در گوشه‌ای از شهر تبریز، در میان باغی باصفا و سرسبز، آرامگاه دو تن از هنرمندان مشهور کشورمان به نام‌های کمال‌الدین مسعود خجندی، شاعر نامدار و کمال الدین بهزاد، نگارگر و نقاش قرار دارد. این دو آرامگاه که در جوار یکدیگر قرار گرفته‌اند، به مقبره دو کمال شهرت دارد. این مقبره نه تنها محل دفن دو تن از هنرمندان کشورمان، بلکه نمادی از فرهنگ و هنر ایران زمین و یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی تبریز شناخته میشود. اگر می‌خواهید درباره این آرامگاه و این دو هنرمند عزیز کشورمان بیشتر بدانید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
تاریخچه مقبره دو کمال
استاد کمال خجندی از شاعران تاجیکی نامدار بوده و زمانی که هنگام بازگشت از سفر مکه از تبریز می‌گذرد، چون به بافت و فرهنگ شهر علاقه پیدا میکند، در همانجا ساکن میشود. سلطان حسین جلایری، حاکم تبریز در آن زمان، به علت علاقه و ارادتی که به استاد خجندی داشته، باغچه‌ای در منطقه بیلانکوه به او اهدا میکند. کمال خجندی نیز تا زمان مرگش، در این باغچه زندگی میکند و پس از مرگش در سال 793 در این باغچه به خاک سپرده میشود.
طبق برخی روایات و منابع، پس از آنکه شاه اسماعیل صفوی هرات را به تصرف خود درآورد، استاد کمال الدین بهزاد، نقاش و نگارگر هراتی را همراه خود به تبریز آورد، و این نقاش با نقاشی‌های متعدد و زیبایی که می‌کشیده، که از جمله آن می‌توان به نقاشی یوسف و زلیخا، جنگ شترها و غیره اشاره کرد. استاد بهزاد طبق روایات در سال 942 دیده از دنیا فرو بسته و در کنار استاد خجندی در باغ واقع در بیلانکوه که امروزه به مقبره دو کمال شهرت نام گرفته، به خاک سپرده شد.
طبق روایات علاوه بر استاد خجندی و استاد بهزاد، بزرگان دیگری از جمله سلطان محمود مجلد (هنرمند جلدساز دوره صفوی)، محمد نقاش( نگارگر تبریزی)، مولانا طوسی (شاعر) و غیره در مقبره دو کمال به خاک سپرده شدهاند، اما محل دفنشان مشخص نیست. این باغ سال 1338 توسط چن تن از اهالی کشف شده و مورد مرمت قرار گرفت. هم اکنون میراث فرهنگی استان آذربایجان این باغ را به دانشگاه تبدیل کرده و امکانات زیادی به آن اضافه نموده است. این آرامگاه در تاریخ 29 تیر ماه سال 1377 خورشیدی به شماره ۲۰۵۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
مقبره دو کمال کجاست؟
مقبره دو کمال، در شهر تبریز، خیابان هفت تیر، محله بیلانکوه (ولیان كوی) واقع شده است. اگر قصد دارید با خودروی شخصی به این مقبره بروید، لوکیشن زیر برای دسترسی راحت تر شما قرار داده شده است. چنانچه می‌خواهید با وسایل نقلیه به آنجا بروید، می‌توانید در ایستگاه اتوبوس چهارراه عباسی پیاده شده و وارد خیابان هفت تیر شوید و بقیه مسیر را پیاده و یا با تاکسی ادامه دهید. همچنین می‌توانید در ایستگاه مترو دانشگاه پیاده شده و خود را به خیابان هفت تیر برسانید، سپس با پیاده روی یا به وسیله تاکسی به این آرامگاه خود را برسانید.
تغییر کاربری مقبره دو کمال
در دهه 80 سازمان میراث فرهنگی تبریز مجموعه‌ای بسیار زیبا با سبک سنتی در مقبره دو کمال احداث کرده و این مجموعه را به دانشگاه تبدیل کرده است که امروزه با نام دانشگاه دو کمال یا مرکز آموزش نگارگری شناخته میشود. شروع فعالیت این دانشگاه به سال 1381 بر می‌گردد که در رشته هنرهای چوبی کار خود را آغاز کرد و در سال‌های بعد به رشته‌‌های مورد تدریس و فعالیت افزوده شد. امروزه در این دانشگاه علاوه بر هنر های چوبی، معماری، گرافیک، عکاسی و غیره تدریس میشود.
بنای مقبره دو کمال تقریباً در وسط باغ بیلانکوه قرار دارد و مقبره‌ها در قسمت پایینی و زیرزمین ساختمان قرار دارند؛ همچنین محوطه اصلی آن با تندیس‌های کمال‌الدین خجندی و کمال‌الدین بهزاد مزین شده است. همچنین در این مجموعه با وسعت ۶۰۰۰ متر مربع بخش‌های مختلفی از جمله آتلیه، گالری نمایشگاهی، موزه تخصصی نگارگری و کتابخانه تخصصی برای برای هنر آموزی و انجام فعالیت های هنری، ایجاد شده است.
شامل چندین کلاس، آتلیه، کتابخانه تخصصی، گالری نمایشگاهی، موزه تخصصی نگارگری، بخش اداری و پارکینگ است و در محوطه تندیس‌های کمال‌الدین خجندی و کمال‌الدین بهزاد نصب شده است. بنای مقبره تقریبا وسط باغ قرار گرفته و در ورودی این بنا در قسمت شمالی باغ قرار دارد.
جاهای دیدنی اطراف مقبره
در شهر تبریز و در نزدیکی مقبره دو کمال، جاذبه‌های گردشگری بسیاری وجو دارد که می‌توانید قبل یا پس از بازدید از مقبره به آنجا نیز سر بزنید و لذت ببرید. تعدادی از جاهای دیدنی تبریز را در زیر بررسی کرده‌ایم.
- خانه پروین اعتصامی 2.4 کیلومتر
- موزه سفال 4 کیلومتر
- پارک مینیاتوری تبریز 1.5 کیلومتر
- پل تاریخی بیلانکوه 90 متر
- موزه قاجار 3.4 کیلومتر
- پل تاریخی حاج هاشم 1.6 کیلومتر
- ارگ علیشاه 4.4 کیلومتر
نکات بازدید
برای بازدید از مقبره دو کمال شما می‌توانید از ساعت 8 صبح تا 18 عصر هر زمان که مایلید به اینجا بروید و همچنین برای ورود به این مقبره و بازدید از آرامگاه دو عزیز شما نیازمند پرداخت هزینه‌ای نیستید. بهترین زمان بازدید از این آرامگاه و سایر جاذبه‌های گردشگری شهر تبریز، فصل بهار و تابستان است.
سخن آخر
شهر تبریز در شمال غربی کشور، قرار دارد. این شهر به علت جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و غیره متعددی که دارد یک مقصد گردشگری مهم در ایران برای ایرانیان محسوب میشود. علاوه بر آن این شهر به علت نزدیکی به مرز ترکیه نیز سالانه مسافران زیادی دارد که از ترکیه به ایران آمده‌اند و یا قصد دارند از ایران به ترکیه بروند. اگر شما نیز از مسافران این شهر زیبا هستید، بازدید از مقبره دو کمال را فراموش نکنید. از اینکه تا پایان مقاله همراه گردشی تاپ بودید، بی‌نهایت سپاسگزاریم.
سوالات متداول
این جاذبه در شهر تبریز، خیابان هفت تیر، محله بیلانکوه قرار گرفته است.
بله، مقبره دو کمال در تاریخ 29 تیر ماه سال 1377 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
بازدیدکنندگان عزیز میتوانند همه روزه از ساعت 8 صبح تا 18 عصر از این آرامگاه دیدن کنند.
خانه پروین اعتصامی، مسجد کبود، ارگ علیشاه، بوستان مینیاتوری و غیره از جمله جاذبه‌های دیدنی اطراف این مقبره است. مقبره دو کمال کجاست؟
آیا این مقبره به ثبت ملی رسیده است؟
در چه ساعاتی از روز میتوانیم از این آرامگاه دیدن کنیم؟
جاذبه های دیدنی اطراف مقبره دو کمال کدام است؟
