کلیسای چورا

کلیسای چورا که امروزه با نام مسجد کاریه نیز شناخته می‌شود، از دیدنی‌ترین و زیباترین جاذبه های گردشگری استانبول به شمار می‌رود. این بنا یک کلیسای ساخته شده به سبک معماری بیزانسی است که در طول تاریخ بارها تغییر کاربری داده و امروزه به عنوان مسجد کاریه از آن استفاده می‌کنند. این کلیسا معماری بسیار زیبا و چشم گیری دارد و این کلیسا به خاطر موزاییک‌ها و نقاشی‌های دیواری برجسته اواخر بیزانسی خود شهرت دارد. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با این کلیسا آشنا شویم.

تاریخچه کلیسای چورا

چورا، واژه‌ای یونانی و به معنای حومه شهر است. کلیسای چورا بنایی است که در ابتدا در قرن ۴ میلادی ساخته شده است. در زمان ساخت این کلیسا امپراتوری روم شرقی هنوز پا بر جا بود و این کلیسا در اطراف شهر قسطنطنیه که همان استانبول امروزی است، قرار داشته است و جزو این شهر محسوب نمی شده‌است.

کلیسای چورا از معدود بناهایی است که از دوران بیزانس یا روم شرقی باقی مانده مانده و پس از مسجد ایاصوفیه دومین بنای مهم ترکیه است که معماری آن به دوران  بیزانس بر می‌گردد. در ابتدا این کلیسا یک زیارتگاه کوچک و معمولی در اطراف شهر قسطنطنیه بود که فقط برای افرادی که در سفر بودند و می‌خواستند اعمال و مناسک دینی و مذهبی خود را به جای آورند کاربرد داشت. بعد‌ها به دلیل زلزله این بنا ویران شد و سال ها بعد با گسترش قسطنطنیه یا استانبول منطقه‌ای که این کلیسا در آن ساخته شده بود در حوزه شهر استانبول قرار گرفت و این مسئله باعث شد که این بنا مورد توجه قرار گیرد و به بازسازی و ترمیم آن اهمیت داده شود.

پس از آنکه کلیسای چورا در محدوده شهر استانبول قرار گرفت و در قرن 11 میلادی، شخصی به نام ماریا دوکاینا در صدد بازسازی و ترمیم این کلیسا برآمد. در قرن دوازده میلادی و پس از آنکه کلیسا توسط ماریا دوکاینا بازسازی شده بود، زلزله ای در استانبول رخ داد که باعث شد این بنا مجددا تخریب شود. بعد از این ویرانی و در همان محدوده زمانی ایزاک کومننوس فرماندار وقت استانبول مجددا شروع به بازسازی و مرمت این بنا کرد. این بنا در دوره‌های بعد از آن نیز بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت، به طوری که آخرین بار توسط تئودور متوکیتکس وزیر خزانه و مسئول خانه‌ی هنرهای بیزانسی، بازسازی و مرمت شد.

پس از آنکه بارها این بنا مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت، آخرین بازسازی انجام شده در قرن ۱۴ میلادی صورت گرفت که شکل امروزی کلیسا و بیشتر نقش‌ها و هنرهایی که می بینید در آن زمان انجام شد. پس از آنکه عثمانی‌ها امپراتوری روم شرقی را شکست دادند و قسطنطنیه را فتح کردند، بیشتر کلیساهای آن زمان قسطنطنیه را تبدیل به مسجد کردند که کلیسای چورا نیز از این قاعده مستثنی نبود. معماران عثمانی برای تبدیل کلیساها به مسجد سطح کاشی‌ها را با گچ پوشانده و محراب و مناره‌ای به این کلیسا اضافه کردند.

در زمان سقوط عثمانی‌ها و تاسیس کشور ترکیه، گروهی از کارشناسان و متخصصان هنرهای امپراتوری بیزانس تلاش کردند که این کلیسای باشکوه را بازسازی و مرمت کنند. در سال ۱۹۵۸ کلیسا پس از بازسازی و مرمت به عنوان موزه بازگشایی شد. از سال 1958 تا کنون این بنا بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته علاوه بر آن در سال 2020 میلادی و به دستور رییس جمهور ترکیه این بنا دوباره به مسجد تغییر کاربری داده و امروزه با نام مسجد کاریه شناخته می‌شود.

کلیسای چورا کجاست؟

کلیسای چورا در محله ادیرنکاپی در شمال منطقه فاتح و در خیابان کاریه در فاصله پنج کیلومتری از شمال غربی محله سلطان احمد استانبول  قرار دارد. برای دسترسی راحت با خودروی شخصی به این کلیسا لوکیشن زیر قرار داده شده است. در صورتی که قصد دارید با وسایل نقلیه عمومی به این کلیسا بروید، را‌ه‌های دسترسی به آن را در زیر به شما نشان داده‌ایم.

اگر می‌خواهید از سمت آسیایی استانبول به سمت کلیسای چورا حرکت کنید، می‌توانید یکی از راه‌های زیر را انتخاب کنید:

• سوار کشتی امینونو  از کادیکوی شوید. می توانید با سوار شدن به یکی از اتوبوس های شماره E31 32, 336E, 36KE, 37E, از ایستگاه اتوبوس امینونو به کلیسای چورا برسید و در ایستگاه ادیرنکاپی  پیاده شوید.
•     سوار کشتی امینونو از اوسکودار شوید. می توانید با سوار شدن به یکی از اتوبوس های شماره E31, 32, 336E, 36KE, 37E از ایستگاه اتوبوس امینونو به کلیسای چورا برسید و در ایستگاه ادیرنکاپی پیاده شوید.
• از عمرانیه با مترو اوسکودار-چکموی بروید، در ایستگاه آلتونی زاده پیاده شوید و به متروبوس منتقل شوید. با پیاده شدن در ایستگاه ادیرنکاپی با متروبوس و خروج از پل هوایی در سمت راست، می توانید با 5 دقیقه پیاده روی به کلیسا یا مسجد کاریه برسید.
• اگر از Kartal، Maltepe، Pendik، Tuzla می‌آیید، می‌توانید با 5 دقیقه پیاده‌روی با پیاده‌شدن در ایستگاه تراموا Edirnekapı با 500 تن به مسجد Kariye برسید.

برای کسانی که از طرف اروپایی می آیند؛

اگر از Beylikdüzü، Büyükçekmece، Avcılar، Küçükçekmece، Bahçelievler می آیید، می توانید با پیاده شدن در ایستگاه Edirnekapı از ایستگاه متروبوس و خروج از سمت راست پل روگذر، با 5 دقیقه پیاده روی به مسجد Kariye برسید.

اگر از Esenler، Bayrampaşa می‌آیید، از مترو Airport-Yenikapı استفاده کنید، در Merter پیاده شوید و به متروبوس منتقل شوید. با پیاده شدن در ایستگاه Edirnekapı با متروبوس و خروج از سمت راست پل روگذر می توانید با 5 دقیقه پیاده روی به مسجد Kariye برسید.

اگر از Bağcılar، Güngören  می‌آیید، در Zeytinburnu در خط تراموا Kabataş-Bağcılar پیاده شوید و به متروبوس بروید. با پیاده شدن در ایستگاه Edirnekapı با متروبوس و خروج از سمت راست پل روگذر می توانید با 5 دقیقه پیاده روی به مسجد Kariye برسید.

با استفاده از اتوبوس شماره 87 از تکسیم و پیاده شدن در ایستگاه Edirnekapı می توانید به مسجد کاریه برسید.

معماری و بخش های مختلف کلیسای چورا

وسعت و بزرگی کلیسای چورا به اندازه برخی از کلیساهای بیزانسی باقیمانده در استانبول نیست و 742.5 متر مربع وسعت دارد اما این کلیسای زیبا و با شکوه در بین کلیساهای استانبول و به ویژه کلیساهای بیزانسی منحصر به فرد است. چرا که تزئینات داخلی این کلیسا تقریباً هنوز وجود دارند. بنای کلیسا به سه قسمت اصلی تقسیم می شود: تالار ورودی یا طاقچه، بدنه اصلی کلیسا یا نائوس که شبستان هم به آن گفته می‌شود و نمازخانه جانبی یا مجموعه. این بنا شش گنبد دارد: دو گنبد در هشتی، یکی در کلیسای کوچک و سه گنبد بالای نائوس قرار دارند.

در اصلی و غربی کلیسای چورا به داخل طاقچه باز می شود و  شمال-جنوب را به بخش بیرونی یا اگزونارتکس و بخش داخلی یا اسونارتکس تقسیم می کند. نارتکس بیرونی که به آن اگزونارتکس گفته می‌شود، اولین قسمتی از کلیسا است که فرد به آن وارد می شود. این دالان عرضی به اندازه 4 متر و طولی به اندازه 23 متر دارد. این دالان تا حدی در طول شرقی آن به داخل اسونارتکس موازی باز است. انتهای جنوبی اگزونارتکس به بیرون باز می‌شود و یک پیش اتاق غربی را به پرکاشن تشکیل می‌دهد. اگزونارتکس را موزاییک زیبایی تزیین می کنند که برخی از آنها عبارتند از :

• رویای یوسف و سفر به بیت لحم
• ثبت نام برای مالیات
• ولادت
• سفر مجوس
• تحقیق هیرودیس پادشاه

اسونارتکس یا نارتکس داخلی شبیه اگزونارتکس بوده و به موازات آن قرار دارد و مانند اگزونارتکس 4 متر عرض دارد، اما کمی کوتاهتر از اگزونارتکس بده و 18 متر طول دارد. در مرکزی و شرقی اسونارتکس به داخل نائوس باز می شود، در حالی که در دیگر آن در انتهای جنوبی اسونارتکس به اتاق مستطیلی شکل باز می‌شود. در انتهای شمالی آن، دری به یک راهروی وسیع غرب به شرق منتهی شده و در امتداد ضلع شمالی نائوس و داخل پروتز قرار دارد. اسونارتکس دو گنبد “کدویی” دارد. گنبد کوچکتر بالای ورودی راهرو شمالی است. گنبد بزرگتر در وسط راه بین ورودی‌های نائوس و پارکلسیون قرار دارد و تأکید آنها بر تصویر حضرت مریم و مسیح است که در جاهای دیگر این موزاییک‌ها دیده می‌شود.

درهای مرکزی اسونارتکس به بدنه اصلی کلیسا یعنی نائوس منتهی می‌شود که بزرگترین گنبد کلیسا با قطر 7.7 متر بالای مرکز نائوس قرار گرفته است. دو گنبد کوچکتر در کنار گنبد متوسط قرار دارند که گنبد شمالی بر روی پروتز قرار گرفته و با عبور کوتاهی به ما متصل می شود. گنبد جنوبی بر فراز دیاکونیک قرار دارد که از طریق توده به آن می رسید.

جاذبه های دیدنی اطراف کلیسا

خوشبختانه باید بگوییم در اطراف این کلیسای زیبا جاذبه‌های گردشگری زیادی وجود دارند که می‌توانید پس از اتمام بازدید از کلیسای چورا از آن دیدن کنید. در ادامه لیستی از این جاذبه‌ها را برایتان تهیه کردیم تا به راحتی بتوانید به سراغ آن‌ها رفته و سفری دلنشین را برای خود و خانواده‌تان رقم بزنید.

• برج گالاتا
• مسجد سلیمانیه
• مسجد اسماعیل آقا
• پل سلطان محمد فاتح
• کاخ موزه تکفور
• مسجد رستم پاشا

نکات بازدید از کلیسای چورا

• هزینه بازدید از کلیسای چورا برای تمامی گردشگران مبلغ 6 دلار است.
• شما می‌توانید در تمامی روزهای هفته به جز چهارشنبه‌ها از ساعت 09:00 صبح تا 18:00 عصر از این کلیسا و موزه زیبا دیدن کنید.
• اگر قصد سفر به استانبول و بازدید از جاذبه‌های گردشگری آن را دارید، پیشنهاد می‌کنیم فصل بهار و یا پاییز را برای سفر خود برنامه ریزی کنید.
• بازدید از تمامی بخش‌های کلیسای چورا حدود 3 الی 4 ساعت از زمان شما را به خودش اختصاص می‌دهد.
• برای علاقه‌مندان به معماری اروپایی، این کلیسا یکی از بهترین لوکیشن‌ها برای عکاسی است. پیشنهاد می‌کنیم دوربین عکاسی به همراه داشته باشید.
• در هنگام بازدید از وارد کردن آسیب به بخش‌های مختلف کلیسا، جدا خودداری نمایید.

سخن آخر

کلیسای چورا یکی از نمادهای شهر استانبول بوده که سالانه گردشگران زیادی را به سوی خود می‌کشاند و ارزش بالایی جهت بازدید دارد. اگر به زودی عازم کشور ترکیه هستید، پیشنهاد می‌کنیم بازدید از این موزه و کلیسا را به هیچ عنوان از دست ندهید. همچنین اگر تجربه بازدید از این موزه را دارید، خوشحال می‌شویم دیدگاه خود را با ما و سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید. از اینکه تا انتهای مقاله همراه ما بودید، بی‌نهایت سپاسگزاریم.

سوالات متداول