موزه تماشاگه زمان

در کشور ما، ایران به ویژه در شهر تهران میراث فرهنگی و تاریخی زیادی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به موزه‌ها اشاره کرد که هر کجا که باشند میزبان گردشگران زیادی از سراسر کشور هستند. یکی از زیباترین و محبوب‌ترین ‌این موزه‌ها ، موزه تماشاگه زمان است که به موزه ساعت نیز شهرت دارد و جزو پرطرفدارترین جاذبه های گردشگری تهران شناخته می‌شود. این موزه در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۱۰۸۶۸ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

موزه تماشاگه زمان یک از عوامل زیبایی و جذابیت محله زعفرانیه تهران است. این موزه از لحاظ معماری از زیباترین و باشکوه‌ترین عمارت‌های ایران محسوب می‌شود و علاوه بر ظاهر زیبا و با شکوهی که دارد، گنجینه‌ای از آثار با شکوه و زیبا در آن نگهداری می‌شود که می‌تواند برای هر بازدید کننده‌ای جذاب باشد. اگر ساکن شهر تهران هستید و یا به عنوان گردشگر و مسافر به اینجا آمده‌اید پیشنهاد میکنم بازدید از موزه بسیار جذاب را از دست ندهید. امیدوارم که این مقاله گردشی تاپ برای کسانی که به سفر کردن و همچنین بازدید از بناهای تاریخی علاقه مندند، مفید واقع شود.

تاریخچه موزه تماشاگه زمان

قدمت موزه تماشاگه زمان بالغ بر 80 سال است و در زمان قاجاریه تاسیس شده‌است. این ملک در ابتدا بخشی از زمین‌های باغ فردوس بود که به معیرالممالک داماد ناصرالدین شاه تعلق داشت. پس از مرگ او این ملک به پسرش دوستعلی خان ممالک رسید. دوستعلی خان درختان این عمارت را  قطع کرد تا به عنوان هیزم در کوره‌های تهران استفاده شوند. در سال 1304 خورشیدی فردی به نام عبدالله خان منصور، ملک را از دوستعلی خان خرید و این باغ تا سال 1342 در اختیار او و وراثش قرار داشت.

حسین خداداد در همین سال این ملک را خریداری و به مدت 12 سال تغییراتی بر روی آن انجام داد. در سال 1356 این تغییرات به پایان رسید و حسین خداداد به مدت یک سال در این خانه زندگی کرد و در سال 1357 پس از انقلاب ایران، علی‌رغم اینکه هیچ سمت و پست و مقام سیاسی نداشت، تمام دارایی وی و این ساختمان در جریان مصادره اموال در سال نخست پس از انقلاب، توسط بنیاد مستضعفان مصادره شد. در سال 1378 هجری خورشیدی به همت موسسه فرهنگی موزه های بنیاد، این مجموعه با نمایش ابزار زمان سنجی ابتدایی و مکانیکی نظیر انواع ساعت های رومیزی، دیواری، مچی، جیبی  و نیز مجموعه ای از تقویم ها به «موزه زمان» تبدیل شد و در معرض بازدید عموم قرار گرفت.

موزه تماشاگه زمان کجاست؟

موزه تماشاگه زمان در خیابان ولیعصر(عج)، خیابان شهید فلاحی(زعفرانیه)، نبش چهارراه پرزین بغدادی واقع شده‌است. اگر قصد دارید با خودروی شخصی به این عمارت باشکوه بروید لوکیشن زیر در مسیریابی به شما کمک می‌کند. برای دسترسی به این موزه از طریق مترو در ایستگاه مترو تجریش از قطار پیاده شده سپس با تاکسی یا بی‌آر‌تی‌های تجریش – راه آهن به ابتدای خیابان زعفرانیه بروید و از آنجا با کمی پیاده‌روی راهی موزه شوید. همچنین می‌توانید از ایستگاه مترو تجریش به صورت پیاده به موزه بروید و از جذابیت‌های خیابان ولیعصر و زعفرانیه لذت ببرید.

 اگر می‌خواهید از طریق بی‌آرتی به موزه زمان دسترسی پیدا کنید، هر جای تهران که هستید خودتان را به خط 7 بی‌آرتی رسانده و در ایستگاه زعفرانیه یا باغ فردوس از اتوبوس پیاده شده و وارد خیابان زعفرانیه شوید و به سمت موزه حرکت کنید. جهت دسترسی به موزه تماشاگه زمان از طریق تاکسی نیز می‌توانید از تاکسی های خط تجریش به سمت سه راه آصف استفاده کنید و خودتان را به این جاذبه برسانید.

لوکیشن در نشان

معماری موزه تماشاگه زمان

موزه تماشاگه زمان 5000 مترمربع مساحت دارد و زیر بنایی به اندازه 7000 متر مربع دارد. این بنا در زمان گذشته از خشت و گل ساخته شده بود و اسکلتی چوبی داشت ولی با تغییرات انجام شده به دستور حسین خداداد به صورت اسکلت آهنی در آمد و تغییراتی نیز در داخل بنا صورت پذیرفت. مهندس ابتکار، مهندس مشاور ساختمان بود و استاد کاشی و حاج رمضان عباسیان نیز به عنوان معمار در این بنا مشغول به کار بودند. سپس در سال 1345 خورشیدی از حاج عبدالکریم نوید تهرانی جهت انجام گچبری ساختمان دعوت کردند که حدود 40 نفر نیز در این کار با ایشان همکاری می کردند. کارگچبری این بنا از سال 1343 تا 1356 خورشیدی به طول انجامید.

هنر دست استادان و گچ‌برهای صاحب سبک و بنام آن زمان همچون حاج عبدالکریم نوید تهرانی، استاد فرهاد یحیی پور، استاد محمد یحیی پور، استاد حسن جعفری و غیره به این بنا زیبایی می‌بخشید. از دیگر شاخص‌های هنری این بنا میتوان به هنر گره چینی چوبی درها و پنجره ها اشاره کرد که هنر دست استادانی همچون حاج محمد کاشی و استاد حسین است. همچنین بر روی دیوارهای اطراف این بنا آجرکاری‌ها، مقرنس کاری‌‌ها و کاشی کاری‌های زیبایی انجام شده که هنر دست هنرمندان ایرانی هستند.

بخش‌های مختلف موزه زمان و آثار آن

در موزه تماشاگه زمان شما می‌توانید، کلکسیونی از انواع ساعت‌های قدیمی ایرانی و خارجی از کشورهای فرانسه، سوئیس، انگلیس و آلمان را ببینید. همچنین انواع مختلفی از ساعت شیفت نگهبانی، ساعت کشتی و همچنین ساعت‌ های مچی در انواع دستبندی و دو زمانه را می‌توانید مشاهده کنید. در بخشی از این موزه نیز با انواع ابزار و اسناد گاه‌‌شماری و تقویم‌های ایرانی آشنا خواهید شد.

طبقه اول موزه تماشاگه زمان

طبقه‌ی اول موزه تماشاگه زمان مخصوص نمونه‌های مختلف و جالب از ساعت‌های مکانیکی وزنه‌ای و کوکی است مانند ساعت‌های شاهینی، آونگی، رومیزی، دیواری و ایستاده که هر کدام به نوعی تلفیق هنر و صنعت را به نمایش می‌گذارند. یکی از آثار برجسته طبقه اول موزه زمان تهران ساعت طاقچه‌ای حکاکی شده از تصاویر شاه پهلوی اول با قدمتی 80 ساله است که در زمان قدیم در قورخانه تهران ساخته شده بود و سپس به این مجموعه منتقل شد. همچنین یک ساعت رومیزی فرانسوی از جنس برنز با روکش آب طلا در این مجموعه موجود است که مربوط به قرن 19 میلادی است. بر روی این ساعت پیکره هومر، شاعر مشهور یونانی حکاکی شده است.

در طبقه اول این موزه بخش دیگری نیز وجود دارد که به اتاق اصفهانی‌ها شهرت دارد. علت این نامگذاری طراحی‌ ها و گچبری‌های آن است که مشابه اتاق موسیقی کاخ عالی قاپوی اصفهان است. بازسازی این اتاق به تنهایی سه سال طول کشید و سه برادر که روحانی نام داشتند معماری آن را برعهده داشتند. سقف این اتاق با طرح‌هایی از فرش اصفهان و آب طلا کاری تزیین شده است. تابلوهای گچ بری شده از طرح‌های آدم، حوا، هابیل و قابیل هم در این اتاق زیبا حضور دارند و زیبایی غیر قابل انکاری به این اتاق بخشیده‌اند.

طبقه دوم موزه تماشاگه زمان

در طبقه دوم موزه تماشاگه زمان ساعت‌های جیبی معمولی و ساعت‌های جیبی سفارشی متعلق به شخصیت‌های تاریخی و سیاسی، ساعت‌های ویژه‌ای چون ساعت کارت زنی، شیفت نگهبانی، ساعت کشتی و همچنین ساعت‌های مچی در انواع دستبندی و دو زمانه به چشم می‌خورد. در بخش تقویم‌ها نیز گاهنامه‌های ایرانی، به علاقه‌مندان ارائه شده‌است.

در این طبقه از موزه تماشاگه زمان آثار استاد هوشنگ فروتن نیز به چشم می‌خورد. این آثار به علت استفاده از قطعات ساعت‌های بدون استفاده قدیمی، در این موزه نمایش داده می‌شوند. همچنین در این طبقه ویترینی مدور از ابزار تعمیر ساعت دیده می‌شود که در میان آن‌ها چاقوی ساعت‌سازی، آچار ساعت‌سازی، عقربه‌کش، سوزن روغن‌زنی، سمبه و سمبه‌دان، ابزار باز کردن قاب پشت ساعت، چفت، سوهان، چکش، طلق‌کش و غیره به چشم می‌خورد.

محوطه موزه تماشاگه زمان

در محوطه موزه تماشاگه زمان ساعت‌های نخستین مانند ساعت آفتابی، ساعت شنی، ساعت آبی و ساعت سوختی قرار گرفته‌اند. در ادامه تعدادی از این ساعت ها را بررسی می‌کنیم. ساعت آبی که در گذشته به کار می‌رفت، از یک ظرف درجه‌بندی تشکیل شده بود که پر از آب می‌شد. وقتی آب به‌صورت قطره‌ای از سوراخ ته ظرف جریان می‌یافت، مقدار باقی مانده آب زمان را مشخص می‌کرد. ساعت‌های آفتابی ابزارهایی برای سنجش زمان بودند که حدود 5500 سال پیش اختراع شدند. در این نوع ساعت‌ها، چوبی عمودی به نام شاخص وجود دارد. تابش آفتاب به شاخص، سایه‌ای را بر روی سطح افقی می‌اندازد که اندازه آن زمان را مشخص می‌کند.

در ساعت آبی مکانیکی، آب از مخزن بالایی به مخزن پایینی می‌ریخت و در نتیجه سطح آب در مخزن پایینی بالا می‌آمد. چوبی دندانه دار را در این مخزن قرار می‌دادند که در انتهای آن چوب پنبه‌ای قرار داشت. با بالا آمدن سطح آب، چوب پنبه به سمت بالا کشیده می‌شد و چوب دندانه دار نیز به بالا می آمد. دندانه های چوب با چرخ دنده درگیر می‌شدند و عقربه برای نشان دادن زمان به حرکت در می‌آمد. ساعت روغنی دارای یک مخزن مدرج است که در آن روغن مخصوصی می‌ریختند. فیتیله‌ای در این ساعت قرار داشت که پس از روشن شدن، از روغن موجود در مخزن به عنوان سوخت استفاده می‌کرد و زمان با توجه به میزان روغن باقی مانده و توسط درجه‌های روی مخزن سنجیده می‌شد. این وسیله، هم، زمان را نشان می‌داد و هم در طول شب باعث روشنایی می‌شد.

مقصد بعدی کجاست؟

در شمال شهر تهران و در محله تجریش و زعفرانیه و اطراف آنها جاهای دیدنی زیادی وجود دارد  که پس از بازدید از موزه تماشاگه زمان می‌توانید از آنجا دیدن کنید و لذت ببرید. تعدادی از این جاذبه‌های گردشگری و تفریحی اطراف را در قسمت زیر به شما معرفی می‌کنیم:

• باغ فردوس (فاصله: 500 متر)
• بوستان زعفرانیه ( فاصله از موزه تماشاگه زمان: 110 متر)
• موزه موسیقی تهران (در 1.2 کیلومتری از موزه)
• باغ موزه هنر (با فاصله 1 کیلومتر از موزه زمان تهران)
• موزه دکتر حسابی (فاصله از موزه تماشاگه زمان: 1 کیلومتر)
• موزه هنر های زیبا (فاصله: 1 کیلومتر)

نکات بازدید از موزه تماشاگه زمان

ساعت کاری موزه تماشاگه زمان در شش ماهه اول سال شنبه تا چهارشنبه از 9 تا 19 و پنج شنبه و جمعه و روزهای تعطیل از 10 تا 19 و در شش ماهه دوم سال شنبه تا چهارشنبه از 9 تا 17 و پنج شنبه و جمعه و روزهای تعطیل از 10 تا 17 است. قابل ذکر است که در هنگام بازدید از لمس اشیای درون موزه و آسیب و تخریب به آن جدا خودداری کنید. همچنین بهای بلیط برای بازدید از موزه تماشاگه زمان به شرح زیر است:

• بهای بلیت بازدید کنندگان داخلی تمام بهاء: 32 هزار تومان
• بهای بلیت تخفیف دار: 21 هزار و 600 تومان
• بهای بلیت بازدیدکنندگان خارجی: 500 هزار تومان
• بهای بلیت محوطه: 15 هزار تومان

سخن پایانی

همانطور که می‌دانید از جذابیت‌های هر شهر میتوان به جاذبه‌های گردشگری آن شهر اشاره کرد. موزه‌ها هم نمونه‌ای از این جاذبه‌های گردشگری هستند که علاوه بر زیبایی مسحور کننده‌شان اطلاعات مفیدی برای ما دارند. موزه تماشاگه زمان از جذاب‌ترین موزه‌های ایران است و در بین گردشگران محبوب است. پیشنهاد می‌کنیم شما نیز برای بازدید از این موزه تشریف بیاورید و از زیبایی خیره کننده آن لذت ببرید. از اینکه تا انتهای این مقاله از گردشی تاپ همراه ما بودید، بی‌نهایت سپاسگزاریم.

سوالات متداول