه یکصد هزار تومانی را در اختیار انجمن آثار ملی قرار داد تا آرامگاهی جدید برای ابوعلی سینا ساخته شود. در خردادماه سال 1324 مهندسان و طراحان ایرانی گردهم آمدند و از بین طرح‌های ارائه شده طرح مهندس هوشنگ سیحون را برای آرامگاه برگزیدند و پروژه بازسازی به ایشان سپرده‌شد. و در سال 1328 رسماً عملیات بازسازی آرامگاه ابوعلی سینا آغاز شد.

برای ساخت آرامگاهی جدید نیاز بود که مقبره قدیمی به طور کامل تخریب شود. از این رو مجبور به نبش قبر شده و استخوان‌های ابوعلی سینا و ابوسعید در حضور افراد معتمد از خاک بیرون شد و تا پایان عملیات در مکانی امن نگه‌داری می‌شد. پس از اتمام پروژه ساخت آرامگاه جدید، در سال 1331 جمجمه و استخوان‌های این دو فرد به آرامگاه بازگشت و دوباره در مقبره جدید خود به خاک سپرده شد.

معماری آرامگاه ابوعلی سینا

مهندس هوشنگ سیحون که طراحی آرامگاه ابوعلی سینا را برعهده داشت، تمام هنر خود را به کار گرفت تا این بنای ارزشمند به بهترین شکل ممکن ساخته شود. سبک معماری به کار گرفته‌شده در ساخت این آرامگاه تلفیقی از سبک معماری ایران باستان و ایران بعد از اسلام است. برای ساخت آرامگاه از برج گنبد قابوس نیز الهام گرفته‌شده است. آرامگاه در زمینی به مساحت 3090 مترمربع ساخته شده‌است.

بنای آرامگاه ابوعلی سینا دارای 12 ستون است که نماد 12 دانشی است که حکیم بوعلی سینا بر آن مسلط بود. ارتفاع ستون‌ها تا زیر گنبد به 23 متر می‌رسد. گنبدی مخروطی شکل با ارتفاع 6 متر در انتهای ستون‌ها واقع شده‌است. در میان این 12 ستون، آرامگاه واقع شده و کتیبه‌ای با خط ثلث دیده می‌شود که زیبایی این آرامگاه را چندین برابر کرده‌است.

بخش های مختلف آرامگاه ابوعلی سینا

آرامگاه ابوعلی سینا دارای چند بخش مختلف است که هرکدام زیبایی خاص خود را دارند. هربخش به‌ گونه‌ای طراحی شده تا نمادی از ایران در دوره‌های گذشته را نشان دهد. در ادامه مقاله در مورد هر بخش به‌طور جداگانه توضیح خواهیم داد.

محوطه آرامگاه

حیاط آرامگاه به شکل نیم‌دایره است که در آن فضای سبز، باغچه و آب‌نمای زیبایی را می‌بینیم. در ساخت باغچه‌ها از خانه‌های قدیمی ایرانی الهام گرفته شده‌است و هنگام ورود به محوطه آرامگاه گویی وارد باغی باطراوات و سرسبز شده‌اید. در ضلع شرقی میدان بوعلی تندیس ابن سینا و در حیاط شرقی آرامگاه مقبره عارف قزوینی قرار دارد.

مقبره ها

در این مجموعه سه مقبره قرار گرفته‌اند. اصلی‌ترین آن، آرامگاه ابوعلی سینا است که در سمت راست ورودی واقع شده‌است. در سمت چپ مقبره ابن سینا، مقبره ابوسعید دخدوک دوست نزدیک بوعلی به چشم می‌خورد. آخرین مقبره‌ای که در مجموعه آرامگاه ابوعلی سینا قرار دارد، مقبره شاعر ایرانی ابوالقاسم عارف قزوینی است که در حیاط شرقی، روبروی ورودی می‌توانید به آن دسترسی داشته باشید.

تندیس ابوعلی سینا

تندیس این پزشک ایرانی در ضلع شرقی میدان بوعلی همدان با وزن 4.5 تن و ارتفاع 3.10 متر که از سنگ مرمر سفید قم ساخته شده‌است، بر روی پایه‌ای مستطیلی قرار دارد. این تندیس با همت انجمن آثار ملی ایران در سال 1328 به دست استاد ابوالحسن صدیقی طراحی و ساخته شد. در قسمت پایه تندیس بر روی لوحی سنگی ابیاتی به خط نستعلیق نوشته شده است که به شرح زیر است:

دل گرچه در این بادیه بسیار شتافت  /  یک موی ندانست و بسی موی شکافت

اندر دل من هزار خورشید بتافت  /  آخر به کمال ذره‌ای راه نیافت

کتابخانه آرامگاه ابوعلی سینا

یکی از بخش‌های قابل توجه در این مجموعه، کتابخانه است که به آن قرائت‌خانه ابوعلی سینا نیز می‌گویند. کتابخانه در تالار شمالی آرامگاه واقع شده و در ابتدا 649 کتاب در آنجا وجود داشت. از آنجا که ابن سینا شهرت جهانی داشت، با تصمیم انجمن آثار ملی ایران طی اطلاعیه‌ای از موسسات فرهنگی در ایران و خارج درخواست شده بود تا کتاب‌هایی در زمینه تاریخی، ادبی و علمی و همچنین کتاب‌هایی که درباره شیخ الرئیس به چاپ رسیده بود به انجمن بفرستند تا در این کتابخانه قرار داده شود. امروزه بیش از 8 هزار جلد کتاب ایرانی و خارجی در این مکان نگه‌داری می‌شود.

موزه ابوعلی سینا

در سال 1330، تالار جنوبی آرامگاه ابوعلی سینا به عنوان موزه در نظر گرفته‌شد. در این موزه آثار با ارزشی همچون سکه، برنز، سفال و سایر اشیای مربوط به دوران زندگی ابوعلی سینا و دوره اسلامی و هزاره قبل از میلاد نگه‌داری می‌شود که شما می‌توانید از این مکان دیدنی بازدید کنید. جالب است بدانید تصویری از جمجمه بوعلی در این موزه وجود دارد که به نظر می‌رسد در همان زمان بازسازی که مجبور به نبش قبر شدند، این عکس به ثبت رسید.

جاذبه های دیدنی اطراف آرامگاه ابوعلی سینا

• برج قربان (فاصله: 1.4 کیلومتر)
• موزه هگمتانه (فاصله: 3کیلومتر)
• مسجد جامع همدان (فاصله: 3.6 کیلومتر)
• آرامگاه باباطاهر (فاصله: 3کیلومتر)
• موزه مفاخر (فاصله: 3 کیلومتر)
• دشت میشان (فاصله: 9.2 کیلومتر)
• مجموعه گنجنامه (فاصله: 9.3 کیلومتر)
• غار علیصدر (فاصله: 72.8 کیلومتر)

نکات تکمیلی

• هزینه بلیط جهت بازدید از این آرامگاه برای گردشگران ایرانی 5 هزار تومان و گردشگران خارجی 50 هزار تومان است.
• زمان بازدید از آرامگاه ابوعلی سینا در شش‌ماه نخست سال از ساعت 09:00 تا 20:00 و در شش‌ماه دوم سال از ساعت 09:00 تا 17:00 است.
• اگر از هوای سرد لذت نمی‌برید، سفر به همدان در فصل‌های پاییز و زمستان را توصیه نمی‌کنیم. زیرا آب و هوای سردی دارد.
• بهتر است بدانید آرامگاه ابوعلی سینا در تعطیلات رسمی بسته است.

کلام آخر

شهر همدان با توجه به تاریخی که پشت سر گذرانده است یک شهر تاریخی محسوب می‌شود. آرامگاه ابوعلی سینا یکی از برجسته ترین بناهای این شهر است که سالانه گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور به این آرامگاه آمده و از آن بازدید می‌کنند. امیدواریم که این مقاله برای شما جذاب و کامل بوده‌ باشد. اگر شما نیز تجربه بازدید از این آرامگاه را دارید، خوشحال می‌شویم اگر آن را با ما و سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول