عمارت سردار مفخم
در استان خراسان شمالی، و در شهر بجنورد که مرکز این استان محسوب می‌شود، جاذبه‌های گردشگری زیادی وجود دارد، که شامل جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و غیره می‌شود.یکی از از جاذبه‌های تاریخی و جاهای دیدنی بجنورد، عمارت سردار مفخم است. این عمارت از مهم‌ترین عمارت‌های قاجاری استان خراسان و نیز سراسر کشور محسوب می‌شود که امروزه دو موزه باستان شناسی و استان شناسی در آن تاسیس شده‌اند. در ادامه این مقاله از گردشی تاپ با ما همراه باشید تا با این عمارت بیشتر آشنا شویم.
تاریخچه عمارت سردار مفخم
عمارت سردار مفخم، یکی از زیباترین بناهای تاریخی شهر زیبای بجنورد محسوب می‌شود. این بنا نزدیک به ۱۳۰ سال پیش و در دوران قاجار در باغ بزرگی در شهر بجنورد استان خراسان شمالی، ساخته شد. دستور ساخت این بنا توسط یارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم داده شده و کاربرد این عمارت در آن زمان، سکونت سردار مفخم و خانواده‌اش در این عمارت و همچنین پذیرایی از مهمانان بزرگ از جمله میهمانان دولتی و رجال سیاسی بوده است. در کنار این عمارت بناهای تاریخی دیگری نیز در باغ یاد شده وجود دارد که از جمله آن می‌توان به آیینه‌خانه، کلاه فرنگی، حوضخانه و سردر اشاره کرد. مجموعه این بناهای تاریخی، دارالحکومه مفخم نامیده می‌شود.
بعد از آنکه حکومت قاجاریه منحل شد و سقوط کرد و جای خود را به حکومت پهلوی داد، بنای عمارت سردار مفخم مورد بی توجهی قرار گرفت. این بنا در طی آتش سوزی‌ای که سال ۱۳۱۶ رخ داد، سقف سفالی و چوبی خود را کاملا از دست داد. در دهه ۲۰ وارثان سردار مفخم این عمارت را به عنوان بیمارستان به اداره بهداری واگذار کردند. در دهه ۷۰ این بنا توسط اداره میراث فرهنگی شهر بجنورد خریداری شد. این اداره مرمت‌ها و بازسازی‌هایی را به روی این عمارت انجام داد و آن را به موزه تبدیل کرد. این عمارت با شماره ۹۵۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. امروزه در این عمارت دو موزه باستان شناسی و مردم شناسی راه اندازه شده‌است.
عمارت سردار مفخم کجاست؟
عمارت سردار مفخم در استان خراسان شمالی، شهر بجنورد، در قسمت شمالی شهر و در انتهای خیابان شریعتی شمالی واقع شده‌است. اگر قصد رفتن به این موزه به وسیله خودروی شخصی را دارید و یا اینکه محل اقامت شنا در نزدیکی این عمارت قرار دارد و می‌خواهید که به صورت پیاده به این عمارت بروید، می‌توانید از لوکیشن زیر برای مسیریابی راحت‌تر کمک بگیرید. همچنین می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی همانند تاکسی و مترو نیز برای رسیدن به این عمارت کمک بگیرید.
معماری عمارت سردار مفخم
گفته می‌شود که طراح و معمار عمارت سردار مفخم، نخستین استاد معمار ایرانی، یعنی میرزا مهدی خان شقاقی بوده‌است. عمارت سردار مفخم در دو طبقه طراحی و ساخته شده است و در مجموع ۳۴ اتاق و دو تالار بزرگ در آن دیده می‌شود. در ۲۱ عدد از اتاق‌ها به سوی ایوان‌های عمارت گشوده می‌شوند. برای هر طبقه از عمارت دو ایوان طراحی شده است. یک ایوان در ضلع شمالی و ایوان دیگر در ضلع جنوبی ساختمان قرار گرفته است و در جلوی هر یک از ایوان‌ها یک ردیف ستون برای نگهداری سقف ایوان تعبیه شده است.
در ضلع شرقی عمارت سردار مفخم دو در ورودی دیده می‌شود و ۱۸ پله نیز در آنجا تعبیه شده است که به طبقه دوم راه دارد. در جلوی هل یک از ایوان‌های طبقه اول ۹ ستون ۸ ضلعی و دو نیم ستون آجری با نمای ساده دیده می‌شود. ستون‌های ایوان در طبقه دوم نیز به شکل استوانه هستند و کاشیکاری شده‌اند. در تزئینات ضلع جنوبی عمارت در تمامی قسمت‌ها از بالای ستون‌های طبقه اول تا زیر سقف طبقه دوم انواع کاشی از جمله معرق، معقلی و کاشی‌های هفت رنگ به کار رفته است.
موزه های عمارت سردار مفخم
همانطور که پیشتر اشاره شد، امروزه در عمارت سردار مفخم دو موزه بزرگ تحت عنوان موزه باستان شناسی و موزه مردم شناسی تاسیس شده است. در ادامه هر یک از این موزه‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.
موزه مردم شناسی
در بخش موزه مردم شناسی عمارت سردار مفخم بجنورد، زندگی مردم بجنورد و قومیت‌های مختلف آن، چه در شهرها و چه در روستاها به تصویر کشیده شده است. این موزه به صورت غرفه غرفه است و در هر غرفه یک چیز مشخص به نمایش درآمده است. برای مثال در یکی از غرفه‌های موزه لباس‌های محلی اقوام مختلفی که در استان خراسان زندگی می‌کنند، اعم از ترک، ترکمن، تات و کرمانج به نمایش در آمده‌اند. غرفه‌های دیگر موزه شامل غرفه‌های موسیقی، مقامی، طب سنتی، نساجی سنتی، نمد مالی، چاروق دوزی، صنایع دستی، سفره‌های آیینی و غیره می‌شود.
موزه باستان شناسی
موزه باستان شناسی عمارت سردار مفخم در طبقه دوم عمارت سردار مفخم قرار گرفته است. در این موزه آثار تاریخی و باستانی مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی دیده می‌شود. آثار و اشیای باستانی موجود در این موزه در ۵ بخش پیش از تاریخ، تاریخی، اسلامی، سکه و مهر و بخش سفال سازماندهی و به بازدیدکنندگان نمایش داده می‌شوند.
جاهای دیدنی اطراف عمارت
در شهر زیبا و دیدنی بجنورد و در شهرستان‌های اطراف آن جاذبه‌های گردشگری بسیار زیبایی از جمله جاذبه‌های تاریخی، طبیعی، تفریحی، فرهنگی و غیره دیده می‌شود. از جمله جاهای دیدنی بجنورد که در نزدیکی عمارت سردار مفخم قرار گرفته‌اند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- آیینه خانه سردار مفخم
- کوشک علی آباد
- حسینیه جاجرمی
- پارک شهربازی بجنورد
- آبشار حمید
- روستای ایوب پیغمبر
- آتشکده اسپاخو
نکات بازدید از عمارت
- گردشگران و بازدیدکنندگان می‌توانند در شش ماه اول سال از ساعت ۹ تا ۱۹ و در شش ماه دوم سال از ساعت ۸ تا ۱۷ از این عمارت باشکوه دیدن کنند.
- بازدید از عمارت سردار مفخم در تمام روزهای هفته امکان‌پذیر است. توجه داشته باشید که این عمارت در روزهایی همچون ۲۱ رمضان، ۲۸ صفر، تاسوعا و عاشورای حسینی، ۲۵ شوال و ۱۴ خرداد تعطیل است و نمی‌توان از آن بازدید کرد.
- هزینه ورودی عمارت برای تمامی گردشگران ۴۰۰۰ تومان است.
- بازدیدکنندگان عزیز می‌توانند پس از بازدید از این جاذبه، به سراغ فروشگاه‌ها و بازار سنتی شهر رفته و سوغات بجنورد را برای خود و عزیزانشان تهیه کنند.
- خواهشمندیم در حفظ این اثر تاریخی کوشا باشید و از آسیب رساندن به آن و جابه‌جا کردن اشیای درون موزه جدا خودداری کنید.
سخن آخر
شهر بجنورد در استان خراسان شمالی جاذبه‌های دیدنی بسیاری دارد که این جاذبه‌ها در کنار مهربانی و مهمان نوازی مردم این شهر و استان و نیز آب و هوا و طبیعت زیبای آن، آن را به یکی از شهرهای زیبا و مقاصد گردشگری داخلی تبدیل می‌کند که هر ساله میزبان گردشگران زیادی از سراسر ایران است. اگر قصد سفر به این شهر زیبا را داشتید، فراموش نکنید که از عمارت سردار مفخم نیز دیدن کنید و تجربه خود از این سفر را با ما و کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
این عمارت در شهر بجنورد، در قسمت شمالی شهر و در انتهای خیابان شریعتی شمالی قرار گرفته است.
این بنا متعلق به دوران قاجار است.
موزه مردم شناسی و موزه باستان شناسی از جمله موزههای این عمارت است.
هزینه بازدید از این عمارت زیبا برای تمامی افراد مبلغ 4 هزار تومان است. عمارت سردار مفخم کجاست؟
قدمت این عمارت باشکوه به چه دورانی برمی‌گردد؟
موزه های خانه سردار مفخم کدام است؟
هزینه بازدید از عمارت سردار مفخم چقدر است؟
