موزه نقشه تهران

در قلب شلوغی تهران، موزه‌ای خاص وجود دارد که برای پژوهشگران و دانش‌آموزان و همچنین برای گردشگران کنجکاو نیز جذاب است. موزه نقشه تهران یکی از نهادهای منحصربه‌فرد در ایران است که به نمایش تاریخچه و تحول نقشه‌نگاری در ایران و جهان می‌پردازد و جزو محبوب‌ترین جاذبه های گردشگری تهران شناخته می‌شود. با ما همراه شوید تا سری به دل این موزه زیبا بزنیم.

تاریخچه موزه نقشه تهران

موزه نقشه تهران یکی از مکان‌های منحصربه‌فرد فرهنگی و پژوهشی پایتخت به‌شمار می‌رود که در شمال‌شرق شهر و در مجموعه مرکز اطلاعات جغرافیایی تهران (TGIC) واقع شده است. این موزه در فضایی به وسعت ۸۰۰ متر مربع، مجموعه‌ای ارزشمند و گسترده از نقشه‌های تاریخی، اسناد مرتبط با جغرافیا، کتب تخصصی و حتی عکس‌های ماهواره‌ای روزآمد را در خود جای داده است. هدف از ایجاد این گنجینه، گردآوری، حفظ، مرمت و معرفی اسناد تاریخی شهر تهران به عنوان بخش مهمی از هویت شهری بوده است.

تأسیس موزه به سال ۱۳۷۷ بازمی‌گردد؛ زمانی که جمعی از اساتید و متخصصان برجسته همچون مرحوم پروفسور محمدحسن گنجی، مهندس عباس سحاب و مهندس محمد پورکمال با همراهی سایر اندیشمندان این حوزه، اقدام به بنیان‌گذاری این مرکز کردند. در ادامه، سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران در سال ۱۳۹۰ مسئولیت بازسازی و به‌روزرسانی این مجموعه را برعهده گرفت و سرانجام در سال ۱۳۹۶ موزه بازگشایی شد.

این موزه علاوه بر آنکه مکانی برای نمایش و نگهداری اسناد تاریخی است، بلکه اهداف بلندمدت‌تری در حوزه‌های پژوهشی و آموزشی دنبال می‌کند. ایجاد بستری برای تهران‌شناسی، نقشه‌خوانی، گردآوری حافظه تاریخی پایتخت، و فراهم‌کردن فضای کار علمی برای پژوهشگران و دانشجویان، از جمله مأموریت‌های تعریف‌شده برای این مرکز است.

موزه نقشه تهران تا امروز موفق شده بیش از ۳۰۰۰ نقشه ارزشمند از دوره‌های مختلف تاریخی را جمع‌آوری و اصالت آن‌ها را تایید کند. برخی از این نقشه‌ها از نقاط مختلف دنیا خریداری شده‌اند و بیانگر نگاه جهانی به جغرافیای تهران و ایران هستند. در کنار آن، تجهیزات قدیمی نقشه‌برداری، کره‌های جغرافیایی و ابزارهای سنتی نیز در این مجموعه به نمایش درآمده‌اند. حضور نام‌هایی چون دکتر صفی‌نژاد، مهندس غلامرضا سحاب، دکتر کیانی هفت‌لنگ و دیگر چهره‌های علمی در راه‌اندازی این موزه، نشان از جایگاه علمی و تخصصی آن دارد.

موزه نقشه تهران کجاست؟

موزه نقشه تهران در انتهای اتوبان امام علی، منطقه کاشانک، بعد از میدان ارتش، خیابان موحد دانش، تقاطع بدیعی واقع شده است. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به موزه نقشه، ایستگاه «اقدسیه» است که در خط سه مترو تهران قرار دارد. این ایستگاه تنها ۲۲۰ متر با موزه فاصله دارد که معادل ۳ دقیقه پیاده‌روی است. همچنین اگر با اتوبوس می‌خواهید به موزه نقشه بروید، ایستگاه «میدان آراج» در خط ۹ از پایانه جوانمرد قصاب به پایانه لاله نزدیک‌ترین ایستگاه به موزه است.

همچنین اگر قصد دارید با خودروی شخصی به موزه بروید، باید ابتدا خود را به میدان نوبنیاد برسانید و سپس در خیابان لنگری به مدت ۵ دقیقه رانندگی کنید. در میدان آراج، خروجی سمت چپ را گرفته و وارد خیابان موحد دانش شوید. پس از گذر از تقاطع بدیعی، موزه نقشه تهران را در سمت راست مشاهده خواهید کرد.

لوکیشن زیر در گوگل مپ شما را در مسیریابی همراهی می‌کند.

لوکیشن در نشان

بخش های مختلف موزه نقشه تهران

موزه نقشه تهران در ساختمانی دو طبقه با مساحت تقریبی ۸۰۰ متر مربع جای گرفته است. این مجموعه فرهنگی، اسناد و نقشه‌هایی ارزشمند از گذشته تهران و دیگر نقاط جهان را در خود جای داده است.

طبقه همکف: نمایش تهران و جهان در گذشته

در طبقه اول این موزه، بازدیدکنندگان می‌توانند با نمونه‌هایی از قدیمی‌ترین نقشه‌ها و تصاویر تهران و سایر شهرها آشنا شوند. این بخش شامل موارد زیر است:

• گالری عکس‌های تاریخی تهران

• نقشه‌های کهن شهر تهران

• نقشه‌های قدیمی ایران، شهرهای آن و همچنین نقشه‌های جهان‌نما

• نسخه اصلی و مشهور نقشه عبدالغفار که به نقشه دارالخلافه ناصری نیز شناخته می‌شود

طبقه زیرین: اسناد، تجهیزات و روند توسعه تهران

در طبقه زیرین، مجموعه‌ای از ابزارهای نقشه‌برداری و اسناد تاریخی نگهداری می‌شود. در این بخش، مخاطبان با چگونگی شکل‌گیری و توسعه تدریجی تهران آشنا می‌شوند. بخش‌های این طبقه شامل موارد زیر است:

• دستگاه‌ها و ابزارهای نقشه‌برداری قدیمی

• نسخه‌هایی از مجلات تاریخی بلدیه تهران

• مجموعه اطلس‌ها و اسناد مرتبط با پیشینه شهری

• نمایش روند توسعه کالبدی شهر تهران در قالب نقشه‌ها

سالن آمفی‌تئاتر: مرکز آموزش و تبادل دانش

در این سالن ۵۰ نفره، برنامه‌هایی از قبیل کلاس‌های آموزشی، نشست‌های علمی و تخصصی، همایش‌های مربوط به نقشه‌شناسی، و برنامه‌هایی برای ارتقای دانش تهران‌شناسی برگزار می‌شود. همچنین، در این محل از اسناد و نقشه‌های تاریخی تازه یافته رونمایی می‌شود.

مخزن نگهداری اسناد و نقشه‌ها

برای حفظ بهتر اسناد باارزش، شهرداری تهران مخزنی استاندارد با ظرفیت بیش از دو هزار شیت نقشه ایجاد کرده است. این مخزن با تجهیزات کنترل دما، رطوبت و سنجش PH اسناد طراحی شده و تحت نظر کارشناسان اداره می‌شود.

جاذبه های دیدنی اطراف موزه

در اطراف موزه نقشه تهران، که در منطقه 3 شهرداری و در حوالی خیابان پاسداران قرار دارد، چندین جاذبه دیدنی فرهنگی، تاریخی و طبیعی وجود دارد که می‌توان پس از بازدید از موزه از آن‌ها نیز دیدن کرد. در ادامه برخی از مهم‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

• پارک آب و آتش
• پارک طالقانی
• پل طبیعت
• بازار تجریش
• کاخ نیاوران

نکات بازدید از موزه نقشه تهران

• هزینه بازدید از موزه نقشه تهران برای گردشگران ایرانی 25 هزار تومان و برای گردشگران خارجی مبلغ 100 هزار تومان است.
• گردشگران عزیز می‌توانند در روزهای شنبه الی سه‌شنبه از ساعت 08:00 الی 16:45 و در روزهای چهارشنبه از ساعت 08:00 الی 13 از این موزه دیدن کنند.
• خوب است بدانید تخفیف‌های ویژه برای دانش‌آموزان، دانشجویان و گروه‌های دسته‌جمعی وجود دارد. همچنین بلیط‌های ورودی را می‌توانید از طریق سایت شهرداری تهران به‌صورت اینترنتی تهیه کنید.
• هنگام بازدید از موزه، لطفاً از ایجاد آلودگی صوتی مانند صحبت‌های بلند یا استفاده از تلفن همراه پرهیز کنید.
• خواهشمندیم فاصله ایمنی از ویترین‌های نمایش آثار را رعایت کرده و تحت هیچ شرایطی به آثار و اشیای موزه دست نزنید.

کلام آخر

موزه نقشه تهران با رویکردی علمی و آموزشی، گامی مؤثر در ترویج دانش نقشه‌نگاری و آگاهی‌بخشی درباره مفاهیم مکانی برداشته است. اگر علاقه‌مند به تاریخ، جغرافیا یا فناوری‌های مکانی هستید، حتما این مکان را در برنامه‌های فرهنگی خود قرار دهید. امیدواریم این مقاله از گردشی تاپ برای شما مفید و جذاب بوده باشد و توانسته باشیم شما را با دنیای شگفت‌انگیز موزه نقشه تهران آشنا کنیم.

سوالات متداول