موزه آستان قدس رضوی
موزه آستان قدس رضوی یکی از محبوب‌ترین و مهم‌ترین موزه‌ها در سطح کشور محسوب می‌شود و در مجموعه حرم امام رضا (ع) واقع شده‌است. مهم‌ترین موزه مجموعه موزه‌های آستان قدس رضوی، موزه مرکزی آن است که در صحن کوثر قرار دارد و آثاری از جمله سلاح، مدال، اسکناس و غیره در آن به نمایش گذاشته شده است. این موزه یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی مشهد محسوب می‌شود و سالانه گردشگران زیادی از ایران و کشورهای همسایه پس از زیارت خود از این موزه نیز دیدن می‌کنند.
همانطور که گفته شد مجموعه موزه آستان قدس رضوی یکی از پربازدید ترین موزه‌های ایران است و در سال بالغ بر یک میلیون بازدیدکننده دارد. در این مجموعه تنوع بالایی از اشیا و آثار تاریخی دیده می‌طود و یکی از غنی‌تزین و بزرگ ترین موزه‌های ایران به شمار می‌رود. بناهای تاریخی موجود در موزه شش قرن تزئینات و معماری دوره اسلامی را نشان می‌دهند و اشیای تاریخی آن نشان دهنده هنرها و صنایع دستی که در ده قرن گذشته ساخته شده‌اند را نشان می‌دهند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با این موزه مهم و پر بازدید آشنا شوید و در سفر بعدیتان به مشهد بازدید از آن را برنامه ریزی کنید.
تاریخچه موزه آستان قدس رضوی
مردمان سرزمین‌های اسلامی به ویژه شیعیان همواره ارادت ویژه‌ای به اهل بیت از جمله امام هشتم شیعیان، حضرت امام رضا(ع) داشته و دارند؛ در نتیجه این احترام و ارادت بازدیدکنندگان حرم امام رضا هدایا و نذورات بسیار گرانبهایی را در جریان بازدید از حرم مطهر، به آن اهدا می‌کردند. این هدایا در بخش‌های مختلف حرم نگهداری می‌شد اما با مرور زمان و افزایش آثار و اشیا اهدایی، فضای خالی برای نگهداری این هدایا رو به اتمام بود؛ از این رو مسئولین آستان قدس رضوی به فکر اختصاص فضایی در بیرون از حرم برای نگهداری آثار و اشیا اهدایی و راه اندازی موزه آستان قدس رضوی افتادند.
ایده اختصاص دادن فضایی در بیرون از حرم به آثار تاریخی و هنری اهدایی، در سال ۱۳۱۶ عملی شده و در آن سال در کنار مسجد گوهرشاد و مقبره شیخ بهایی، در زمینی به وسعت ۵۷۰۰ متر مربع عملیات ساخت موزه آستان رضوی کلید خورد. معماری موزه را معمار فرانسوی، آندره گدار فرانسوی بر عهده گرفت. این معمار برجسته به دستور مسئولین یک بنای سه طبقه با مساحت ۱۰۳۴ متر مربع طراحی کرد و موزه با مجموعه‌ای از گنجینه‌هایی نفیس و گرانبها راه اندازی شد. در سال ۱۳۵۱ خورشیدی در ضلع جنوبی حرم و در صحن کوثر، مکان جدیدی برای موزه ساخته شد که در سال ۱۳۵۶ شروع به کار کرد و مجموعه‌ای با تنوع بالا و بسیار ارزشمند از فرش، اجزای معماری حرم، وسایل روشنی و غیره به نمایش درآمد.
موزه آستان قدس رضوی کجاست؟
موزه آستان قدس رضوی، در شهر مشهد استان خراسان رضوی در شمال شرقی ایران، در مرکز شهر، در خیابان آیتالله بهجت نزدیک به تقاطع خیابان آیتالله بهجت و خیابان شیرازی واقع شده است. اگر می‌خواهید پس از زیارت از حرم از این موزه بازدید کنید باید از حرم امام رضا (ع) به سمت خیابان شیرازی حرکت کنید و از تقاطع خیابان شیرازی و آیت الله بهجت به سمت چپ رفته و وارد خیابان آیتالله بهجت شوید تا به موزه برسید. همچنین استفاده از لوکیشن زیر به مسیریابی راحت تر شما کمک می‌کند.
گنجینه های موزه آستان قدس رضوی
موزه آستان قدس رضوی در سال‌های بعد انقلاب توسعه یافت و به مجموعه‌ای با موزه‌ها و گنجینه‌های متعدد تبدیل شد. در این مجموعه ۱۶ گنجینه از آثار تاریخی و هنری نگهداری می‌شود و مهم‌ترین موزه این مجموعه موزه مرکزی آستان قدس رضوی محسوب می‌شود. موزه مرکزی بخش بزرگی از مجموعه را تشکیل می‌دهد و ۱۱ گنجینه از ۱۶ گنجینه کل موزه، در موزه مرکزی به نمایش گذاشته شده‌است. در ادامه با گنجینه‌های نگهداری شده در موزه مرکزی آستان قدس رضوی آشنا می‌شنویم.
گنجینه حرم رضوی
در گنجینه حرم رضوی از موزه آستان قدس رضوی، آثار تاریخی حرم مطهر که در طی ده قرن گذشته به حرم اهدا شده است به نمایش در آمده‌اند. از مهم‌ترین اشیای تاریخی که در گنجینه حرم رضوی به نمایش گذاشته شده‌اند می‌توان به ضریح فولادی جوهردار که به دوره صفوی تعلق دارد، ضریح طلا و نقره که به دوره پهلوی تعلق دارد، کتیبه‌های طلای مشبک وقفی که توسط شاه طهماسب صفوی به حرم اهدا شده، کتیبه‌های طلای قلمزنی وقفی که توسط شاه عباس صفوی به حرم اهدا شده، کتیبه‌ها و سنگ قبرهای تاریخی مربوط به دوره سلجوقی تا دوره صفوی، همچنین درهای چوبی بسیار نفیس و منحصر به فرد از دوره مغول تا عصر حاضر، وسایل روشنایی حرم مطهر از دوره سلجوقی تا عصر حاضر و بسیاری از آثار دیگر اشاره کرد.
گنجینه تمبر و اسکناس
گنجینه تمبر و اسکناس موزه در سال ۱۳۶۹ خورشیدی در موزه آستان قدس رضوی افتتاح شد. در این گنجینه، تمبر و اسکناس‌هایی اهدایی به حرم در دوره‌های زمانی مختلف نگهداری می‌شود و از لحاظ تعداد و تنوع آثار نفیس، غنی‌ترین مجموعه تمبر و اسکناس در ایران به شمار می‌رود. از جمله آثاری که در این گنجینه نگهداری می‌شوند، می‌توان به حدود ۳۰۰۰ قطعه تمبر و اقلام پستی شامل؛ نامه‌ها، پاکت نامه‌های تمبردار و پاکت‌های مهر روز، کارت پستال‌ها و دیگر اقلام پستی از ایران و کشورهای خارجی عضو در اتحادیه جهانی پست و حدود ۵۰۰ برگ اسکناس‌های کشورهای مختلف اشاره کرد. اسکناس‌های نگهداری شده در این مجموعه به دوره‌های زمانی قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی تعلق دارند.
گنجینه نجوم و ساعت
گنجینه نجوم و ساعت موزه آستان قدس رضوی یکی دیگر از گنجینه‌های نفیس نگهداری شده در موزه مرکزی است. این بخش از مجموعه در سال ۱۳۷۸ خورشیدی افتتاح شده و تعداد کثیری از آثاری که در آن به نمایش درآمده، توسط سید جلال‌الدین تهرانی، اخترشناس، ریاضی‌دان و سیاستمدار ایرانی در دوران پهلوی به حرم مطهر اهدا شده است.
از جمله آثاری که در این بخش از موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شوند، می‌توان به اسطرلاب‌های تخت، کروی، حلقوی، کره‌های جغرافیایی و آسمانی، انواع تلسکوپ‌های انعکاسی و شکستی، ابزارهای اندازه‌گیری و همچنین مجموعه‌ای از ساعت‌های آفتابی، وزنه ای، دیواری و رومیزی اشاره کرد. قدیمی‌ترین اشیایی که در این گنجینه یافت می‌شوند، به دوره صفوی بر می‌گردند. دو اسطرلاب تخت این مجموعه، توسط استاد عبدالائمه و استاد عبدالعلی ساخته شده‌اند و جز میراث وقفی آستان قدس هستند.
گنجینه سلاح های سرد و گرم موزه آستان قدس رضوی
در این گنجینه از موزه آستان قدس رضوی مجموعه متنوعی از سلاح‌های سرد و گرم از جمله زره فولادی مشبک، سپر از پوست کرگدن، کمان‌های لاکی روغنی، کلاه خود فولاد زرنگار، نیزه چوبی منقوش که لاک کاری شده است، شمشیرهای فولاد جوهردار، کارد، تبرزین‌های نقش دار و طلاکاری شده، تفنگ‌ها و تپانچه‌های سر پر با لوله‌های زرکوب و باروت‌دان‌های عاج، چرمی و فلزی مربوط به دوره صفوی تا قاجار، و یک لباس پارچه‌ای طلسمات یا رزم مربوط به دوره زندیه اشاره کرد. این بخش از موزه در. سال ۱۳۷۸ افتتاح شد.
گنجینه ظروف و گنجینه هنرهای تجسمی
در گنجینه ظروف موزه آستان قدس رضوی کلکسیونی از آثار و اشیای اهدا شده یا اشیایی که میراث آستان قدس هستند، از جمله ظروف سفالی، سلادن، چینی‌های آبی و سفید، چینی‌های پنج رنگ و بلور و با رفتن به نمایش در آمده است. این بخش از مجموعه مانند بسیاری از بخش‌های دیگر در سال ۱۳۷۸ خورشیدی افتتاح شد.
گنجینه هنرهای تجسمی
این گنجینه از موزه نیز در سال ۱۳۷۸ خورشیدی بازگشایی شده با آثار نقاشی منتخبی که هنر دست هنرمندان ایرانی و خارجی هستند را نمایش می‌دهند. از جمله آثاری که در این بخش به نمایش در آمده‌اند می‌توان به تابلوهای استاد کمال‌الملک نقاش بزرگ دوره قاجار و پهلوی، معراج در دوره زندیه، و ونیز اثر ویلیام جیمز (۱۷۶۱–۱۷۷۱ م)، پرتره پیرمرد (قرن ۱۷ م)، تفرجگاه (۱۶۶۷ م) اشاره کرد.
گنجینه صدف و حلزون های دریایی
در این گنجینه از موزه آستان قدس رضوی، کلکسیونی از صدف‌ها و حلزون‌های دریایی که در سال ۱۳۷۸ از طرف محمد سعید فواد وهبه به مجموعه آستان قدس رضوی اهدا شد، به نمایش درآمده است.این مجموعه از موزه از سواحل آسیا و اروپا و آمریکا جمع‌آوری و نیز خریداری شده و در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
گنجینه سکه موزه آستان قدس رضوی
گنجینه سکه در سال ۱۳۸۸ افتتاح شده و نزدیک به ۱۹۰۰ سکه از نوع حلقه‌های مبادلاتی، سکه‌های لیدیه، هخامنشی، مقدونی، سلوکی، شاهان پارس، اشکانی، اشکانی، الیمایی، خاراسن، ساسانی، هپتالیان، هندوسکایی، هندوپارتی، باختری، هون‌ها، شاهان ارمنستان، شاهان باختر، کوشانیان، و سکه‌های بعد از اسلام شامل روم شرقی (بیزانس)، عرب ساسانی، و اموی، عباسی، سامانیان، صفاریان، امرای طبرستان، طاهریان، فرمانروایان بنی دلف، باینجور، علویان طبرستان، بنی سلوکی، آل زیار و آل بویه و بسیاری انواع دیگر در آن به نمایش گذاشته شده که نزدیک به ۵۰۰ سکه ماشینی از ۲۵ کشور و بقیه سکه‌ها چکشی هستند.
گنجینه مدال
بسیاری از شخصیت‌های مهم در زمینه‌های مختلف علمی، ورزشی، فرهنگی و غیره مدالهای خود را به حرم مطهر امام رضا(ع) اهدا کرده‌اند که امروزه در موزه آستان قدس رضوی به نمایش گذاشته شده‌اند. از جمله افرادی که مدالهای خود را به این مجموعه اهدا کرده‌اند می‌توان به جهان پهلوان تختی،امرالله احمدی، امید نوروزی، رضا صادقی، مجید خدایی، امیر توکلیان، حسن یزدانی، سید محمود میران و غیره اشاره کرد. این بخش از موزه در سال ۱۳۹۲ خورشیدی افتتاح شد.
جاذبه های اطراف موزه آستان قدس قدس رضوی
موزه آستان قدس رضوی در نزدیکی حرم مطهر امام رضا(ع) واقع شده و در نتیجه در اطراف آن علاوه بر حرم و مسجد گوهرشاد، جاذبه‌های گردشگری بسیاری یافت می‌شود که پس از بازدید از موزه و پیش از آن می‌توانید از آنها بازدید کنید. در ادامه تعدادی از جاهای دیدنی اطراف موزه را معرفی می‌کنیم.
- حرم امام رضا (ع)
- مقبره شیخ بهایی
- خانه غفوری
- خانه تاریخی داروغه
- باغ گیاه شناسی مشهد
- بازار رضا
- آرامگاه نادرشاه افشار
نکات بازدید از موزه آستان قدس رضوی
بازدیدکنندگان می‌توانند همه روزه و نیز در ایام تعطیل از ساعت ۸ صبح تا ۱۸ عصر از موزه آستان قدس رضوی بازدید کنند. ساعت بازدید از این موزه در ایام تابستان و عید نوروز از ساعت ۸ صبح تا ۲۰:۳۰ عصر است. هزینه بازدید از موزه مرکزی این مجموعه برای گردشگران داخلی ۵۰۰۰ تومان و برای گردشگران خارجی ۳۰۰۰۰ تومان است.
کلام پایانی
بازدید از موزه و کسب اطلاعات درباره دوره‌های مختلف تاریخی عموما برای انسان‌ها جذاب است. یکی از جذاب‌ترین و غنی‌ترین موزه‌های موجود در ایران، موزه آستان قدس رضوی است. هنگامی که به شهر مشهد مقدس سفر کردید و به زیارت از حرم مطهر امام رضا(ع) رفتید، می‌توانید پس از زیارت از حرم و یا پیش از آن به موزه‌های آستان قدس رفته و درباره اشیای تاریخی آن اطلاعات کسب کنید. از اینکه تا انتهای مقاله نگاه گرمتان را به گردشی تاپ سپردید، بی‌نهایت سپاسگزاریم.
سوالات متداول
این جاذبه در خیابان آیتالله بهجت نزدیک به تقاطع خیابان آیتالله بهجت و خیابان شیرازی واقع شده است.
حرم رضوی، مدال، نجوم و ساعت، تمبر و اسکناس، هنرهای تجسمی، سلاح‌های سرد و گرم، صدف و حلزون‌های دریایی و سکه از گنجینه‌های این موزه است.
بهای بلیط ورودی موزه آستان قدس رضوی برای گردشگران داخلی ۵۰۰۰ تومان و برای گردشگران خارجی ۳۰۰۰۰ تومان است. موزه آستان قدس رضوی کجاست؟
گنجینه های این موزه کدام هستند؟
هزینه بازدید از این موزه چقدر است؟
