باغ ارم شیراز

کمتر کسی است که در مورد باغ ارم شیراز نشنیده باشد. این باغ زیبا که امروزه به‌عنوان باغ گیاه‌شناسی از آن یاد می‌شود در شهر شیراز قرار دارد و یکی از نمادهای این شهر به‌شمار می‎‌رود. عمارت زیبا و حیرت‌انگیزی در این باغ ساخته شده که به دلیل قدیمی بودن بافت آن و امکان تخریب، بازدید از آن غیرممکن است؛ اما در طبقه پایین آن نمایشگاه کوچکی از سوغات و صنایع دستی قرار داد که می‌توانید از آن دیدن کنید.

این باغ در سال 1353 در لیست آثار ملی ایران و در تیرماه سال 1390 در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. با گردشی تاپ همراه باشید تا شما را بیشتر با این باغ زیبا که یکی از جاهای دیدنی شیراز محسوب می‌شود، آشنا کنیم.

تاریخچه باغ ارم شیراز

هنوز اطلاعات دقیقی در مورد تاریخ ساخت و اینکه چه کسی باغ ارم شیراز را ساخته در دست نیست. تنها اسناد موجود، مربوط به سفرنامه‌های افرادی است که در قرن دهم و یازدهم به اینجا سفر کرده‌اند. می‌توان زمان ساخت این باغ تاریخی را به دوران سلجوقیان نسبت داد. همچنین با توجه به برخی غزلیات حافظ این گمان وجود دارد که باغ در زمان سلسله آل جینو و آل مظفر وجود داشته است.

از زمان ساخت تا به امروز، باغ ارم شیراز بارها و بارها مورد مرمت و بازسازی قراره گرفته است. با استناد به سفرنامه‌های موجود، به زیبایی این باغ در دوران صفوی اشاره شده است. در دوران حکومت زندیان، ایل قشقائی به‌مدت 75 سال از باغ به عنوان محلی برای حکومت خود استفاده کردند و عمارتی را در آنجا ساختند. پس از زندیان با روی کار آمدن قاجار، عمارت دیگری در این مکان بنا شد.

اما در همان دوران قاجار، در سال 1311 حاج نصیرالملک شیرازی که یکی از سرشناسان شیراز بود، باغ ارم شیراز را خرید و عمارتی که هم اکنون در این مکان می‌بینید را ساخت. داماد ایشان تزئینات عمارت را به‌عهده داشت؛ او کتیبه‌ای مرمری را روی سردر ورودی شمال شرقی باغ قرار داد. بر روی این کتیبه نوشته شده بود: «از وزیر شه نصیرالملک زاد، دائمش باغ ارم آباد باد»

در سال‌ 1345، در دوران پهلوی عملیات مرمت و بازسازی باغ ارم شیراز آغاز شد. در نتیجه این مرمت، دیواری سنگی با نرده‌های فلزی که با گل تزئین شده‌اند جانشین دیوار باغ شد. سقف اتاق‌ها و ایوان‌ها هم به تزئیناتی مانند آینه‌کاری و نقاشی مزین شدند. پس از اتمام بازسازی در سال 1350، عمارت باغ به دانشکده حقوق شیراز اختصاص پیدا کرد و محوطه باغ نیز در اختیار دانشکده گیاه‌شناسی شیراز قرار داده شد.

جالب است بدانید در اوایل قاجاریه بعضی از سران ایل قشقایی پس از فوتشان در باغ ارم شیراز دفن شده‌اند؛ اما مکان قبور آن‌ها مشخص نیست. همچنین 6 کتیبه سنگی در نمای شرقی عمارت وجود دارد که هر کدام از آن‌ها در تاریخ‌های متفاوتی نصب شده‌اند و نام نصیرالملک را بر روی آنها می‌بینیم.

باغ ارم شیراز کجاست؟

این باغ زیبا در نزدیکی دانشگاه شیراز، در بلواری به همین نام قرار گرفته است. دسترسی به آن از طریق سیستم حمل‌و‌نقل عمومی و وسایل نقلیه شخصی امکان‌پذیر است. چنانچه قصد دارید از اتوبوس برای رسیدن به باغ ارم شیراز استفاده کنید، بهترین راه این است که در ایستگاه میدان ارم پیاده شوید، از آن‌جا وارد بلوار ارم شوید و این بلوار را تا رسیدن به باغ ادامه دهید. چنانچه می‌خواهید از تاکسی‌ها استفاده کنید، بهترین راه این است که ماشین‌های خط میدان ارم را سوار شوید.

در قسمت پایین لوکیشن دقیق باغ ارم شیراز قرار گرفته است؛ افرادی که می‌خواهند از ماشین‌های خودشان برای دسترسی به این جاذبه استفاده کنند، می‌توانند با استفاده از آن بهترین و کوتاه‌ترین مسیر را پیدا کنند.

لوکیشن در نشان

معماری باغ ارم شیراز

وسعت باغ ارم شیراز حدود 110 هزار متر مربع است و در زمینی مستطیل شکل قرار گرفته است. حوض وسیعی با مساحت 335 متر در کنار ساختمان اصلی باغ قرار دارد که پیشینه آن به دوران ایلخانان برمی‌گردد. چهار نخل زیبا و بلند در چهارگوشه حوض واقع است که زیبایی این مکان را دو برابر می‌کند. این باغ از طرف شرق به غرب شیب دارد که معماران پله‌هایی را برای از بین بردن این شیب ساخته‌اند.

عمارت باغ ارم شیراز در بخش غربی این مجموعه قرار گرفته است. معماری به کارگرفته شده در عمارت شما را به دوران قاجاریه، زندیه و صفویه می‌برد. از طبقه اول به عنوان تالار حوض‌خانه استفاده می‌شود که هم سطح با زمین است و در گرمای تابستان، هوای مطلوبی وارد خانه می‌شود. دیوارها و سقف این طبقه، با کاشی‌های تراشیده‌شده و هفت‌رنگ نقوش زیبایی مانند طبیعت، داستان شیرین و فرهاد و غیره را خلق کرده‌اند.

طبقه دوم عمارت باغ ارم شیراز دارای قسمت‌های مختلفی مانند سالن، راهرو و ایوان است. بر روی ستون‌های ایوان تصاویر مردانی با لباس‌های قاجار، گل و بوته دیده می‌شود. افزون بر ایوان بزرگ عمارت، دو ایوان کوچک‌تر نیز با ستون‌های سنگی خود زیبایی بنا را دوچندان کرده‌اند. ساختار طبقه سوم نیز مثل طبقه دوم است و شامل یک سالن و سه اتاق است. سقف این طبقه با نقاشی‌ و طرح‌های مختلف همچون چهره زنان، شکارگاه و گل تزیین شده است و تیرهای چوبی وظیفه تحمل وزن آن را به‌عهده دارند.

نمای عمارت با کاشی‌های رنگی مزین شده و روی آن می‌توانید طرح‌های متنوعی را ببینید؛ نقوشی مانند داریوش هخامنشی و شکار آهو توسط پلنگ که در نمای غربی عمارت کشیده شده‌اند.

در طبقه همکف عمارت اصلی موزه‌ای با نام «سنگ و گوهر دریای نور» واقع شده است. از سال 1390 تا به امروز بیش از 140 نوع سنگ‌های قیمتی و نادر از ایران و خارج از ایران به این موزه آورده شده است. پیشنهاد می‌کنیم اگر به باغ ارم شیراز آمدید، بازدید از این موزه را اصلا از دست ندهید.

محیط باغ که در اختیار دانشکده کشاورزی شیراز است، با گل‌ها، گونه‌های گیاهی و درختان کمیاب و زیبا تزئین شده و یکی از دلایل شهرت این باغ، تنوع زیاد در گونه‌های گیاهی است. جالب است بدانید بلندترین درخت سرو شیراز با قدمتی حدود هزار سال و ارتفاع 35 متر در این باغ قرار دارد. درختان زینتی دیگری همچون کاج، افرا، ارغوان، سیاه بید، زبان گنجشک، اکالیپتوس، سپیدار و درختان میوه‌دار مانند انار، خرمالو، نارنج، گردو، سیب، گلابی و زردآلو در باغ کاشته شده‌اند که توجه هر بازدیدکننده‌ای را به خود جلب می‌کند. این باغ شامل گل‌های فراوانی است که به زیبایی مجموعه می‌افزاید.

نکات تکمیلی

• هزینه بازدید از باغ ارم شیراز در سال 1401 برای گردشگران ایرانی 5 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 50 هزار تومان است.
• زمان بازدید از باغ از ساعت 08:00 الی 20:30 است و در این بازه زمانی می‌توانید برای دیدن آن اقدام کنید.
• بهترین زمان سفر به شیراز و بازدید از این باغ جذاب اردیبهشت‌ماه است.
• آب استخر و جوی‌های دیگر این باغ از قنات نهراعظم تأمین می‌شود که از مهم‌ترین منابع آب شیراز شناخته می‌شود.
• به دلیل امکان تخریب طبقه‌های بالایی ساختمان عمارت، ورود به طبقات بالا برای بازدیدکنندگان ممنوع است.
• لطفا از رساندن آسیب به گل‌ها و گیاهان باغ ارم شیراز خودداری کنید و زباله‌های خود را در محیط باغ رها نکنید.

کلام آخر

باغ ارم شیراز جزء ارزشمندترین و زیباترین باغ‌های تاریخی ایران محسوب می‌شود که معماری و فضای سبز آن همه مردم جهان را شگفت‌زده کرده است. از نظر ما هر ایرانی حداقل یک‌بار باید این مجموعه را از نزدیک ببیند و زیبایی‌های آن را لمس کند. اگر تجربه بازدید از این باغ زیبا را دارید، آن را با سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول