مسجد جامع دزفول

دزفول از قدیمی‌ترین شهرهای ایران و از مهم‌ترین شهرهای استان خوزستان است. در این شهر جنوبی مهم آثار تاریخی با ارزش و مهمی دیده می‌شود. یکی از مهم ترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی دزفول، مسجد جامع دزفول است. این مسجد یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران محسوب می‌شود که ساخت آن به دوران ساسانی مربوط می‌شود. این مسجد معماری ایرانی اسلامی قرن سوم را نشان می‌دهد و یکی از زیبایی‌های ارزشمند دزفول به شمار می‌رود. با ما همراه باشید تا با این اثر تاریخی بیشتر آشنا شویم.

تاریخچه مسجد جامع دزفول

از تاریخچه ساخت مسجد جامع دزفول در منابع مختلف صحبت شده و تاریخ دقیقی از آن در دست نیست. از جمله منابعی که در آن از این مسجد نام برده شده و به تاریخ ساخت آن اشاره شده، می توان به سالنامه فرهنگ خوزستان اشاره کرد که در آن آمده‌است: “در دزفول قریب به شصت مسجد وجود دارد و از آن جمله مسجد جامع را که در قرن سوم هجری ساخته شده‌است می‌توان نام برد.”

از دیگر منابعی که در آن نام و تاریخ ساخت این مسجد به چشم میخورد، سالنامه فرهنگ دزفول است که در یکی از مقاله های آن به قلم آقای فضل اله مسیح تحت عنوان جغرافیای تاریخ دزفول آمده است که: “از اماکن تاریخی شهرستان دزفول می‌توان مسجد جامع آن را نام برد که از یادگارهای سده هفتم هجری است.”

نشریه کمیته حزب ایران نوین دزفول در سال۱۳۴۷گفته که “مسجد جامع دزفول که قدیمی‌ترین قسمت آن مربوط به قرن سوم یا چهارم هجریست و با اقتباس از سبک معماری ساسانی ایجاد شده و شبستان‌های با روح آن مربوط به سده هفتم است و آرامگاه نخستین دانشمند دینی این شهرستان شادروان سید عبدالباقی آقامیر در زیر شبستان بزرگ این مسجد زیارتگاه مردم این شهرستان و مورد ستایش عام و خاص است.”

بعضی ازکتاب‌ها و منابع از جمله کتاب جغرافیای تاریخی دشت میشان و شمران از تاریخ طبیعی و سیاسی خوزستان که به قلم آقا حاج عبدالصاحب آرمند نگارش شده، نشریه اطلاعات و رادیو خوزستان در سال ۱۳۴۵ در مقاله‌ای تحت عنوان آثار باستانی خوزستان و در جلد چهارم مرآت البلدان ناصری پیشینه و ساخت مسجد جامع دزفول را به قرن اول هجری نسبت داده‌اند. همچنین مردم دزفول بر این عقیده هستند که روزگاری بخش غریب خانه مسجد که در قسمت شرقی بنای فعلی مسجد جامع قرار دارد، پرستشگاه زرتشتیان یا دیگر ادیان پیش از اسلام در دزفول بوده‌است.

مسجد جامع دزفول در دوران‎‌های مختلفی بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. با استناد به سنگ نوشته‌های موجود در مسجد می‌توان گفت آخرین مرمت‌های این مسجد در دوره‌های صفویه و قاجاریه انجام شده است. از جمله این سنگ نوشته‌ها می‌توان به نوشته‌ای که  بر روی یکی از سنگ‌ها، قرار دارد و تاریخ تعمیر را، مقارن با پادشاهی شاه سلطان حسین صفوی می‌داند اشاره کرد. بنابراین رنگ‌های آبی و فیروزه و کاشی‌های آبی که شاخصه معماری دوران صفوی است در بخش‌هایی از مسجد دیده می‌شود. همچنین بر روی یکی از کاشی‌های داخل مسجد تاریخ ۱۲۵۳ یعنی زمانی که در آن محمد شاه قاجار پادشاه ایران بود، ذکر شده‌است. از دلایل دیگری که نشان می دهد مسجد دارای قدمت و پیشینه زیادی است، سبک معماری آن است که از معماری کاخ ایوان کرخه و معماری دوره ساسانی الگو گرفته‌است.

مسجد جامع دزفول کجاست؟

مسجد جامع دزفول در استان خوزستان، شهرستان دزفول، خیابان امام خمینی (ره) قرار دارد. اگر میخواهید با استفاده از وسایل نقل شخصی به این مسجد بروید، لوکیشن زیر را برای شما قرار دادیم تا راحت‌تر آدرس مسجد را پیدا کنید. اگر هم قصد دارید با استفاده از حمل و نقل عمومی به این مسجد بروید در ایستگاه اتوبوس میدان امام خمینی (ره) از قطار پیدا شوید و وارد خیابان امام خمینی (ره) شوید. پس از چند دقیقه کوتاه پیاده روی خود را مقابل مسجد می یابید.

لوکیشن در نشان

بخش های مختلف مسجد جامع دزفول

ساختمان مسجد در یک طبقه ساخته شده و یک صحن بزرگ، نماهای آجری، سقف‌ها و ستون‌های سنگی زیبا دارد. مسجد جامع دزفول یک نمازخانه و محراب اصلی و دو شبستان پر از ستون در دو طرف دارد و در قسمت شرقی مسجد نیز فضاهایی به عنوان فضاهای خدماتی و پشتیبانی در آن قرار دارد. بخش‌های مختلف مسجد در دوران‌های متفاوت تاریخی ساخته شده اند. هر یک از این بخش ها کاربرد متفاوتی دارد و البته زیبایی خاص خود را دارد. بخش های مختلف این مسجد به شرح زیر هستند.

بدنه اصلی بنای مسجد جامع دزفول در جبهه جنوبی مسجد، که هسته اولیه مسجد است، از جنس سنگ است. دیوارهای مسجد بسیار قطور هستند و 20 ستون سنگی به شبستان آن استحکام می‌بخشند. دیوارها عمدتا از آجر و ستون‌ها، از سنگ‌های چهار تراش ساخته شده‌اند. همچنین  از ملات ماسه و آهک جهت ساخت دیوارها و ستون‌های باربر استفاده شده‌است.

محراب مسجد در وسط شبستان واقع شده‌است که گچبری‌های بسیار زیبایی دارد. در مجاورت محراب منبری سنگی قرار دارد که ده پله دارد و در دو طرف آن گلدسته‌های کوچک و سفید رنگی دیده می‌شوند. ایوان مسجد جامع دزفول در وسط محوطه واقع شده و در دو طرف خود، گلدسته‌هایی به ارتفاع ۱۵ متر دارد و با کاشی کاری‌های زیبا تزیین شده‌است.

نوع سقف‌های مسجد سنتی و تلفیقی از طاق، تویزها، کلمبوها و طاق گهواره‌ای است. سقف ایوان اصلی مسجد با آجرهای رنگی جدا و ۴ تیپ متنوع دارد. از دیگر بخش‌های مسجد جامع دزفول، شوادان عمیقی هستند که با 200 متر مساحت دارند و ۲۵ پله با  اتاق‌های کوچکی در وسط پلکان دارند که در نداشته و در اصلاح به آن‌ها کت گفته می‌شود. برای تهویه هوای شوادان مسجد روزنه هایی وجود دارد که از ویژگی‌های معماری دزفول در بناهای تاریخی و بافت قدیم دزفول است که در دزفول مردم آن‌ را «دریزه» می‌نامند.

جاهای دیدنی اطراف مسجد جامع دزفول

در شهر زیبا و تاریخی دزفول جاهای دیدنی زیادی وجود دارند که یکی از آنها مسجد جامع دزفول است و در نزدیکی آن بناهای تاریخی و همچنین جاذبه‌های طبیعی زیبا و دیدنی بیاری وجود دارد. از جمله جاهای دیدنی اطراف مسجد جامع دزفول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• خانه سوزنگر
• خانه زرگر
• سربطاق آقامیر
• خانه تیزنو
• تاف‌های مستی
• موزه آب
• قمش چوقابفان

نکات بازدید

برای بازدید از این مسجد قدیمی و دیدنی نیازی به پرداخت هزینه نبوده و می توانید به صورت رایگان از آن دیدن کنید. شما در هر ساعت از روز که بخواهید می‌توانید از این مسجد دیدن کنید، و از تماشای زیبایی‌های آن لذت ببرید. بهترین زمان بازدید از این مسجد و سایر جاذبه‌های گردشگری دزفول، فصل بهار و پاییز است.

سخن آخر

از آنجا که ایران کشوری اسلامی است، مساجد که عبادتگاه مسلمانان هستند، در طول تاریخ بسیار پر اهمیت بوده و هستند. یکی از مهم‌ترین مساجد ساخته شده در ایران مسجد جامع دزفول است که معماری زیبا و ساده آن هنرمندی مردمان در طول دوره‌های مختلف تاریخی از جمله ساسانیان ، صفویه و قاجار را نشان می دهد. اگر تجربه بازدید از این مسجد تاریخی را دارید، خوشحال می‌شویم دیدگاه خود را با ما و سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول