آرامگاه پیر پالاندوز

آرامگاه پیر پالاندوز یکی از جاذبه های زیارتی – مذهبی شهر مشهد بوده که محل دفن یکی از عارفان بزرگ این شهر به نام شیخ محمد عارف عباسی است. وی یکی از افراد مشهور شهر مشهد شناخته می‌شده که مردم احترام خاصی برای ایشان قائل بودند و افراد زیادی نزد وی شاگردی می‌کردند. جالب است بدانید ایشان در اواخر عمر خود به پالان دوزی می‌پرداخته و از آن پس به پیر پالاندوز معروف شده‌است. امروزه آرامگاه این عارف بزرگ، یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی مشهد محسوب می‌شود و سالانه افراد زیادی از آن بازدید می‌کنند.

اگر می‌خواهید بیشتر با این شیخ معروف و تاریخچه و معماری آرامگاه وی آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم ادامه مقاله را از دست ندهید.

پیر پالاندوز کیست؟

شیخ محمد عارف عباسی معروف به پیر پالاندوز یکی از عرفا و مشایخ سلسله ذهبیه بود که در نیمه دوم قرن هجری در شهر کارند چشم به جهان گشود. وی یکی از عارفان قرن خود محسوب می‌شد و با اینکه از موقعیت مالی خوبی برخوردار بوده است، ساده زیستی را برگزید. وی تمام عمر خود را صرف جستجوی معرفت کرده و توانست به کراماتی بالا دست پیدا کند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این عارف بزرگ، قناعت پیشگی است. همچنین ایشان اموال خود را همواره وقف فقیران می‌کردند و در میان فقیران از محبوبیت بالایی برخوردار بودند.

شیخ عارف کیمیاگر و خطاطی ماهر بوده و همچنین مهارت زیادی در نوشتن خط ثلث داشته‌ و جالب است بدانید هفت سوره از قرآن کریم را به خط ثلث نگاشته است. همانطور که گفتیم شیخ عارف موقعیت مالی خوبی داشت و نیازی به کار کردن نداشته، با این حال پالان دوزی را برای گذراندن عمر خود انتخاب کرد و از این رو مردم به وی لقب پیر پالاندوز را نسبت دادند. پس از فوت شیخ، خلیفه شهر و همچنین خواهرزاده‌های وی، ایشان را در نزدیکی حرم امام رضا (ع) به خاک سپردند و آرامگاهی برای این عارف بزرگ احداث شد.

تاریخچه آرامگاه پیر پالاندوز

بنای اولیه آرامگاه پیر پالاندوز در زمان سلطنت پدر شاه عباس صفوی، به نام محمد خدابنده صفوی در سال 943 شمسی احداث شد. این آرامگاه با تلاش‌های قنبر علی بن خواجه حسین در زمان صفویه ساخته شده و بعدها در دوران‌های مختلف مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. مقبره پیر پالاندوز در زمان ساخت بسیار بزرگ بوده و با گذشت زمان و جنگ‌هایی که در شهر مشهد رخ داد، قسمت زیادی از آن از بین رفته است. همچنین این آرامگاه زیبا در تاریخ 5 اردیبهشت سال 1356 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آرامگاه پیر پالاندوز کجاست؟

آرامگاه پیر پالاندوز مشهد در ضلع شرقی حرم امام رضا (ع) و در خیابان نواب صفوی این شهر واقع شده‌است. شما می‌توانید با چند قدم خودتان را از حرم امام رضا (ع) به این آرامگاه برسانید. برای دسترسی به این آرامگاه و حرم مطهر می‌توانید از وسایل حمل و نقل عمومی مانند مترو، اتوبوس و تاکسی استفاده کنید. این مقبره در بین خیابان‌های نواب صفوی و خیابان طبرسی قرار گرفته است و نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس به آن ایستگاه نواب و نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه شماره دو است که شما را به راحتی به این آرامگاه می‌رساند.

همچنین اگر قصد دارید با ماشین شخصی خود از این مجموعه دیدن کنید، ابتدا می‌بایست خودتان را خیابان نواب صفوی برسانید و ماشین خود را در یکی از پارکینگ‌ها پارک کرده و پیاده به سوی آرامگاه بروید. لوکیشن زیر در گوگل مپ می‌تواند شما را در مسیریابی کمک کند.

لوکیشن در نشان

معماری آرامگاه پیر پالاندوز

سبک معماری آرامگاه پیر پالاندوز ما را به یاد بناهای دوران صفویه می‌اندازد. پلان این آرامگاه مربعی شکل بوده و گنبدی پیازی‌شکل در فراز آن قرار دارد که دارای تزئینات کاشی‌کاری بوده به آیات قرآن مزین شده‌است. همچنین در زیر گنبد تزئین ترنج بسیار چشم‌گیری با طرح مایه‌های گیاهی مشاهده می‌شود و آن را بسیار خاص کرده است. این آرامگاه باشکوه دارای بخش‌های مختلفی مانند رواق‌ها، صحن، درگاه ورودی، مقبره، حوض و فضاهای اطراف است. طراحی و معماری این مجموعه بر عهده قنبر علی بن خواجه حسین بوده است. ایشان یکی از معروف‌ترین معماران زمان صفویه شناخته می‌شد.

در قسمت ورودی آرامگاه گچ‌بری‌های بسیار زیبایی به چشم می‌خورد که به صورت مقرنس‌کاری در فضای بیرونی کار شده‌است. در قسمت داخلی بنا گچ‌بری‌های بسیار ماهرانه و همچنین نقاشی‌های خیره‌کننده‌ای به چشم می‌خورد که زیبایی آن را چندین برابر کرده‌است. همچنین استفاده از لوسترهای بزرگ و مجلل در فضای درونی جلوه‌ای خاص به فضای آرامگاه بخشیده است. کاشی‌کاری‌های فضای بیرونی و همچنین استفاده از نقوش اسلیمی در آن، سبک معماری ایرانی – اسلامی را خوبی به نمایش گذاشته است.

جاذبه های اطراف مقبره پیر پالاندوز

جاذبه های گردشگری شهر مشهد تمامی ندارد. این شهر زیبا مملو از جاذبه‌های مذهبی، تاریخی، طبیعی و هنری بوده که هر کدام از آن‌ها زیبایی‌های خاص خود را دارد. پیشنهاد می‌کنیم چند روزی را در این شهر مقدس اقامت کنید تا بتوانید همه این جاذبه‌ها را از نزدیک ببینید. در قسمت زیر لیستی از نزدیک‌ترین جاهای دیدنی اطراف آرامگاه پیر پالاندوز را برایتان قرار داده‌ایم تا به راحتی بتوانید برای بازدید از آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.

• حرم امام رضا (ع) (با فاصله 2.5 کیلومتر از آرامگاه پیر پالاندوز)
• مدرسه علمیه عباس قلی خان (فاصله: 1.8 کیلومتر)
• خانه توکلی مشهد (با فاصله 1.9 کیلومتر از مقبره)
• مسجد تاریخی امام حسن عسکری (در 903 متری از آرامگاه)
• آرامگاه نادرشاه افشار (فاصله تا آرامگاه پیر پالاندوز: 2.9 کیلومتر)
• گنبد سبز (در 4 کیلومتری از مقبره)
• سرزمین موج های آبی (فاصله: 21 کیلومتر)

نکات بازدید از آرامگاه پیر پالاندوز

• بازدید از این مقبره باشکوه برای تمامی افراد رایگان بوده است.
• بازدید کنندگان عزیز می‌توانند همه روزه از ساعت 06:00 صبح الی 20:00 شب از آرامگاه پیر پالاندوز دیدن کنند.
• فصل بهار و پاییز بهترین زمان سفر به مشهد است. پیشنهاد می‌کنیم زمان سفر خود را در این دو فصل برنامه‌ریزی کنید تا سفر بسیار دلچسبی را تجربه کنید.
• این آرامگاه دارای امکانات بسیار خوبی نظیر وضوخانه، نمازخانه، سرویس بهداشتی، آبخوری و غیره است که می‌توانید از آن استفاده کنید.
• این نکته را در نظر داشته باشید که این آرامگاه یک زیارتگاه مذهبی بوده و داشتن پوشش اسلامی برای تمامی افراد الزامی است.
• در نزدیکی آرامگاه بازارچه‌ای قرار دارد که کوچه بازارچه شما را به حرم مطهر امام رضا (ع) می‌رساند. می‌توانید در این بازارچه سوغات مشهد را تهیه کرده و به دوستان و آشنایان خود هدیه دهید.
• معماری بی‌نظیر نمای بیرونی و داخلی آرامگاه پیر پالاندوز سوژه‌ای بسیار عالی جهت عکاسی محسوب می‌شود، پیشنهاد می‌کنیم دوربین عکاسی خود را فراموش نکنید.

سخن آخر

آرامگاه پیر پالاندوز یکی از جاذبه های مذهبی شهر مشهد شناخته می‌شود و با معماری بسیار زیبای بنای آرامگاه، ارزش بالایی جهت بازدید دارد. جالب است بدانید شیخ عارف از محبوبیت خاصی میان مردم برخوردار بوده و همواره با مردم به نیکی رفتار می‌کرده است. پیشنهاد می‌کنیم در سفر بعدی خود به مشهد، حتما بازدید از مقبره پیر پالاندوز را در اولویت قرار دهید. از اینکه تا پایان این مقاله از گردشی تاپ همراه ما بودید، بی‌نهایت سپاسگزاریم.

سوالات متداول