میل خویین

میل خویین یکی از قدیمی‌ترین سازه‌های استان زنجان محسوب می‌شود که بر روی تپه‌های روستایی به همین نام جا خوش کرده است. گفته می‌شود که قدمت آن به قرن پنجم یا ششم هجری قمری برمی‌گردد که این موضوع نشان می‌دهد این بنای تاریخی هنر دست معماران دوره سلجوقیان است. با گذشت این همه سال، این میل همچنان پابرجاست و امروزه به یکی از مطرح‌ترین جاهای دیدنی زنجان تبدیل شده است.

برج خویین معماری کاملا ساده‌ای دارد و راستش را بخواهید هیچ پیچیدگی خاصی در آن دیده نمی‌شود؛ اما همین سادگی به‌قدری شما را شیفته خود می‌کند که فراموش کردن آن واقعا کار دشواری است. در واقع این جاذبه به خوبی نشان می‌دهد که شکوه و زیبایی در سادگی نهفته و برای تصاحب قلب گردشگران نیازی به پیچیدگی‌های مدرن امروزی نیست. در این مقاله از گردشی تاپ همراه من باشید تا شما را با معماری، بهترین راه دسترسی و تاریخچه این برج آشنا کنم.

آشنایی با میل خویین

روستای خویین یکی از زیباترین روستاهای استان زنجان است که جاذبه‌های طبیعی و تاریخی زیادی در آن وجود دارد. هر کدام از این جاذبه‌ها به نوعی نظر گردشگران را به خود جلب می‌کنند؛ اما اگر بخواهم بهترین آن‌ها را به شما معرفی کنم، میل خویین تنها گزینه‌ای است که به ذهنم می‌رسد. این میل در بالای تپه‌ای بلند قرار گرفته و تقریبا از تمام نقاط روستا قابل رویت است. تنها یک نگاه کافی است تا نظر شما جلب شود و ناخودآگاه به سمت آن روانه شوید.

در سال‌های گذشته مردم محلی روستا به صورت کاملا خودجوش این بنای تاریخی را مرمت کرده‌اند. اکنون فضای داخلی میل خویین گچ‌کاری شده و در وضعیت خوبی قرار دارد؛ اما بیرون آن با مشکل بزرگی دست و پنجه نرم می‌کند. در واقع ظاهر این سازه مشکل خاصی ندارد و از نظر استحکام هم در وضعیت خوبی قرار دارد؛ اما وقتی به پایین آن نگاه کنید، خوردگی‌هایی که بر اثر برف و باران ایجاد شده را خواهید دید. این خوردگی‌ها در گذر زمان می‌توانند مشکلات جدی را برای این میل ایجاد کنند.

میل خویین در آبان سال 1379، با شماره ثبت 2778 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و روستای خویین هم در سال 1385 در ردیف روستاهای گردشگری قرار گرفته است. پیشنهاد می‌کنم که بازدید از این روستا و میل تاریخی آن را به هیچ عنوان از دست ندهید.

تاریخچه میل خویین

متاسفانه هیچ مدرکی در دست نیست که تاریخ دقیق ساخت این برج را مشخص کند و اختلاف‌نظر در این زمینه بسیار زیاد است. برخی از باستان‌شناسان معتقدند که معماری آن مربوط به قرن پنجم یا ششم است و این بازه زمانی را محتمل‌ترین تاریخ برای ساخت میل خویین می‌دانند. برخی دیگر معتقدند که این بنا شباهت بسیار زیادی به مقبره قیدار نبی دارد و در قرن هفتم هجری قمری ساخته شده است.

تا امروز هیچ مدرکی بدست نیامده که این فرضیه‌ها را رد و یا تایید کند؛ اما این موضوع مشخص شده که کلنگ ساخت این میل تاریخی در دوران سلجوقیان خورده است. گفته می‌شود که در گذشته‌های دور کتیبه‌هایی روی میل خویین نصب بوده که درباره تاریخچه این مکان توضیح می‌داده است؛ کتیبه‌هایی که امروزه خبری از آن‌ها نیست. گفته می‌شود که 3 برج دیگر با طراحی مشابه در این روستا وجود داشته که امروزه به صورت کامل از بین رفته‌اند و این میل تنها عضو از آن خانواده است که باقی مانده.

میل خویین کجاست؟

این برج تاریخی در فاصله 65 کیلومتری از جنوب غربی زنجان، در روستایی به همین نام قرار گرفته است. برای دسترسی به آن ابتدا باید وارد بلوار بهاءالدین شوید و از طریق آن خود را به جاده زنجان – بیجار برسانید. این جاده را تا جایی ادامه دهید که تابلوی روستای خویین را در سمت راست خود ببینید؛ روستای دقیقا قبل از مجموعه گردشگری اسپیناس زنجان قرار گرفته است. در قسمت پایین هم می‌توانید لوکیشن دقیق میل خویین را در گوگل مپ مشاهده کنید.

لوکیشن در بلد

معماری برج خویین

با نگاه کردن به این میل تاریخی متوجه می‌شوید که از دو بخش بدنه و گنبد تشکیل شده است. ارتفاع بدنه به 7 متر می‌رسد و در ساخت آن از مصالحی مانند ملات گچ و لاشه سنگ استفاده شده است. ارتفاع گنبد هم به 3 متر می‌رسد و از جنس آجر و ملات است. با این اوصاف ارتفاع میل خویین در مجموع به 10 متر می‌رسد و به دلیل قرارگیری در بالای تپه، از شعاع 10 کیلومتری قابل رویت است. راستی این را هم اضافه کنم که طراحی بدنه مدور است و گنبد هم طرح زنگوله‌ای به خودش گرفته است.

برای دیدن فضای داخلی برج باید از درب ورودی که در جهت روستا قرار گرفته استفاده کنید و از پله‌های تعبیه شده در سازه بالا بروید. داخل میل خویین طراحی ساده و در عین حال جذابی دارد و حس صمیمیت را به خوبی منتقل می‌کند. اگر دیوارهای سازه را از داخل ببینید، متوجه وجود پنجره‌های کوچک دیده‌بانی خواهید شد؛ پنجره‌هایی که در سال‌های گذشته از بیرون پوشیده شده‌اند. همچنین اگر با نگاه به بالای سر خود، خواهید دید که بنا دو سقف مجزا را شامل می‌شود که سقف داخلی آن از جنس سنگ است.

با توجه به معماری میل خویین می‌توان متوجه شد که کاربرد اصلی آن دیده‌بانی بوده؛ البته برخی از افراد هم معتقدند که برای نشان دادن مسیر به کاروانیان مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

نکات تکمیلی

• بازدید از این میل تاریخی کاملا رایگان است و دیدن همه بخش‌های آن تقریبا 1 ساعت زمان می‌برد.
• در سال‌های اخیر مشاهده شده که عده‌ای با استفاده از اسپری‌های رنگی روی دیوارهای میل خویین یادگاری نوشته‌اند؛ این کار به هیچ عنوان پسندیده نیست و خواهشمندیم که در حفظ و نگهداری این بنای تاریخی کوشا باشید.
• روستای خویین در یک منطقه کوهستانی قرار گرفته و بازدید از آن در فصل سرد سال به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
• از وارد کردن ضربه و فشار به دیوارهای این برج خودداری کنید؛ چرا که احتمال ریزش بخش‌هایی از سازه وجود دارد.
• روستای خویین دارای جاذبه‌های زیادی است و پیشنهاد می‌کنیم که برای دیدن آن‌ها هم برنامه‌ریزی کنید.

مقصد بعدی کجاست؟

پس از آن‌که از این روستای گردشگری و برج تاریخی آن دیدن کردید، وقت آن است که سایر زیبایی‌های زنجان را کشف کنید. در لیست پایین من بهترین گزینه‌هایی که می‌توانند مقصد بعدی شما باشند را آماده کرده‌ام.

• روستای بلوبین و مسجد تاریخی آن (فاصله: 17.5 کیلومتر)
• منطقه حفاظت‌شده بیجار (فاصله: 76.7 کیلومتر)
• پل سید محمد (در فاصله 64.3 کیلومتری از میل خویین)
• کوه‌های قرمز حلب (فاصله: 25.8 کیلومتر)
• قلعه بهستان (با فاصله 87.7 کیلومتر از این برج تاریخی)
• کاروانسرای سنگی زنجان (در فاصله 61.1 کیلومتری از برج خویین)

از این‌که برای مطالعه درباره میل خویین گردشی تاپ را انتخاب کردید و تا انتهای مقاله همراه ما بودید، بی‌نهایت سپاسگزاریم. چنانچه تجربه بازدید از این جاذبه را دارید، می‌توانید آن را با سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول