چهار طاقی بازه هور

چهار طاقی بازه هور یکی از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی مشهد محسوب می‌شود که از دوره ساسانیان به یادگاری مانده است. این چهار طاقی مانند یک آینه معماری ایران باستان را به تصویر می‌کشد؛ سبکی از معماری که امروزه به‌ندرت به چشم می‌خورد و کمتر کسی با آن آشنا است. متاسفانه هیچ کتیبه و مدرک موثقی در دست نیست که سرگذشت و کاربرد اصلی این سازه تاریخی را مشخص است؛ اما حدس و گمان‌های زیادی درباره آن وجود دارد که باید آن‌ها را بدانید.

در این مقاله قصد داریم سفر کوتاهی به روستای بازه هور داشته باشیم و باهم نگاه نزدیکی به چهارطارقی بازه هور و معماری آن بیندازیم؛ پس در ادامه همراه گردشی تاپ باشید.

معرفی چهار طاقی بازه هور

یک بنای سنگی به‌جا مانده از دوره ساسانیان است که در روستایی به همین نام قرار گرفته است. حدس و گمان‌های بسیار زیادی درباره این سازه وجود دارد؛ برخی از محققان آن را یک آتشکده و نیایشگاه مربوط به دوره ساسانی می‌دانند و برخی دیگر معتقدند که این بنای سنگی هسته مرکزی یک قلعه مستحکم بوده است. برخی از کارشناسان نیز این بنا را به اخترشناسی نسبت می‌دهند و می‌گویند که از چهار طاقی بازه هور برای تنظیم تقویم خورشیدی و تعیین فصول استفاده می‌کرده‌اند.

متاسفانه تا امروز هیچ مدرک موثقی به دست نیامده که این فرضیه‌ها را رد و یا تایید کند؛ اما باید بدانید که همه باستان‌شناسان درباره ساخت این بنا در دوره ساسانیان هم‌عقیده هستند. چهارطاقی بازه هور یک بنای سنگی با سه ورودی مجزا است که ورودی‌ها در ضلع شمالی، جنوبی و غربی قرار گرفته‌اند. وجود یک گنبد سنگی در بالای سازه نیز جذابیت آن را چندین برابر کرده است.

جالب است بدانید که چهار طاقی بازه هور لقب قدیمی‌ترین سازه گنبدی در جهان را یدک می‌کشد و شهرت جهانی دارد. این بنای تاریخی در 24 شهریورماه سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در بین مردم محلی با نام آتشکده بازه هور نیز شناخته می‌شود.

چهار طاقی بازه هور کجاست؟

این چهار طاقی در فاصله 85 کیلومتری از جنوب غربی مشهد، در روستایی به نام بازه هور جا خوش کرده است. برای دسترسی به این جاذبه ابتدا باید وارد بزرگراه شهید سلیمانی شوید و پس از رسیدن به پلیس‌راه مشهد – نیشابور، وارد آزادراه شهید شوشتری شوید. 37 کیلومتر در این آزادراه به مسیر خود ادامه دهید و سپس وارد جاده مشهد – تربت حیدریه شوید. این مسیر را تا جایی ادامه دهید که تابلو روستای بازه هور را مشاهده کنید.

برای مسیریابی بهتر و آسان‌تر می‌توانید از لوکیشن چهار طاقی بازه هور در گوگل مپ که در قسمت پایین قرار گرفته استفاده کنید.

لوکیشن در نشان

تاریخچه چهار طاقی بازه هور

این سازه سنگی در بین سال‌های 249 پیش از میلاد مسیح و 226 میلادی ساخته شده است؛ یعنی زمانی که قوم پارت‌ها بر ایران حکومت می‌کردند. این تاریخ به‌خوبی نشان می‌دهد که چهار طاقی بازه هور اولین و قدیمی‌ترین بنای گنبدی در جهان است. همین موضوع باعث شده تا از اهمیت زیادی برخوردار باشد و در دوره‌های بعد (ساسانی، سلجوقی و اشکانی) بارها مورد مرمت و بازسازی قرار بگیرد.

این بنا در دورانی ساخته شده که چیزی به اسم طراحی مدور برای سقف وجود نداشته؛ این موضوع هنر ایرانیان در ساخت گنبد را به تصویر می‌کشد. اگر به اطراف این چهار طاقی نگاه کنید، متوجه ویرانه‌هایی از یک قلعه تاریخی خواهید شد؛ همین ویرانه‌ها سبب شده تا عده زیادی از کارشناسان آن را هسته مرکزی یک قلعه بدانند.

معماری چهار طاقی بازه هور

معماری این سازه در عین حال که بسیار ساده است، می‌تواند شما را ساعت‌ها درگیر خود کند. پلان اصلی این چهار طاقی مربعی‌شکل است که چهار ستون پهن وظیفه تحمل وزن آن را به‌عهده دارند. اگر به راس‌های مربع توجه کنید، متوجه خواهید شد که از الوارهای چوبی برای تبدیل مربع به هشت‌ضلعی استفاده شده است. وجود یک گنبد سنگی در بالای آن نیز جذابیت چهار طاقی بازه هور را دوچندان کرده است. بنا دارای سه ورودی مجزا است که در ضلع‌های شمالی، جنوبی و غربی قرار گرفته‌اند.

مساحت چهارطاقی بازه هور تقریبا 356 متر مربع است و ارتفاع آن نیز به 9 متر می‌رسد. ضخامت بیرونی ستون‌ها نیز 6 متر است که همین موضوع یکی از دلایل اصلی استحکام سازه است. همچنین باید بدانید که در ساخت تمام قسمت‌های آن از مصالحی مانند الوارهای چوبی، گچ و سنگ استفاده شده است.

نکات بازدید از چهار طاقی بازه هور

• بازدید از این بنای تاریخی رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه نیست.
• این سازه در تمام روزهای هفته به صورت 24 ساعته قابل بازدید است و محدودیت زمانی ندارد.
• فصل بهار و تابستان بهترین بازه زمانی برای دیدن آن است.
• پیشنهاد می‌کنیم که پیش از غروب آفتاب برای دیدن چهار طاقی بازه هور بروید تا بتوانید تمام جزئیات را با دقت مشاهده کنید و از دیدن عبور نور از میان شکاف‌های آن لذت ببرید.
• این سازه قدیمی‌ترین بنای گنبدی جهان محسوب می‌شود؛ به همین خاطر حفظ و نگهداری آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
• گرفتن عکس‌های یادگاری با این بنای سنگی را فراموش نکنید.
• روستای بازه هور زیبایی‌های خاص خود را دارد و پیشنهاد می‌کنیم که حتما از این روستا نیز دیدن کنید.

جاذبه های اطراف چهار طاقی بازه هور

پس از بازدید از این جاذبه پیشنهاد می‌کنیم که برای دیدن موارد زیر نیز برنامه‌ریزی کنید:

• قلعه‌های پسر و دختر (فاصله: 700 متر)
• مسجد جامع بازه هور (در فاصله 5.1 کیلومتری)
• برکه جاده اسد آباد (در فاصله 6.1 کیلومتری)
• امامزاده سید نورالله (فاصله: 8.2 کیلومتر)

اگر قصد دارید به شهر مشهد برگردید و سایر دیدنی‌های این شهر را مشاهده کنید، پیشنهاد ما این است که بازدید از موارد زیر را به هیچ عنوان از دست ندهید.

• آرامگاه فردوسی (در فاصله 110 کیلومتری از چهار طاقی بازه هور)
• گنبد هارونیه (با فاصله 117 کیلومتر از این سازه تاریخی)
• پارک ملت مشهد (فاصله: 85 کیلومتر)
• پارک مینیاتوری مشهد (با فاصله 108 کیلومتر)
• غار مغان (فاصله: 108 کیلومتر)

سخن پایانی

چهار طاقی بازه هور یک بنای سنگی با معماری ساده است که به گفته محققان آمریکایی، قدیمی‌ترین بنای گنبدی در جهان محسوب می‌شود. اگر قصد سفر به مشهد مقدس را دارید، پیشنهاد می‌کنیم که بازدید از این جاذبه را در اولویت خود قرار دهید. چنانچه قبلا این بنای سنگی را از نزدیک دیده‌اید، می‌توانید تجربه خود را با سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول