عمارت سلطان بیگم

عمارت سلطان بیگم یا خانه موزه بازار یکی از برجسته‌ترین جاذبه های گردشگری تهران محسوب شده که در محله عودلاجان این شهر قرار دارد. این عمارت باشکوه که با معماری خاص و تزیینات نفیس خود شناخته می‌شود، یکی از نمونه‌های بارز زندگی و فرهنگ درباری در دوره قاجار است. امروز، این عمارت به عنوان یک اثر تاریخی و فرهنگی، اهمیت زیادی در شناخت و درک بهتر از تاریخ اجتماعی و معماری ایرانی دارد. اگر قصد سفر به تهران را دارید، در ادامه مقاله همراه ما باشید تا شما را با این جاذبه آشنا کنیم.

تاریخچه عمارت سلطان بیگم

عمارت سلطان بیگم، با قدمتی بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال، به دوران قاجار ایران بازمی‌گردد. این بنا متعلق به خانم سلطان بیگم شجاعی، یکی از نزدیکان ناصرالدین شاه قاجار، بوده است. در سال ۱۳۱۲، او این عمارت را به فرزند خود، تقی شجاعی، واگذار کرد و سپس در سال ۱۳۲۶ این ملک به یکی دیگر از اعضای خانواده نیرنما فروخته شد. از آن زمان، عمارت تحت اختیار خانواده نیرنما قرار گرفت.

با گذشت سال‌ها، خانواده نیرنما تغییراتی در برخی بخش‌های بنا ایجاد کردند، اما قسمت‌های اصلی و شاخص بنا بدون تغییر حفظ شده‌اند و ویژگی‌های معماری اصیل قاجاری را همچنان به نمایش می‌گذارند. این عمارت با مساحت تقریبی ۸۰۰ متر مربع، اکنون به عنوان خانه فرهنگ بازار تهران شناخته می‌شود و تحت نظر سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران فعالیت می‌کند.

از منظر ارزش‌های فرهنگی و تاریخی، این عمارت توجه بین‌المللی نیز به خود جلب کرده است. فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری (IFLA) اعلام کرده است که موزه کتاب سلطان بیگم جزو ۱۰۰۱ کتابخانه برجسته جهان است که همه افراد باید در طول زندگی خود حداقل یک بار از آن بازدید کنند.

عمارت سلطان بیگم کجاست؟

عمارت سلطان بیگم تهران در محله عودلاجان، میدان امام خمینی، ابتدای خیابان امیرکبیر، خیابان ناظم الاطباء جنوبی در کوچه دشتی و در نهایت در کوچه کمالی واقع شده‌است. اگر قصد دارید به صورت پیاده به این مجموعه دسترسی پیدا کنید، بهترین مسیر از ایستگاه متروی امام خمینی است. با حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی در مسیر خیابان امیرکبیر، به این عمارت تاریخی زیبا خواهید رسید. در قسمت زیر می‌توانید با استفاده از لوکیشن گوگل مپ مسیریابی کنید.

لوکیشن در نشان

معماری عمارت سلطان بیگم

معماری این عمارت باعظمت، که امروزه با نام خانه فرهنگ بازار تهران شناخته می‌شود و تحت نظارت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران فعالیت می‌کند، حدود ۸۰۰ متر مربع مساحت دارد. طرح کلی بنا به شکل حرف “U” است، به طوری که ورودی آن در ضلع شرقی قرار دارد و دیگر بخش‌های ساختمان در سه ضلع باقی‌مانده، دور یک حیاط مرکزی قرار گرفته‌اند.

حیاط این بنا به سبک گودال‌باغچه طراحی شده و سطح آن نسبت به کوچه پایین‌تر است. برای رسیدن به حیاط، ۱۳ پله در نظر گرفته شده که به فضای مرکزی منتهی می‌شود. در مرکز حیاط، یک حوض مستطیل کوچک قرار گرفته و در اطراف آن، ساختمان‌هایی با نمای آجری و پنجره‌های چوبی بزرگ، که از ویژگی‌های بارز معماری قاجاری هستند، به چشم می‌خورد.

در بخش غربی بنا، تالار آیینه که یکی از فضاهای چشمگیر عمارت است، قرار دارد. در بالای این تالار، بادگیرهایی دیده می‌شوند که به عنوان سیستم خنک‌کننده عمل می‌کردند. اتاق‌های بادگیر در دو طرف تالار قرار گرفته‌اند. تالار آیینه با تزئینات آینه‌کاری به سبک “قطاربندی” و “مقرنس”، همراه با نقاشی‌هایی از گیاهان و طرح‌هایی الهام‌گرفته از هنر اروپایی مزین شده است. درهای چوبی تالار نیز با نقاشی‌هایی از مناظر طبیعی و سبزه‌زارها آراسته شده‌اند که نشانگر اوج هنر و زیبایی‌شناسی معماری دوره قاجار است.

جاهای دیدنی اطراف عمارت

عمارت سلطان بیگم در تهران قرار دارد و در اطراف آن جاذبه‌های گردشگری متنوعی وجود دارد که بازدید از آن‌ها تجربه‌ای غنی از تاریخ، فرهنگ و هنر این شهر را برای شما به ارمغان می‌آورد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین جاذبه‌های نزدیک به این عمارت اشاره می‌شود:

• کاخ گلستان
• بازار بزرگ تهران
• خانه موزه مقدم
• مسجد شاه تهران
• کاخ نیاوران

نکات بازدید از عمارت سلطان بیگم

• خوشبختانه باید بگوییم بازدید از عمارت سلطان بیگم رایگان است.
• شما می‌توانید در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۷ بعدازظهر و پنجشنبه‌ها از ساعت ۹ تا ۱۳ از این عمارت زیبا دیدن کنید.
• عکاسی در بیشتر بخش‌های عمارت مجاز است، اما استفاده از فلش ممکن است به تزئینات آسیب برساند، بنابراین به قوانین عکاسی احترام بگذارید.
• توجه داشته باشید به دلیل قرار گرفتن عمارت در منطقه‌ای قدیمی و شلوغ از تهران، ممکن است پیدا کردن جای پارک سخت باشد. پیشنهاد می‌شود از وسایل حمل‌ونقل عمومی یا تاکسی برای رسیدن به عمارت استفاده کنید.
• بهار و پاییز بهترین زمان برای بازدید از این عمارت هستند. هوای تهران در این فصل‌ها مطبوع و دلپذیر است.

سخن پایانی

مارت سلطان بیگم با قدمت و معماری اصیل خود، به‌ عنوان یکی از میراث‌های ارزشمند تهران، جلوه‌ای از هنر و فرهنگ دوران قاجار را به نمایش می‌گذارد. بازدید از این عمارت فرصتی استثنایی برای آشنایی با سبک زندگی و ذوق هنری دوره قاجار است. در این مقاله از گردشی تاپ سعی کردیم به طور کامل شما را با تاریخچه و معماری این عمارت باشکوه آشنا کنیم. از اینکه تا پایان ما را همراهی کردید، سپاسگزاریم.

سوالات متداول