آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی

حتما یکی از داستان‌های بیهقی را در کتاب‌های دبیرستان خوانده‌اید و نام وی به گوشتان خورده است. این نویسنده بزرگ اهل سبزوار بوده و با علم ریاضیات نیز آشنایی داشته است. آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی در یکی از شهرهای نزدیک به سبزوار به نام ششتمد واقع شده‌ و امروزه یکی از جاهای دیدنی سبزوار به‌شمار می‌رود. چنانچه تمایل دارید بیشتر در مورد این نویسنده بزرگ بدانید، با ما همراه شوید.

درباره ابوالحسن زید بیهقی

ظهرالدین ابوالحسن علی بن ابی‌القاسم زید بیهقی در سال 447 شمسی در ششتمد از توابع بیهق چشم به جهان گشود. ابوالحسن زید بیهقی که مشهور به ابن فُندُق بود، مورخ و نویسنده بزرگ ایرانی در قرن پنجم قمری می‌زیست. یکی از مهم‌ترین و مشهورترین اثر او «تاریخ بیهق» است که اطلاعات ارزشمندی در مورد خراسان در عهد غزنوی و سلجوقی را در اختیار ما قرار می‌دهد. ابوالحسن معلومات زیادی در علوم مختلف داشت. او به علومی همچون ریاضیات، حکمت و فقه، فلسفه، نجوم و غیره مسلط بود.

دانشمند بزرگ و فرهیخته بیش از 76 اثر در زمینه‌های تاریخ، زبان، نجوم و فلسفه خلق کرده‎است که امروزه اعدادی از آن‌ها موجود است. از جمله آثار معروف او می‌توان به «معارج نهج البلاغه»، «مشارب التجارب و غوارب الغریب»، «لباب الانسان و الالقاب و الاعقاب»، «جوامع الاحکام النجوم»، «تتمه صوان الحکمه» اشاره کرد. البته همانطور که قبل‌تر گفتیم مشهورترین اثر او تاریخ بیهق است. وی با خیام نیشابوری نیز هم‌دوره بود و رابطه نزدیکی با خیام داشت. سرانجام وی در سن 72 سالگی چشم از جهان فروبست و یادبوی برای او در شهر ششتمد ساخته شد.

تاریخچه آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی

آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی در سال 1353 توسط انجمن آثار ملی ایران و با طراحی هنرمندانه مهندس جودت احداث شد. آرامگاه بر روی تپه‌ای در غرب شهر ششتمد قرار بنا شده‌است. این آرامگاه در اسفندماه سال 1378 با شماره ثبت 2601 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. جالب است بدانید در گذشته این مکان به پیر مزار معروف بود و بیش‌ترین مراسم‌های آیینی و مذهبی به ویژه تهیه نذری جهت نزول باران در این مکان صورت می‌گرفت.

امروزه این مجموعه از کتابخانه، آرامگاه و ساختمان اداری تشکیل شده‌است. متاسفانه به علت باران و سیل، آسیب‌های زیادی به این آرامگاه وارد شده‌بود و آن را رو به ویرانی می‌برد که با همت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سبزوار عملیات مرمت و بازسازی در این مکان انجام انجام شد. همچنین برای رفاه حال بازدیدکنندگان امکاناتی نظیر سرویس بهداشتی، راه مخصوص برای معلولین و آب انباری جهت ذخیره آب فراهم گردید.

آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی کجاست؟

آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی در 35 کیلومتری سبزوار در شهر کوچک ششتمد واقع شده‌است. این آرامگاه بر روی تپه‌ای در غرب ششتمد قرار گرفته‌است. برای دسترسی به این آرامگاه باید از خودروی شخصی استفاده کنید و یا می‌توانید از تاکسی‌های سبزوار به مقصد آرامگاه ماشین دربست کنید. می‌توانید از لوکیشنی که در قسمت پایین قرار داده‌ایم برای یافتن مسیر درست استفاده کنید.

لوکیشن در نشان

معماری آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی

آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی به صورت شش ضلعی با ارتفاع یک متر ساخته شده‌است. این آرامگاه در محوطه‌ای وسیع واقع شده‌ که دارای دو در ورودی در قسمت‌های جنوب و غرب است. در ضلع شمال و شرق مقبر، خانه‌های مسکونی دیده می‌شود و همچنین در شمال آرامگاه، مسجد جامع شهر ششتمد قرار گرفته است. آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی درست در وسط این محوطه قرار دارد. فضای سبز با درختان کاج کهنسال پوشیده شده که زیبایی این مکان را چند برابر می‌کند.

این آرامگاه شش ضلعی به دو بخش سه ضلعی تقسیم می‌شود که سه ضلع از آن با ساخت شش پله امکان رفتن به مقبره را فراهم می‌کند و سه ضلع دیگر با شش ستون بتنی به صورت خمیده در بالای آرامگاه به هم می‌رسند. این ستون‌ها در جایی دیگر ساخته شده و سپس به این مکان آورده شده‌اند. هرچه که است نمای بسیار جالب و زیبایی به آرامگاه داده‌است. متنی بر روی برنج حکاکی شده و سپس بر روی سنگ قبر بیهقی قرار گرفته‌است. این متن به صورت زیر است:

فریدالدین ابوالحسن علی بن امام بیهقی مشهور به ابن فندق از اجله بزرگان علمای قرن ششم هجری است. تمام دوره زندگی را با تالیف و تدریس گذرانده، تعداد کتبی که آن عالم شهیر در زبان فارسی و عربی در علوم اسلامی، ریاضی و غیره تالیف کرده بالغ بر 76 جلد است. تولد 490 هجری قمری برابر با 1646 شاهنشاهی – درگذشت 565 هجری برابر با 1728 شاهنشاهی.

مقصد بعدی کجاست؟

با وجود اینکه سبزوار شهر کوچکی است و ممکن است بسیاری تا به حال نام این شهر را نشنیده باشند، اما بزرگان زیادی را در دل خود دفن کرده که بازدید از آرامگاه آن‌ها می‌تواند شما را بیشتر با این بزرگان آشنا کند. علاوه بر اینها مکان‌های تاریخی دیگری در شهر وجود دارد که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست.

• کوه میش (با فاصله 190 متر از این آرامگاه)
• منطقه سبز ششتمد (در فاصله 950 متری)
• آرامگاه بقراط (فاصله: 32.3 کیلومتر)
• کویر دوشاخ (با فاصله 20.7 کیلومتر)
• امامزاده شاهزاده ابوالقاسم ششتمد (فاصله: 18.4 کیلومتر)
• مسجد جامع سبزوار (فاصله: 32.7 کیلومتر)
• منطقه حفاظت شده شیر احمد (در فاصله 22.1 کیلومتری)
• امامزاده شعیب سبزوار ( فاصله تا آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی: 32.1 کیلومتر)

نکات بازدید از آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی

• بازدید از آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی رایگان بوده و نیازی به پرداخت هزینه ندارد.
• شما می‌توانید همه روزه از این آرامگاه باشکوه دیدن کنید.
• سبزوار آب و هوایی گرم و خشک دارد. پیشنهاد ما به شما این است که اوایل بهار و اوایل پاییز به بازدید از این آرامگاه باشکوه بپردازید.
• آرامگاه طراحی خاصی دارد که می‌تواند عکاسی در اینجا را لذت بخش کند، پس عکاسی از این آرامگاه را از دست ندهید.
• این مکان، آرامگاه مردی بزرگ و فرهیخته است که کتاب‌هایش علاوه بر داخل ایران، در خارج از مرزها نیز مورد توجه قرار گرفته‌است. وظیفه ما در قبال چنین مکان‌هایی سعی و کوشش در جهت حفظ و نگهداری آن است.

سخن پایانی

شهر سبزوار از گذشته تا به امروز زادگاه حکیمان و فرهیختگان زیادی بوده‌است. اگرچه ما هم‌دوره آن دانشمندان نبوده‌ایم، اما آثار به‌جا مانده از آن‌ها هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و کمک بزرگی به دانشمندان امروزی است. با حفظ آثار و آرامگاه این بزرگان می‌توان یادشان را تا ابد زنده نگه داشت. اگر قصد سفر به سبزوار را دارید، پیشنهاد می‌کنیم که اصلا بازدید از آرامگاه ابوالحسن زید بیهقی را از دست ندهید. اگر تجربه بازدید از این مکان را دارید، می‌توانید آن را با سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول