کاروانسرای مرنجاب

کاروانسراها مکان‌های مهمی در طول تاریخ بوده‌اند. این بناها به منظور استراحت کاروان‌ها هنگام سفرهای تجاریشان تاسیس شده اند. این بناهای تاریخی عموما دارای معماری‌های بسیار زیبایی هستند و امروزه به یکی از جاذبه‌های گردشگری برای بازدید گردشگران تبدیل شده اند. بیشتر کاروانسراهای موجود در ایران در دوران صفوی تاسیس شده اند. یکی از این کاروانسراها، کاروانسرای مرنجاب است. این کاروانسرا توسط شاه عباس صفوی تاسیس شده‌است.

کاروانسرای مرنجاب جزء جاذبه های گردشگری کاشان محسوب میشود و به علت نزدیکی به کویر مرنجاب این نام را گرفته است. قرار گرفتن این کاروانسرا در کویر مرنجاب و فاصله‌ی کوتاه آن از بزرگترین باعث شده تا مسافران در کنار لذت بردن از طبیعت زیبای کویر نگرانی از امنیت و رفاه سفر خود نداشته باشند. این کاروانسرا قنات آب شیرین نیز دارد. آب این قنات شور نبوده و به همین دلیل کاروانسرای مرنجاب همه ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی را جذب می‌کند. کاروانسرای مرنجاب در سال ۱۳۸۴ با شماره‌ ۱۲۱۲۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. اگر قصد سفر به شهر زیبای کاشان را دارید از این بنای تاریخی باشکوه و زیبا نیز دیدن کنید و خاطرات زیبایی را برای خود و همراهانتان به ارمغان بیاورید.

تاریخچه کاروانسرای مرنجاب

شاه عباس صفوی در سال 1012 هجری قمری، به منظور رفاه حال تجار و مسافران دستور ساختن کاروانسرای مرنجاب در جاده ابریشم، جاده ارتباطی بین اصفهان و خراسان را صادر کرد. پس از آن آقاخضر نهاوندی حاکم وقت کاشان عملیات ساخت این کاروانسرا را آغاز کرد. کاروانسرای مرنجاب در بالای یک تپه و در کنار آن یک چشمه و قنات آب شیرین وجود داشته است. اسکندر بیک منشی در کتاب عالم آرای عباسی از کاروانسرای مرنجاب به عنوان کاروانسرایی معتبر در کنار جاده‌ای که شاه عباس در وسط کویر نمک احداث کرده یاد کرده است.

این کاروانسرا تا زمان حکومت پهلوی پر رونق بود و و به عنوان محلی برای استراحت کاروان‌ها و مسافران از آن استفاده می‌شد. در دوران پهلوی و پس از ساخت جاده‌ تهران- قم، این کاروانسرا به تدریج به دست فراموشی سپرده شده و به یک بنای متروکه تبدیل شد. قبل از انقلاب، دانشگاه تهران با همکاری سازمان میراث فرهنگی کاشان، تصمیم به تعمیر و بازسازی کاروانسرای مرنجاب گرفت. عملیات بازسازی و ترمیم آغاز شد و تا ابتدای انقلاب ادامه داشت اما در سال‌های انقلاب و در هیاهو و شلوغی‌های آن زمان این پروژه رها شد و تا سال‌ها بعد کسی سراغی از آن نگرفت.

سرانجام در سال 1378 خورشیدی سازمان میراث فرهنگی، این کاروانسرا را از فردی بنام “عباس شیبانی” خرید و بازسازی و مرمت آن را از سر گرفت. عباس شیبانی در سالهایی که مالکیت این کاروانسرا را داشت، از این مکان به عنوان آغل گوسفندان خود استفاده می‌کرد. سازمان میراث فرهنگی اتاق‌ها را به طور کامل بازسازی و احیا نمود و ان عملیات تا سال 1382 به طول انجامید. کاروانسرای مرنجاب از سال ۱۳۹۸ توسط شرکت تعاونی دهیاری‌های آران و بیدگل با نام تجاری قلعه شاه عباسی به صورت هتل سنتی بازسازی، تکمیل و تجهیز شده‌است. مرمت و تجهیز این کاروانسرا از سال ۱۳۹۵ آغاز شده و ۳ سال طول کشید.

در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، کاروانسرای مرنجاب به‌همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر ایران که در 24 استان مختلف واقع شده اند، تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند. این مجموعه تاریخی به عنوان بیستمین و هفتمین اثر جهانی کشور ایران شناخته می‌شود.

کاروانسرای مرنجاب کجاست؟

کاروانسرای مرنجاب در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال شرق آران و بیدگل و در مجاورت دریاچه نمک، ساخته شده است. برای دسترسی به این کاروانسرا چند مسیر وجود دارد. یکی از این مسیرها شهر آران و بیدگل است که به جاده‌ خاکی مرنجاب ختم می‌شود. کنار امامزاده هلال بن علی  سرآغاز جاده‌ی کویر مرنجاب است. پس رسیدن به این منطقه حدود  در مسیر دیگر پارک ملی کویر به قصر بهرام و کاروانسرای سفیدآب و مرنجاب ختم می‌شود. مسیر دیگر نیز از کاشان به ابوزید و از آنجا به مرنجاب منتهی می‌شود.

 اگر قصد بازدید از این جاذبه تاریخی را دارید، باید استفاده از خودروی شخصی و یا تاکسی‌های اینترنتی خودتان را به این کاروانسرای زیبا برسانید. لوکیشن زیر برای شما قرار داده شده تا سریع‌تر به کاروانسرا دسترسی پیدا کنید.

لوکیشن  در نشان

معماری و بخش های مختلف کاروانسرای مرنجاب

کاروانسرای مرنجاب ۳۶۰۰ متر مربع زیر بنا دارد و تجلی معماری مستحکم صفویان در جاده ابریشم بوده‌است. حیاط اصلی کاروانسرا 650 متر مربع مساحت داشته و ۲۹ باب اتاق و یک بار انداز دارد، همچنین دو شترخانه در ضلع های شمالی و جنوبی واقع شده که امروزه تغییر کاربری داده و به عنوان رستوران و کافه بهره برداری می‌شود.

جاهای دیدنی اطراف کاروانسرا

کاروانسرای مرنجاب یا قلعه شاه عباسی در استان اصفهان قرار گرفته و اطراف آن را چه در مسافت دور و چه نزدیک جاهای دیدنی فراوانی قرار گرفته است که از جمله آن می‌توان به جاذبه های گردشگری اصفهان، جاذبه های گردشگری کاشان و غیره اشاره کرد. علاوه بر آن، این کاروانسرا در نزدیکی کویر قرار گرفته و از جاهای دیدنی‌ای که بعد از بازدید یا اقامت در کاروانسرا می توان از آن دیدن کرد می‌توان به کویر اشاره کرد. تعدادی از جاهای دیدنی اطراف کاروانسرا، در زیر ذکر شده‌اند.

• رمل‌های مرنجاب
• تپه سیلک
• کویر مرنجاب
• پارک ملی کویر
• شهر زیرزمینی نوش آباد
• دریاچه نمک
• مجموعه تاریخی قاضی آران

نکات بازدید از کاروانسرا

• طوفان‌های زیادی در این منطقه رخ می‌دهد به همین دلیل بهتر است که اگر قصد بازدید از این کاروانسرا را دارید با راهنمایی کار آزموده راهی سفر شوید.
• هنگام رفتن به جاده کویر مرنجاب باید هزینه ورودی را به مبلغ 5 تا 15 هزار تومان را پرداخت نمایید.
• از آنجا که این کاروانسرا در منطقه‌ای کویری قرار گرفته است، در نتیجه دارای آب وهوایی گرم و خشک است و سفر به این منطقه در ماه‌های گرم سال از جمله تیر، مرداد و شهریور توصیه نمی‌شود.
• خودروی شخصی خود را می‌توانید در پارکینگ کاروانسرا قرار دهید.
• در اطراف کاروانسرا منطقه‌ای فنس‌کشی‌شده‌ قرار دارد که برای کمپینگ و چادر زدن مناسب است.
• اگر قصد اقامت در این کاروانسرا یا قلعه شاه عباسی را دارید، پیش از رفتن از ظرفیت اتاق‌ها مطمئن شوید.

سخن آخر

کاشان از جمله مقاصد گردشگری بسیار مهم و محبوب است که جاذبه های گردشگری بسیاری را در خود جای داده است، در نتیجه سفر به این منطقه می‌تواند با بازدید از تعداد زیادی بنای گردشگری باشد و خاطرات ماندگار و لذت بخشی را در ذهن شما ثبت کند. اگر به کاشان سفر کردید، فراموش نکنید که از جاهای دیدنی آن از جمله کاروانسرای مرنجاب دیدن کنید و در صورت تمایل در آنجا اقامت گزینید و از زیبایی آن لذت ببرید. امیدواریم که از خواندن این مقاله از گردشی تاپ لذت برده باشید.

سوالات متداول