کاخ نیاوران

کاخ نیاوران یکی از برجسته‌ترین کاخ‌های تاریخی و هنری شهر تهران است. این کاخ متعلق به دوران قاجار و پهلوی بوده و شاهان این دو سلسله آن را به ییلاقی تابستانی برای خود تبدیل کرده بودند. وجود بخش‌های متنوع و انواع موزه و امکانات رفاهی خوب این مکان، آن را به یکی از خاص‌ترین جاذبه های گردشگری تهران تبدیل کرده است. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا قدم به داخل این کاخ باشکوه بگذاریم و با بخش‌های مختلف، تاریخچه، معماری و قوانین بازدید از آن آشنا شویم و آثار تاریخی بی‌نظیری را از نزدیک مشاهده کنیم.

تاریخچه کاخ نیاوران

جالب است بدانید در گذشته، منطقه نیاوران بخشی از شمیرانات بوده و بافت شهری نداشت و یک روستا تلقی می‌شد. این منطقه به دلیل نزدیکی به کوه و آب‌وهوای خوبی که داشت، جز مناطق باصفا تهران محسوب می‌شد. از این رو فتحعلی شاه قاجار تصمیم به ساخت باغ و عمارتی در این منطقه گرفت تا در روزهای گرم تابستان به آن‌جا برود و از ییلاق تابستانی خود لذت ببرد. همچنین بد نیست بدانید که در گذشته این منطقه نی‌زار بوده که بعدها به نی‌آوران یا نیاوران مشهور شده‌است.

پس از فتحعلی شاه، محمدشاه قاجار دستور بنای دیگری در باغ را داد و به دنبال آن با روی کار آمدن ناصرالدین شاه قاجار کاخی به نام کاخ صاحبقرانیه در کاخ نیاوران ساخته شد که امروزه اثری از آن‌ها را نمی‌بینیم. آخرین عمارتی که در زمان قاجار، در این کاخ بنا شده و امروزه به موزه تبدیل شده‌است، کوشک احمدشاهی است. پس از به روی کار آمدن سلطنت پهلوی، محمدرضا شاه پهلوی وی دستور به تخریب تعدادی از عمارت‌هایی که در زمان قاجار ساخته شده‌بود را داد و در سال 1346 کاخ نیاوران را بنا نمود.

کاخ نیاوران در ابتدا با هدف ساختمان پذیرایی از مهمانان خارجی و مهم طراحی شده بود اما در زمان اتمام ساخت آن را به محل سکونت خانواده خود تبدیل کرد. پس از انقلاب اسلامی، در سال 1360 این کاخ باشکوه به وزارت فرهنگ و ارشاد کشور سپرده شد و با تصمیم این وزارت‌خانه در سال 1365 به موزه تبدیل شده و درب‌های باغ به روی بازدیدکنندگان گشایش یافت. با گذشت زمان موزه‌های دیگری در طی سالیان متوالی در این مکان رونمایی شد و علاقه‌مندان به آثار تاریخی می‌توانستند از آن بازدید کنند.

کاخ نیاوران از سال 1382 تا 6 سال بعد تعطیل شده و توسط معماران حرفه‌ای کشور، مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. این عملیات بازسازی شامل، مرمت تزئینات کاخ از جمله آیینه‌کاری، کاشی‌کاری، گچ‌بری، نقاشی‌ها و غیره، سیستم امنیتی از جمله دوربین مداربسته و درب‌های حفاظتی، سیستم تهویه هوا، ایجاد آسانسور، کفپوش و غیره می‌شد و در اسفند سال 1388 این کاخ دوباره بازگشایی شد. همچنین بد نیست بدانید که نام این کاخ بی‌نظیر در تاریخ 6 خرداد ماه سال 1377 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

کاخ نیاوران کجاست؟

کاخ نیاوران تهران در میدان شهید باهنر و در ضلع شرقی میدان واقع شده‌است. این کاخ در شمال تهران قرار گرفته و دسترسی به آن چه از طریق وسایل نقلیه عمومی و چه خودروی شخصی بسیار راحت است. برای رفتن به این کاخ می‌توانید از مترو، اتوبوس‌ و تاکسی استفاده کنید. از طریق مترو، ابتدا باید در ایستگاه تجریش پیاده شده و سپس به کمک تاکسی و اتوبوس خودتان را به میدان باهنر برسانید.

همچنین برای استفاده از اتوبوس‌های بی‌آر‌تی نیز باید همین کار را کنید. ابتدا سوار اتوبوس خط راه آهن – تجریش شوید و در ایستگاه تجریش پیاده شده و ادامه مسیر را با تاکسی به سمت کاخ بروید. چنانچه خودروی شخصی خودتان را برای دسترسی به کاخ انتخاب می‌کنید، ابتدا وارد اتوبان صدر شده و از طریق خروجی کامرانیه به سمت منطقه نیاوران و خیابان باهنر بروید. همچنین می‌توانید از طریق بزرگراه امام علی خودتان را به نیاوران برسانید.

در قسمت زیر لوکیشن دقیق کاخ را از گوگل مپ برایتان آورده‌ایم تا به راحتی بتوانید مسیریابی کنید و خودتان را به کاخ نیاوران برسانید.

لوکیشن در بلد

معماری کاخ نیاوران

طراحی و معماری کاخ نیاوران بر عهده استاد معماری و رئیس دانشگاه وقت هنرهای زیبایی تهران، محسن فروغی بود. وی با کمک تیم خبره و خلاق خود این کاخ بی‌نظیر طراحی نمود. سبک معماری کاخ تلفیقی از سبک اصیل ایرانی و اروپایی است. جالب است بدانید این کاخ تنها بنای سلطنتی با سقف بازشو است. این ویژگی منحصر به فرد به کمک سقف باز شونده آلومینیومی با موتور الکترومکانیکی کار می‌کند و در هر زمان که بخواهید می‌توانید سقف را باز کنید. این کاخ جذاب در دو طبقه و نیم و با مساحت 9 هزار متر مربع بنا شده‌است.

طبقه اول کاخ

در طبقه اول کاخ نیاوران شاهد یک سینمای بزرگ و یک سالن پذیرایی بزرگ، به همراه مبلمان بسیار مدرن هستیم که در آن زمان محمدرضا پهلوی، مهمانان خارجی خود را به این مکان می‌آورد. در کف این سالن، مشهورترین قالی ایرانی که به دست هنرمندان خلاق اصفهانی و کرمانی بنا شده، هرکسی را محو خودش می‌کند. این فرش گرانبها که نقوش شاهان و مشاهیر ایران باستان تا دوره هخامنشیان بر روی آن نقش بسته است، به دست استاد علی کرمانی بافته شده‌است. در بخشی دیگر از این طبقه می‌توانیم سینما و انواع تجهیزات پخش فیلم را ببینیم.

در راهروی طبقه اول کاخ نیاوران، ظروف نفیس و ارزشمند و همچنین تابلو‌های بسیار زیبا و گرانبها به نام‌های تابلوی سه زن اثر ماری لورنسن، تصویر فرح دیبا، اثر ویدال کورداس، تابلوی منظره اثر آلفرد سیسلی و تصویر محمدرضا شاه پهلوی اثر وی اف دراپر را خواهیم دید. در این طبقه اتاق غذاخوری خاندان سلطنتی با مجموعه‌ای از ظروف و لوازم تزئینی و شمعدان‌های بسیار نفیس و همچنین اتاق‌های مخصوص مهمان که با تندیس و تابلوهای بسیار زیبا تزئین شده‌اند، قرار دارد که می‌توانید بازدید کنید.

طبقه دوم کاخ نیاوران

در طبقه دوم کاخ نیاوران که محل سکونت خانواده سلطنتی بوده، اتاق خواب‌ها، اتاق استراحت، اتاق مطالعه و همچنین نشیمن فرزندان محمدرضا پهلوی وجود دارد. جالب است بدانید تمامی اسباب و حتی دیزاین این اتاق‌ها درست مانند همان زمان چیده شده‌است و حتی می‌توانید لباس‌های شخصی فرح و محمدرضا را در این طبقه ببینید. در اتاق نشیمن این طبقه میز تحریری به سبک لویی شانزدهم و در اتاق استراحت تابلو فرش‌هایی از چهره رضا خان و تاج الملوک را می‌بینیم که همگی آن‌ها از ارزش تاریخی بالایی برخوردار است.

نیم طبقه دوم کاخ

در این طبقه اتاق خواب کوچک‌ترین عضو خانواده پهلوی، لیلا پهلوی قرار داشت. همچنین در این نیم طبقه می‌توانید اتاق کار فرح دیبا، دفتر منشی فرح، اتاق کنفرانس و اتاق ندیمه و همچنین لباس‌های شخصی و نظامی محمدرضا پهلوی را از نزدیک ببینید. از مهم‌ترین آثار تاریخی که در این‌جا خواهید دید، عاج هندی و مجسمه بودا و تصویر کریم‌خان زند که قدمتش به سال 1150 شمسی برمی‌گردد، است.

موزه های کاخ نیاوران

مجموعه کاخ نیاوران شامل چندین موزه از جمله موزه جهان‌نما، کاخ موزه اختصاصی نیاوران، موزه کتابخانه سلطنتی، کوشک احمدشاهی، کاخ صاحبقرانیه و موزه خودروهای اختصاصی می‌شود که در ادامه مقاله به معرفی هریک از آن‌ها می‌پردازیم.

موزه کوشک احمدشاهی

کوشک احمدشاهی در دوره قاجار به دستور احمد شاه ساخته شده و مساحتش به 800 متر مربع می‌رسد و در دو طبقه با سقف شیروانی بنا شده‌است. در دوران پهلوی از این کوشک به عنوان دفترکاری رضاشاه استفاده می‌شده. این کوشک زیبا با نمای آجری دارای تزئینات زیبایی از آجر با انواع نقوش و طراح‌ها است. همچنین از یک سالن بزرگ و ایوان سراسری با 6 ستون تشکیل شده که می‌توانید در ضلع شمالی این ایوان گچ‌بری‌های بی‌نظیری از طرح شیر و خورشید را ببینید.

موزه جهان نما

موزه جهان‌نمای کاخ نیاوران در سال 1355 در ضلع غربی کاخ صاحبقرانیه، جهت نگهداری از آثار هنری و هدایای اهدایی به فرح و یا آثار خریداری شده توسط آنان بنا شده‌است. این موزه از چهارسالن و طبقه همکف و یک سالن در زیرزمین تشکیل شده‌است. بر روی سقف این موزه نقاشی‌هایی با طرح گل و مرغ شیراز بر روی چوب کشیده شده‌است که زیبایی خاصی به فضا می‌بخشد. از جمله آثاری که در این موزه می‌توانید ببینید، آثاری برجسته از هنرمندان ایرانی و جهان مانند سهراب سپهری، پرویز تناولی، حسین زنده رودی، پیکاسو، دالی، گوگن و براک در این مکان قابل رویت است.

موزه کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران

کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران نیاوران در سال 1355 شمسی در ضلع شمال شرقی مجموعه و در محیطی بسیار دنج و ساکت، در دو طبقه و یک زیرزمین با مساحت 770 متر مربع ساخته شد. طراحی و معماری این موزه به عهده مهندس عبدالعزیز فرمانفرمائیان بود که وی یکی از بنیانگذاران نظام مهندسی جدید در ایران شمرده می‌شد.

در این کتابخانه بیش از 23000 جلد کتاب با حدود 16000 عنوان که مشتمل ادبی، اجتماعی، سیاسی، آماده، هنر، باستان شناسی، دایره المعارف، تمدن، تاریخ جهان و غیره می‌شود، وجود دارد. علاوه بر آن در این کتابخانه می‌توانید بیش از 350 تابلوی نقاشی که به دست هنرمندان کشورمان کشیده شده‌است را ببینید و از فضای آرام‌بخش آن لذت ببرید.

قوانین بازدید از کاخ نیاوران

بازدید از هر موزه و مکان تاریخی و یا طبیعی دارای یک سری قوانین و ضوابط است که همگی ما باید آن را رعایت کنیم و به آن احترام بگذاریم. کاخ نیاوران نیز شامل یک سری قوانین می‌شود که در قسمت زیر خواهیم گفت:

• بلیط خود را به صورت الکترونیکی و به همراه کارت بانکی تهیه کنید. بلیط‌های ورود به هر موزه از این کاخ باید به صورت جداگانه خریداری شود. همچنین این نکته را در نظر داشته باشید که بلیط فروخته شده پس گرفته نمی‌شود، لذا در هنگام خرید و انتخاب موزه دقت فرمایید.
• تا جایی که ممکن است از آوردن کودکان زیر 7 سال خودداری کرده و در صورت همراه داشتن کودک خواهشمندیم از دست زدن و لمس کردن و خوردن آشامیدن فرزندتان ممانعت کنید.
• استفاده از مواد ضدعفونی کننده در فضای درون کاخ نیاوران و همچنین آوردن نوشیدنی و خوراکی ممنوع است.
• خواهشمندیم از توقف طولانی جهت عکاسی و عدم رعایت فاصله کافی از اشیاء جلوگیری کرده و به هیچ‌وجه از مسئولین موزه جهت گرفتن عکس درخواست نکنید.
• برای حفظ سلامتی خود و عزیزانتان و محافظت از موزه، به اشیاء، دیوارها، حفاظ‌های درون موزه و تزئینات و تابلوهای درون کاخ دست نزنید.
• هنگام بازدید از موزه از تلفن همراه استفاده نکنید و با یکدیگر با صدای بلند صحبت نکنید.
• در هنگام عکاسی از اشیای موزه، از فلش دوربین به دلیل طول موج بالایی که دارد و ممکن است به بافت و ظرافت آثار تاریخی آسیب وارد کند، به هیچ‌وجه استفاده نکنید.
• همراه داشتن دوربین حرفه‌ای، تک پایه، سه پایه، مونوپاد، وسایل نورپردازی و فیلمبرداری، درون موزه ممنوع بوده است.
• همراه داشتن کالسکه کودک، دوچرخه و همچنین حیوانات خانگی به درون موزه‌ها و فضای بیرونی کاخ ممنوع است.
• توزیع و نصب انواع تبلیغات، بروشور و غیره در این کاخ ممنوع بوده و در صورت مشاهده مامورین کاخ موظف‌اند شما را به بیرون هدایت کنند.
• مصرف دخانیات درون موزه‌های کاخ ممنوع است. از دویدن، سر خوردن و قرار دادن کودکان بر روی شانه و یا نشاندن آن‌ها بر روی ویترین‌های موزه جدا خودداری کنید.
• کاخ نیاوران دارای امکانات رفاهی نظیر نمازخانه، سرویس بهداشتی، انتشارات آثار فرهنگی و  کافه بوده که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

هزینه بازدید از کاخ نیاوران

هزینه بازدید از کاخ نیاوران و موزه‌های آن هر کدام جداگانه بوده که در صورت بازدید از هر کدام از آن‌ها باید بلیت آن قسمت را تهیه کنید. همچنین در نظر داشته باشید که بازدید دانش‌آموزان و دانشجویان به صورت گروهی، بازنشستگان، افراد تحت پوشش کمیته امام خمینی و بهزیستی، بسیجیان با ارائه کارت بسیج، جانبازان، خبرنگاران با ارائه کارت خبرنگاری و خانواده شهدا می‌توانند بلیط خود را به صورت نیم بها تهیه کنند. همچنین خرید بلیط‌های گروهی 10 نفره به بالا شامل 15 درصد تخفیف می‌شود. به صورت کلی بهای بلیط کاخ نیاوران به صورت زیر است:

• هزینه ورود به محوطه کاخ برای گردشگران ایرانی 5 هزار تومان و گردشگران خارجی 100 هزار تومان است.
• هزینه بازدید از کاخ موزه اختصاصی نیاوران برای گردشگران ایرانی 5 هزار تومان و گردشگران خارجی 100 هزار تومان است.
• بازدید از هر کدام از موزه‌های جهان‌نما، کوشک احمدشاهی، کتابخانه اختصاصی و خودروهای اختصاصی به صورت جداگانه برای گردشگران ایرانی مبلغ 4 هزار تومان و گردشگران خارجی مبلغ 50 هزار تومان است.

جاذبه های اطراف کاخ

شهر تهران، پایتخت ایران جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و تفریحی زیادی را درون خود جای داده است که هر کدام از آن‌ها ارزش بالایی برای بازدید دارد. کاخ نیاوران یکی از مجموعه‌های تاریخی فرهنگی کشورمان بوده که می‌توانید به راحتی از آن دیدن کنید. حال پس از اتمام بازدید می‌توانید از طریق لیست زیر به نزدیک‌ترین جاهای دیدنی تهران که در اطراف کاخ قرار گرفته بروید و سفر خوشی را برای خود و خانواده رقم بزنید.

• دربند (فاصله: 6.9 کیلومتر)
• بوستان نیاوران (با فاصله 1.3 کیلومتر از کاخ)
• پارک جمشیدیه (فاصله تا کاخ نیاوران: 4.2 کیلومتر)
• موزه طبیعت و حیات وحش دارآباد (با فاصله 1.8 از کاخ)
• پل طبیعت (فاصله 10.3 کیلومتر)

نکات بازدید از کاخ نیاوران

• مجموعه کاخ نیاوران در تاریخ‌های 14 خرداد، 21 رمضان، 9 و 10 محرم، 28 صفر و 25 شوال تعطیل است.
• بازدید کنندگان می‌توانند همه روزه به جز ایام ذکر شده، در نیمه اول سال از ساعت 09:00 صبح الی 19:00 و در نیمه دوم سال از ساعت 08:00 صبح الی 17:00 از این مجموعه جذاب دیدن کنید.
• شهر تهران در ماه اول فصل بهار بسیار خلوت شده و دیگر خبری از ترافیک و آلودگی هوا نیست. همچنین هوای بسیار خوبی در این ماه بر شهر غالب است. بنابراین بهترین زمان بازدید از کاخ نیاوران و سایر جاهای دیدنی تهران فصل بهار و به‌خصوص ایام نوروز است.
• احترام به طبیعت و محیط زیست یکی از قوانین بسیار مهم در زندگی است. باغ نیاوران دارای گونه‌های بسیار خاصی از گیاهان و درختان است که زیبایی خاصی به فضای باغ بخشیده‌اند، لذا از آسیب رساندن به آن، ورود به فضای سبز و رها کردن زباله در فضای باغ جداً خودداری کنید.

سخن پایانی

کاخ نیاوران یکی از بهترین و ارزشمندترین دیدنی‌های شهر تهران است که بازدید از آن را در سفر بعدی خود نباید از دست بدهید. در این مقاله از گردشی تاپ تمام سعی خود را کردیم که بخش‌های مختلف کاخ را به صورت واضح و روشن به شما معرفی کنیم و زیبایی‌های آن را به قلم بیاوریم. اگر درباره این مکان جذاب نظری دارید و یا قبلا از آن بازدید کرده‌اید، خوشحال می‌شویم تجربه خود را با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول