بازار بزرگ تهران
بازار بزرگ تهران یکی از قدیمیترین و برجستهترین بازارهای ایران است که تاریخ و فرهنگ غنی این کشور را در دل خود جای داده است. این بازار که امروزه یکی از اصلیترین جاذبه های گردشگری تهران مجسوب میشود، دارای قدمت طولانی بوده و در نگاه اول هرکسی را مجذوب خودش میکند. ساختار پیچیده و معماری خاص آن، با طاقهای ضربی و گنبدهای زیبا، این بازار را به مکانی بینظیر تبدیل کرده است.
اگر اهل بازارگردی هستید، در ادامه همراه ما باشید تا سری به دل این جاذبه زیبا بزنیم.
تاریخچه بازار بزرگ تهران
بازار بزرگ تهران، که به نام بازار ۱۵ خرداد نیز شناخته میشود، یکی از مهمترین و قدیمیترین مراکز تجاری ایران است که به دوره قاجار بازمیگردد. برخی تاریخنگاران این بازار را به ناصرالدین شاه قاجار نسبت میدهند و میگویند که وی آن را به شکل کنونی ساخت، در حالی که برخی دیگر آن را مربوط به دوران صفویه میدانند و شاه طهماسب صفوی را بنیانگذار آن میدانند.
تاریخچه این بازار به قرنها پیش برمیگردد، زمانی که تهران پایتخت ایران شد و آقا محمدخان قاجار بسیاری از ساختوسازها را آغاز کرد. از آن زمان، این بازار به تدریج گسترش پیدا کرده و بخشهای مختلفی به آن افزوده شد.
در زمان صفویه، تهران تنها یک منطقه کوچک بود و یکی از محلههای آن که به بازار تعلق داشت، در اطراف حصار تهران قرار داشت. در آن دوران، بازار تهران بیشتر بهصورت روباز بود، اما با روی کار آمدن ناصرالدین شاه، بخشهای جدیدی به این بازار افزوده شد و مسقف گردید. تغییرات ساختاری بزرگتر در دورههای بعدی، به ویژه در دوران قاجار، صورت گرفت و تعداد راستهها و بخشهای مختلف بازار افزایش پیدا کرد. ناصرالدین شاه، علاوه بر توسعه بازار، ورودیهای اصلی آن را طراحی کرد و بازار را به یکی از نمادهای اقتصادی تهران تبدیل ساخت.
بازار بزرگ تهران در دورههای مختلف تاریخی، به عنوان یک مرکز اقتصادی مهم عمل کرده و در تحولات سیاسی و اجتماعی نیز نقش اساسی داشته است. در دوره مشروطه، کسبه بازار در جنبشهای اجتماعی و سیاسی مشارکت فعال داشتند و حتی در رویدادهای پیش از انقلاب اسلامی نیز بازار به عنوان یکی از پایگاههای مهم اعتراضات و تحصنها شناخته میشد. در این دوران، بخشهایی از بازار به فعالیتهای فرهنگی و سیاسی نیز اختصاص یافت.
در دوران پهلوی، با شروع دوران مدرنیته و تغییراتی که در ساختار بازارها ایجاد شد، نقش بازار بزرگ تهران در مسائل اجتماعی و فرهنگی تا حدی کاهش پیدا کرد. با این حال، بازار همچنان بهعنوان یک مرکز اقتصادی مهم باقی ماند و امروزه به عنوان یکی از جاذبههای گردشگری برجسته تهران شناخته میشود. همچنین خوب است بدانید این بازار در تاریخ ۲ آبان ۱۳۵۶ به ثبت ملی رسیده است.
بازار بزرگ تهران کجاست؟
بازار بزرگ تهران در منطقه 12 و در میدان پانزده خرداد واقع شده است. بهترین و راحتترین راه برای رسیدن به بازار بزرگ تهران استفاده از مترو است. ایستگاه مترو پانزده خرداد بهطور مستقیم شما را به بازار میرساند. پس از پیاده شدن از مترو، تنها با چند دقیقه پیادهروی میتوانید وارد بازار شوید.
اگر از اتوبوس استفاده میکنید، خطوطی که در ایستگاه گلوبندک توقف دارند، شما را به نزدیکی بازار میرسانند. پس از پیاده شدن در ایستگاه گلوبندک، تنها با کمی پیادهروی میتوانید به بازار برسید. همچنین تاکسیهای خطی متعددی به سمت چهارراه گلوبندک حرکت میکنند. قابل توجه است که بازار تهران در محدوده طرح ترافیک قرار دارد و حتی در روزهای تعطیل نیز در این منطقه معمولاً ترافیک سنگینی برقرار است. به همین دلیل، استفاده از وسایل نقلیه عمومی میتواند گزینه بهتری باشد.
معماری بازار بزرگ تهران
بازار بزرگ تهران، با ساختار منحصر به فرد خود، یکی از نمادهای معماری ایرانی است که در طول سالها تغییرات زیادی را تجربه کرده است، اما هنوز هم زیباییهای تاریخی آن به وضوح قابل مشاهده است. این بازار از راهروهای باریک و پیچ در پیچ، طاقهای ضربی و گنبدهایی تشکیل شده که در طراحی آنها به جزئیات زیادی توجه شده است.
روزنهها و سوراخهای موجود در طاقها و گنبدها نه تنها برای تأمین نور داخلی مورد استفاده قرار میگیرند بلکه به گردش هوا و تهویه طبیعی فضا نیز کمک میکنند. بخشهای قدیمی بازار همچنان با معماری سنتی و اصیل خود باقی ماندهاند، در حالی که برخی قسمتهای جدیدتر از مصالح و معماری مدرن بهره بردهاند.
بازار تهران از ابتدا به شکل امروزی نبوده و به تدریج گسترش یافته است. با توجه به گرمای تابستان و نیاز به فضایی خنکتر، بخشهایی از بازار مسقف شدند و فضاهای خدماتی همچون قهوهخانهها، حمامها، مساجد و حسینیهها در دل بازار شکل گرفتند. راستهها و قسمتهای مختلف بازار به تدریج اضافه شدند و هر کدام به فروش کالای خاصی اختصاص پیدا کردند. در تقاطع راستههای مختلف، چهارسوق بزرگ قرار دارد که یکی از بخشهای مهم و قدیمی بازار است و با گنبدی زیبا و گچکاریهای دقیق، جزو نمونههای برجسته معماری بازار تهران به حساب میآید.
جاذبه های اطراف بازار بزرگ تهران
بازار بزرگ تهران یکی از اصلیترین جاذبههای تاریخی و فرهنگی پایتخت است که در اطراف خود نیز مجموعهای از مکانهای دیدنی و تاریخی را در بر دارد. این جاذبهها نه تنها به غنای فرهنگی این منطقه افزودهاند بلکه تجربه بازدید از این محدوده را برای گردشگران جذابتر میکنند. برخی از مهمترین جاذبههای اطراف بازار تهران عبارتند از:
- کاخ گلستان
- کوچه مروی
- موزه ملی ایران
- باب همایون
- خانه کاظمی
نکات بازدید از بازار بزرگ تهران
- بازار بزرگ تهران در ساعات شلوغی به ویژه در ساعات پایانی صبح و عصر، پر ازدحام است. برای تجربهای آرامتر، پیشنهاد میشود که صبح زود و در روزهای کاری به بازار بروید.
- بهدلیل ازدحام زیاد، مانند هر مکان شلوغ دیگری، مراقب جیببرها و دزدیهای کوچک باشید. بهتر است که اشیای قیمتی خود را در محل امن نگهداری کنید و کیف و پول خود را در جای مناسب قرار دهید.
- در طول بازار، چندین مسجد و تکیه نیز قرار دارند که ارزش بازدید دارند. به عنوان مثال مسجد جامع و تکیه دولت از جمله فضاهای مذهبی بازار هستند که علاوه بر زیبایی معماری، معنویت خاصی دارند و برای علاقهمندان به تاریخ اسلام و معماری مذهبی جالب خواهند بود.
- در دل بازار، کافهها و قهوهخانههای سنتی زیادی وجود دارند که برای استراحت و نوشیدن چای یا قهوه میتوانید از آنها استفاده کنید.
- هنگام بازدید از بازار، با احترام به فرهنگ و آداب و رسوم محلی عمل کنید. بازار تهران یک فضای عمومی است که در آن مردم محلی به خرید و فروش مشغولند و رعایت احترام و ادب به بازاریان و سایر بازدیدکنندگان از اهمیت ویژهای برخوردار است.
سخن پایانی
بازار بزرگ تهران با معماری منحصر به فرد خود، همگان را به یاد دورانهای گذشته میاندازد و بهعنوان یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری و اقتصادی تهران، همچنان نقشی حیاتی در شکلگیری هویت این شهر ایفا میکند. قدمت، معماری خاص و فضای شلوغ این بازار هر بازدیدکنندهای را به خود جذب میکند. شما میتوانید در قسمت زیر دیدگاه و تجربه خود را از این بازار تاریخی برای ما و سایر کاربران گردشی تاپ بنویسید.
سوالات متداول
این جاذبه در منطقه 12 و در میدان پانزده خرداد پایتخت قرار دارد.
این بازار تاریخی زیبا متعلق به دوران قاجار است.
بله؛ بازار تهران در ۲ آبان ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. بازار بزرگ تهران کجاست؟
قدمت این بازار به چه دورانی میرسد؟
آیا این بازار به ثبت ملی رسیده است؟