کاروانسرای سنگی زنجان

کاروانسرای سنگی زنجان یکی از جاهای دیدنی زنجان است که از دوران صفویه به یادگار مانده است و بیشتر از 300 سال از عمر آن می‌گذرد. این کاروانسرا که لقب قدیمی‌ترین بنای شهر را یدک می‌کشد، اکنون فعالیت خود را به عنوان یک رستوران سنتی ادامه می‌دهد و محبوبیت زیادی در بین مردم و گردشگران دارد. در این مقاله از گردشی تاپ همراه من باشید تا شما را با تاریخچه و معماری این کاروانسرای سنگی آشنا کنم و تجربه خود را از دیدن این مکان با شما به اشتراک بگذارم.

آشنایی با کاروانسرای سنگی زنجان

در دوران صفویه تصمیم گرفته شد تا 1000 کاروانسرای شاه‌عباسی در سراسر ایران ساخته شود؛ کاروانسرای سنگی زنجان یکی از بناهایی است که در طول این برنامه، در جنوب شهر بنا شد. این بنای تاریخی در بین مردم محلی با نام «داش کاروانسراسی» شناخته می‌شود و با قدمتی که به اواسط دوران صفویه برمی‌گردد، لقب قدیمی‌ترین ساختمان شهر را به خودش اختصاص داده است. شهر زنجان در گذشته میزبان دو کاروانسرای دیگر نیز بوده است؛ اما امروزه خبری از آن‌ها نیست.

کاروانسرای سنگی زنجان در ابتدا خارج از بافت شهر قرار داشت؛ اما با گسترش خیابان‌ها و محله‌های زنجان، این مکان به مرور زمان قدم به داخل شهر گذاشت. در طول این تغییر و تحولات، بخش زیادی از مساحت این کاروانسرا به خیابان‌ها و ساختمان‌های اطراف داده شد و مکان مذکور به مرور زمان کوچک و کوچک‌تر شد. این بنا در سال 1377 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و مرمت و بازسازی آن هم توسط سازمان میراث فرهنگی انجام شده است.

کاروانسرای سنگی زنجان امروزه به عنوان یک رستوران سنتی خارق‌العاده که غذاهای لذیذ ایرانی و محلی را سرو می‌کند، به فعالیت خود ادامه می‌دهد. سالانه گردشگران داخلی و خارجی زیادی عازم این مکان می‌شوند تا ضمن بازدید از کاروانسرای شاه‌عباسی قرن یازدهم، طعم بی‌نظیر غذاهای ایرانی را در یک محیط کاملا سنتی تجربه کنند. من تجربه خوردن دیزی و کباب در این رستوران را دارم و باید بگویم که غذاهای آن به‌قدری خوشمزه است که تا مدت‌ها طعم آن را فراموش نخواهید کرد.

کاروانسرای سنگی زنجان کجاست؟

این جاذبه در کمربندی خیام شرقی، بین خیابان‌های امام موسی صدر و سعدی جنوبی قرار گرفته است. اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم، کاروانسرای سنگی شهر زنجان رو‌به‌روی ایستگاه راه‌آهن این شهر جا خوش کرده است. اگر می‌خواهید از اتوبوس‌ها برای رسیدن به آن استفاده کنید، باید در ایستگاه امام خمینی که 648 متر فاصله دارد پیاده شوید و مابقی مسیر را پیاده‌روی کنید. استفاده از تاکسی‌ها و تاکسی‌های اینترنتی هم روش دیگری است که در صورت تمایل می‌توانید استفاده کنید.

چنانچه به ماشین خودتان دسترسی دارید و می‌خواهید با استفاده از اتومبیل خودتان برای بازدید از کاروانسرای سنگی زنجان بروید، می‌توانید از لوکیشن زیر برای مسیریابی استفاده کنید. خوشبختانه پارکینگ عمومی سعدی در نزدیکی این جاذبه قرار دارد و می‌توانید ماشین خود را در آن‌جا پارک کنید و با خیال راحت برای بازدید از این کاروانسرا بروید.

لوکیشن در نشان

معماری کاروانسرای سنگی زنجان

در ساخت این رباط شاه‌عباسی از مصالحی مانند قلوه‌سنگ و لاشه‌سنگ استفاده شده و همین موضوع باعث شده تا با نام کاروانسرای سنگی شناخته شود. این بنا به صورت چهار ایوانی طراحی شده و یک حیاط بزرگ را در مرکز خودش جا داده است. اطراف این حیاط توسط حجره‌هایی که طراحی یک طبقه دارند احاطه شده و به خوبی می‌توان معماری دوران صفویه را در آن‌ها مشاهده کرد. متاسفانه اکثر این حجره‌ها از بین رفته‌اند و تنها تعداد کمی از آن‌ها قابل مشاهده است.

قسمتی که بیشتر از همه نظر من را به خودش جلب کرد، طاق‌های رومی بخش شترخانه بود که با قوس‌های زیبا خودنمایی می‌کردند؛ این طاق‌ها از جنس آجر و گچ هستند. روی سقف کاروانسرا چندین حفره مستطیل شکل را می‌توانید مشاهده کنید که وظیفه تامین نور و تبادل هوای تازه را برعهده دارند. خوشبختانه مرمت‌های انجام شده و تغییر کاربری آسیبی به چهره اولیه کاروانسرا وارد نکرده‌اند و کاروانسرای سنگی زنجان شکوه رباط شاه‌عباسی قرن یازدهم را به خوبی به تصویر می‌کشد.

نکات تکمیلی

• کاروانسرای سنگی زنجان همه‌روزه از ساعت 07:00 الی 23:00 قابل بازدید است و دیدن بخش‌های مختلف آن 1 الی 2 ساعت زمان می‌برد.
• از وارد کردن آسیب به بخش‌های مختلف این بنا و نوشتن یادگاری روی دیوارهای آن خودداری کنید.
• رستوران سنتی مجموعه همه‌روزه در سه وعده صبحانه، ناهار و شام آماده پذیرایی از گردشگران است.
• اواسط بهار تا اوایل تابستان بهترین زمان برای سفر به این شهر و دیدن جاذبه‌های آن است.

جاذبه های اطراف کاروانسرای سنگی زنجان

دیدن بخش‌های مختلف این کاروانسرا و میل کردن غذا در رستوران سنتی آن آخرین مقصد در شهر زنجان نیست. این شهر ده‌ها جاذبه تاریخی و طبیعی را در دل خودش جا داده که بازدید از هر کدام تجربه متفاوتی خواهد بود. در قسمت پایین من لیستی از جاذبه‌های اطراف کاروانسرای سنگی زنجان را برای شما آماده کرده‌ام که می‌توانید با یک برنامه‌ریزی دقیق از تمام آن‌ها دیدن کنید.

• بازار تاریخی زنجان که تنها 507 متر با این جاذبه فاصله دارد.
• موزه گیاهان دارویی زنجان که در فاصله 563 متری از کاروانسرای سنگی زنجان قرار دارد.
• مسجد تاریخی خانم با فاصله 1.1 کیلومتر.
• موزه باستان‌شناسی و مردم نمکی در فاصله 1.2 کیلومتری.
• گرمابه حاج ابراهیم در فاصله 532 متری.
• پل سید محمد با فاصله 3 کیلومتر از این کاروانسرا.

سخن پایانی

کاروانسرای سنگی زنجان تنها کاروانسرای باقیمانده در این شهر است که به خوبی شکوه و عظمت معماری دوران صفوی را به تصویر می‌کشد. این کاروانسرا چندین سال است که تغییر کاربری داده و به یک رستوران سنتی تبدیل شده است؛ اما همچنان می‌توانید از غرفه‌ها و بخش‌های دیگر آن بازدید کنید و با معماری رباط‌های شاه‌عباسی دوران صفویه آشنا شوید. اگر تجربه بازدید از این مکان را دارید، خوشحال می‌شویم که آن را با کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول