قلعه مارکوه

قلعه مارکوه یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین قلعه‌های سنگی کشور با کاربرد نظامی محسوب می‌شود که برای محافظت از شهر در برابر حملات دشمنان ساخته شده است. این قلعه تاریخی در 11 کیلومتری شهر رامسر، در ارتفاع 500 متری از سطح دریا بر روی کوهی به همین نام قرار گرفته است. این قلعه باشکوه، یکی از جاذبه های گردشگری رامسر محسوب می‌شود و امروزه از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری این شهر است.

به دلیل موقعیت مکانی‌ آن، از چشم‌اندازی سرسبز و بی‌نظیر برخوردار است. اگر تمایل دارید بیشتر با این قلعه آشنا شوید، تا پایان این مقاله با گردشی تاپ همراه باشید.

تاریخچه قلعه مارکوه

با توجه به مطالعات انجام شده و بررسی‌های صورت گرفته دو استدلال در مورد زمان ساخت قلعه وجود دارد. برخی مورخین احتمال می‌دهند که ساخت قلعه مارکوه مربوط به دوره ساسانی باشد و احتمالا در دوره‌های پس از ورود اسلام به ایران مورد بازسازی قرار گرفته است. یکی از دلایلی که مورخین ساخت آن را به دوره ساسانی نسبت می‌دهند، مصالح به‌کار گرفته شده در ساخت آن از قبیل سنگ‌های رودخانه‌ای، ساروج و آهک است.

با توجه به تشابه معماری و ساختار این سازه با قلعه بابک در تبریز، برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که قلعه مارکوه در قرون سوم تا هفتم هجری قمری ساخته شده است. در جدیدترین کاوش‌ها، باستان‌شناسان به این نتیجه رسیدند که استدلال دوم درست‌تر است و ساخت این قلعه در دوران اسلامی بوده زیرا تا قبل از اسلام در ساخت بناها از آجر استفاده نمی‌شد.

در کاوش‌های انجام‌شده چندین کوزه سفالی کشف شده و باستان‌شناسان معتقدند که کاربرد اصلی آن‌ها استفاده برای نوشیدن آب بوده است. در یکی از کتاب‌های تاریخی به‌جا مانده از دوران قاجاریه، اعتماد‌السلطنه در مورد مختصات و شکل کلی قلعه، توضیحاتی را نوشته است.

علت نامگذاری قلعه مارکوه

با توجه به منابع تاریخی، در گذشته این قلعه با نام «اَزبلو» خطاب می‌شد و کوهی که قلعه روی آن قرار گرفته نیز با نام‌هایی مانند قلاچ‌کوه و سفالین‌کوه شناخته می‌شد. همچنین یک جهانگرد روسی در سفرنامه‌های خود از نام قلعه‌کوه برای معرفی این جاذبه استفاده کرده است. در گویش محلی به قلعه مارکوه، مرکو نیز می‌گویند.

درباره علت نامگذاری قلعه مارکوه نظرات مختلفی وجود دارد. برخی می‌گویند به دلیل مارهای زیادی که در این کوه قرار دارد، این اسم را روی آن نهاده‌اند. برخی نیز معتقدند شکل قلعه از پایین مانند مار است و به همین دلیل این اسم را روی آن گذاشته‌اند. عده دیگری نظرشان این است که چون در گذشته قوم آمارد در این منطقه زندگی می‌کرده، نام اصلی قلعه ماردکوه بوده که درگذر زمان به مارکوه تبدیل شده است.

عده‌ای دیگر علت این نام را گنجینه‌ها و اموالی که راهزنان و سارقان در اینجا دفن می‌کردند خطاب می‌کنند و نظرشان این است که نام آن مالکوه بوده و سپس در گذر زمان به مارکوه تغییر کرده است. تئوری دیگری وجود دارد مبنی بر اینکه مار به زبان محلی معنی مادر را می‌دهد و مادر در آیین مهرپرستی پیش از اسلام، نماد مهر و میترا بود. از این‌رو مارکوه، کوه مادر یا الهه میترا نامیده شد.

آدرس قلعه مارکوه

قلعه مارکوه در بخش کتالم رامسر، در جاده تلارسر قرار گرفته و برای رسیدن به آن مسیرهای مختلفی وجود دارد. مسیر اول این است که از تنکابن 15 کیلومتر به سمت رامسر بروید و سپس وارد جاده میرزا کوچک‌خان جنگلی شوید. پس از سه کیلومتر وارد جاده تلارسر شوید و این مسیر را تا جایی که به پایین قلعه برسید ادامه دهید.

راه دیگر این است که از روستای هریس در جاده جنت رودبار به سمت کردمحله بروید. پس از تقاطع روستای نیاسته در یک دوراهی، تابلوی مارکوه را خواهید دید. هنگام رسیدن به پایین کوه، 311 پله تا رسیدن به قلعه پیش پای شما قرار دارد. بالا رفتن از آنها کار راحتی نیست؛ اما منظره‌ای که در بالای قلعه منتظر شماست، تمام خستگی را از تنتان بیرون می‌کند.

در قسمت پایین لوکیشن دقیق قلعه مارکوه در گوگل مپ قرار گرفته که می‌توانید از آن برای پیدا کردن بهترین مسیر نسبت به لوکیشن فعلی خودتان استفاده کنید.

لوکیشن در نشان

معماری قلعه مارکوه

برای رسیدن به این قلعه دیدنی، 311 پله را باید بالا بروید که تقریبا 15 دقیقه طول می‌کشد. اما منظره جنگلی با درختان بلوط، انجیل، شمشاد، ازگیل و گل‌های زیبایی که لابه‌لای چمن‌ها و مسیر پلکان جا خوش کرده‌اند، توجه شما را به خود جلب کرده و متوجه گذر زمان نخواهید شد.

مساحت قلعه مارکوه به 600 متر مربع می‌رسد. این بنا مستطیل شکل بوده و در هر گوشه آن برجی قرار داشته که امروزه تنها چهار حصار جانبی و برج‌های پشتیبان از آن قلعه باشکوه باقی مانده‌اند. برای تامین مصالح مورد نیاز در ساخت قلعه، از صخره‌ها و طبیعت اطراف استفاده شده است. آجر و لاشه‌سنگ به عنوان مصالح داخل قلعه و تخته‌سنگ‌های بزرگ و گچ نیم‌کوب هم به عنوان مصالح خارج قلعه استفاده شده‌اند.

ورودی اصلی قلعه در شمال شرقی آن است که اتاقی سنگی با ملات سیمان برای نگهبان فعلی این مکان ساخته شده است. متاسفانه بیشتر قسمت‌های قلعه از بین رفته و تنها بقایای اتاق‌ها و پلکانی که مسیر دسترسی به برج شرقی و جنوب غربی بود، به‌جا مانده است. به دلیل اینکه قلعه کاربرد نظامی داشته، تخمین زده می‌شود که بخش داخلی آن ظرفیت 100 سرباز را دارد.

درگذشته تونلی در داخل قلعه وجود داشت که عده زیادی آن را مسیر ورود و خروج سربازها می‌دانستند؛ بررسی‌ها نشان داد که این تونل یک آب‌انبار بوده که تا رسیدن به دریا امتداد داشت. نام قلعه مارکوه در اسفندماه سال 1379 با شماره 3484 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

بهترین زمان بازدید قلعه مارکوه

بهترین زمان بازدید از قلعه در روشنایی روز است تا بتوانید منظره‌ی بی‌نظیر طبیعت، جنگل و دریای خزر را ببینید و از آن لذت ببرید. با این حال اگر علاقه‌مند به دیدن قلعه در شب هستید، حتما باید از قبل با نگهبانی قلعه هماهنگ کنید. این نکته را به خاطر داشته باشید که مسیر برگشت بسیار تاریک خواهد بود و حتما باید تجهیزات لازم مانند چراغ قوه همراهتان باشد.

قلعه مارکوه در هر فصلی زیبایی خاص خود را دارد. در فصل بهار شاهد گل‌ها و شکوفه‌های نورسیده هستید. در پاییز منظره‌ای با رنگ‌های قرمز، زرد و نارنجی روبروی شماست و در زمستان منظره برفی شما را به وجد می‌آورد. نکته مهم اینجاست که قبل از رفتن به قلعه باید شرایط جوی را بررسی کنید و از مساعد بودن هوا اطمینان حاصل کنید؛ زیرا صعود به قلعه در برف خصوصا اینکه باید از پله بالا بروید بسیار دشوار است.

نکات تکمیلی

• بازدید از قلعه مارکوه کاملا رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه نیست.
• اواسط فصل بهار تا اوایل فصل پاییز بهترین زمان برای دیدن از این قلعه است.
• در ایام نوروز این منطقه بسیار شلوغ است و اگر حوصله شلوغی را ندارید، بهتر است که زمان دیگری را برای بازدید انتخاب کنید.
• در پایین قلعه چشمه‌های آب گرم وجود دارد که می‌توانید مدتی را در نزدیکی آن‌ها سپری کنید.
• خواهشمندیم با رها کردن زباله‌های خود در این منطقه، زیبایی طبیعت آن را دست‌خوش تغییر نکنید.

سخن پایانی

قلعه مارکوه یکی از مکان‌های تاریخی کشورمان است که قدمت آن به قرن‌ها پیش برمی‌گردد. در سال‌های اخیر مرمت‌هایی در این قلعه صورت گرفت که موجب رونق بیشتر گردشگری رامسر شد. اگر علاقه‌مند به بازدید از بناهای تاریخی در دل طبیعت هستید، حتما بازدید از این قلعه را در برنامه خود قرار دهید. اگر تجربه بازدید از این جاذبه را دارید، خوشحال می‌شویم آن را با ما و سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.