کاروانسرای قصر بهرام

یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین کاروانسراهای ساخته شده در ایران، کاروانسرای قصر بهرام است که در دوران پادشاهی بهرام ساسانی ساخته شده‌است. البته این بنا در ابتدا به عنوان قصر بهرام گور پادشاه پانزدهم ساسانی کاربرد داشته و در دوران صفویه به کاروانسرا تغییر کاربری داده‌است. کاروانسرای قصر بهرام از جاهای دیدنی گرمسار و استان سمنان محسوب می‌شود. این کاروانسرا یک مقصد عالی برای افرادی است که به تماشای آسمان پرستاره شبانگاهی علاقه دارند. اگر می‌خواهید درباره این بنای قدیمی و ارزشمند بیشتر بدانید در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

تاریخچه کاروانسرای قصر بهرام

طبق گفته‌ها کاروانسرای قصر بهرام در گذشته قصری متعلق به بهرام پنجم، پانزدهمین پادشاه امپراتوری ساسانی، که به بهرام گور نیز شهرت دارد، بوده است. بنا به گفته‌ی ایرج افشار، پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران وادبیات فارسی، این بنای قدیمی به این دلیل قصر بهرام نام گرفته که، به گفته‌ی شکارچیان و مسافران، بهرام پنجم ساسانی (۴۲۱ – ۴۳۸ میلادی) که به بهرام گور لقب گرفته، در همین نواحی شکار می‌کرده‌است. او برای استراحت خود و همراهانش در شکار به استراحتگاهی نیاز داشت به همین دلیل قصری را در نزدیکی چشمه گرمسار که به چشمه شاهی نیز شهرت دارد، بنا کرد.

سپس در دوران حکومت شاه عباس صفوی، این بنا به دستور او بازسازی و به کاروانسرا تبدیل شد. او می‌خواست که این کاروانسرا اقامتگاه مادرش که از اصفهان به فرح آباد ساری سفر می‌کرد، باشد. پس از چندین سال بی استفاده بودن، کاروانسرای قصر بهرام در سال 94 مجددا بازسازی و به آن توجه شد و به عنوان مهمانسرا و اقامتگاه پارک ملی کویر مورد استفاده همگان قرار گرفت. این کاروانسرا در 13 اردیبهشت 1354 با شماره 1054 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

کاروانسرای قصر بهرام کجاست؟

کاروانسرای قصر بهرام در استان سمنان در 65 کیلومتری شهر گرمسار و شمال دریاچه نمک وسط و پارک ملی کویر و قرار دارد. برای اینکه بتوانید راحت‌تر به این بنای تاریخی دسترسی پیدا کنید، لوکیشن زیر برای شما قرار داده شده‌است. 4 مسیر مشهور دسترسی برای رسیدن به این کاروانسرا وجود دارد.

• مسیر ورامین: برای استفاده از این مسیر، باید ابتدا از کمربندی بیهقی وارد جاده چرمشهر شده، و در انتهای این جاده، که جاده فرعی بند علی‌خان دیده می‌شود باید راه را از آن ادامه دهید. از این جاده به محیط‌بانی و سپس شکرآباد وارد شوید. پس از آنکه از از مبارکیه گذشتید، به پاسگاه ورودی پارک ملی کویر می‌رسید.
• مسیر گرمسار: معروف‌ترین مسیر رسیدن به کاروانسرای قصر بهرام جاده گرمسار است. پس از آنکه به کهک رسیدید و از جاده سنگ‌فرش عبور کردید به پارک ملی کویر و کاروانسرای قصر بهرام خواهید رسید.
• مسیر کاشان: اگر از کاشان به سمت این کاروانسرا حرکت کنید، ابتدا وارد آران و بیدگل خواهید شد  و پس از عبور از مرنجاب و سفیدکوه به کاروانسرا و پارک ملی کویر نزدیک می‌شوید.
• مسیر پیشوا: اگر قصد دارید که از تهران به طرف کاروانسرای قصر بهرام حرکت کنید، مسیر جاده پیشوا انتخاب مناسبی برای شماست. پس از آنکه از قلعه بلند و مبارکه در این مسیر عبور کنید، به کاروانسرای قصر بهرام خواهید رسید.

لوکیشن در نشان

معماری کاروانسرای قصر بهرام

کاروانسرای قصر بهرام برخلاف سایر کاروانسراهای موجود در ایران، ساختار سنگی داشته و از خشت ساخته نشده‌است. در ساخت بنای این کاروانسرا از سنگ روشن استفاده شده است. پلان کاروانسرا به شکل متقارن و مربع مستطیل است و دو در دارد: یک در جنوبی و دیگری شمالی. در دو طرف دروازه ورودی نیز دو سکو و دو اتاق دیده می‌شود. کاروانسرا حیاط بزرگی دارد که دور تا دور آن 24 اتاق کوچک و در وسط آن استخری مستطیل شکل قرار گرفته است.

در بدنه غربی حیاط تالاری وجود دارد. در این تالار شاه نشین و همچنین طاقچه‌هایی در اطراف آن دیده می‌شود. در جلوی این تالار 4 ایوان ساخته شده و زیر زمین بزرگی نیز در زیر تالار نیز دیده می‌شود. در پشت ساختمان‌هایی که داخل حیاط قرار دارند، طویله‌هایی سراسری قرار گرفته که آخورهای متعددی داشته و کنار هر آخور نیز سکویی برای استراحت چهارپادار و اجاقی برای آشپزی و طباخی تعبیه شده‌بود. در چهار گوشه و میان اضلاع شرقی و غربی شش برج دفاعی دارای تیرکش برای محافظت از ساکنان کاروانسرا قرار گرفته است.

کاروانسرای قصر بهرام سیستم آبی قابل توجهی نیز دارد. آب از چشمه سیاه که در 5.7 کیلومتری کاروانسرا قرار دارد، به این کاروانسرا می‌رسد و نیاز این کاروانسرا را تامین می‌کند. آب چشمه از طریق راه آب تراشیده شده از تخته سنگ‌های سفید، به حیاط مرکزی کاروانسرا انتقال می‌یابد.

در پشت بام کاروانسرا بادگیرهایی فراوان و گنبدهای کوچکی قرار دارند. برای کسانی که علاقه دارند ستارگان شب را در محیطی بدون آلودگی نوری و صوتی و با آرامش هر چه بیشتر تماشا کنند، پشت بام کاروانسرای قصر بهرام مکانی فوق العاده برای انجام این کار است.

جاهای دیدنی اطراف کاروانسرای قصر بهرام

در نزدیکی کاروانسرای قصر بهرام همانند خود کاروانسرا جاذبه های گردشگری دیدنی زیادی دیده می‌شوند که بازدید از آنها تجربه ای جذاب و لحظات خاطره انگیزی را می‌تواند برای شما رقم بزند. علاوه بر آن در شهر گرمسار نیز که در 65 کیلومتری این کاروانسرا قرار دارد، جاهای دیدنی زیادی وجود دارد که در زیر به تعدادی از این جاهای دیدنی اشاره می‌کنیم.

• کاروانسرای عین الرشید
• آب انبار گرمسار
• قصر حرمسرا
• غار نمکی گرمسار
• پارک ملی کویر
• موزه اقوام گرمسار

نکات بازدید از کاروانسرای قصر بهرام

برای بازدید از کاروانسرای قصر بهرام نیازی به پرداخت ورودی ندارید، اما نیاز است که برای بازدید از این بنا از سازمان میراث فرهنگی سمنان مجوز تهیه کنید که برای تهیه این مجوز باید یک مبلغ جزئی را پرداخت کنید که این پرداخت هزینه را می‌توانید از طریق سایت سازمان محیط زیست انجام دهید.

سخن آخر

کاروانسراها در سراسر ایران و به ویژه در نواحی جاده‌های تجاری قدیمی به فراوانی وجود دارند. این کاروانسراها بسیار زیبا هستند و جاذبه بسیار چشم‌نواز برای گردشگران محسوب می‌شوند. البته امروزه تعدادی از کاروانسراهای قدیمی به هتل و اقامتگاه تبدیل شده اند که این خود نشان از زیبایی و استحکام این بناها دارد. کاروانسرای قصر بهرام یکی از این کاروانسراهای زیبای قدیمی ایرانی بوده که امروزه به اقامتگاه تبدیل شده‌است. اگر به استان سمنان و شهر گرمسار سفر کردید، از این کاروانسرا دیدن کنید و تجربیاتتان از سفر را با ما و کاربران گردشی تاپ به اشتراک گذارید.

سوالات متداول