قلعه پور اشرف ایلام

قلعه پور اشرف ایلام در میان طبیعتی بکر و چشم‌نواز در منطقه دره‌شهر قرار گرفته است که مجاورت آن با رودخانه سیمره و کوه‌های مرتفع زاگرس، منظره‌ای تماشایی را برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است. این قلعه که از دوره قاجاریه به یادگار مانده، نشان‌دهنده قدرت و شکوه معماری آن دوران است. ساختار مستحکم، دیوارهای سنگی و موقعیت استراتژیک آن بیانگر نقش مهم این قلعه در تحولات تاریخی منطقه بوده است.

در این مقاله همراه ما باشید تا شما را بیشتر با تاریخچه و معماری این قلعه که جزو جاهای دیدنی ایلام است، آشنا کنیم.

تاریخچه قلعه پور اشرف ایلام

قلعه پور اشرف ایلام، که با نام قلعه شیخ مکان نیز شناخته می‌شود، یکی از بناهای تاریخی برجسته در استان ایلام است. این قلعه در دوران قاجاریه و به دستور میر سید محمدخان پور اشرف، یکی از حاکمان محلی، ساخته شد. موقعیت استراتژیک آن در نزدیکی مسیر دره‌شهر به پل‌دختر نشان‌دهنده نقش مهم دفاعی و نظامی آن در آن دوران بوده است.

ساخت این قلعه در منطقه‌ای مرتفع و با شیب‌های تند، امکان دفاع مؤثری را در برابر حملات احتمالی فراهم می‌کرد. امروزه، این بنا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی دره‌شهر شناخته شده و در سال ۱۳۹۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.

دره‌شهر، که محل استقرار این قلعه است، خود یکی از قدیمی‌ترین مناطق مسکونی ایران به شمار می‌رود. در گذشته، این شهر با نام سیمره شناخته می‌شد و در دوران عیلامی‌ها به‌عنوان پایتخت ماداکتو شهرت داشت. در دوره ساسانیان نیز این منطقه رونق فراوانی داشت و بقایای شهرسازی آن دوران هنوز در ویرانه‌های اطراف دیده می‌شود.

تاریخ دره‌شهر، همانند بسیاری از مناطق غربی ایران، با فراز و نشیب‌های فراوان همراه بوده و بارها مورد هجوم اقوام مختلف قرار گرفته است؛ از جمله حمله سپاهیان آشور و سپس حملات اعراب و مغولان. پس از جدایی ایلام از کرمانشاه و تبدیل آن به یک استان مستقل، دره‌شهر نیز از استان لرستان جدا و به ایلام ملحق شد.

قلعه پور اشرف ایلام، یکی از نمادهای برجسته این منطقه، شاهد بسیاری از این تحولات تاریخی بوده است. معماری مستحکم آن و وجود سکه‌های ساسانی کشف‌شده در اطراف قلعه، نشانه‌هایی از قدمت و اهمیت تاریخی آن به شمار می‌روند. در کنار سایر دژهای تاریخی، این قلعه دلیل نام‌گذاری دره‌شهر به‌عنوان «شهر قلعه‌های ایران» است و همچنان به‌عنوان بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی این سرزمین شناخته می‌شود.

قلعه پور اشرف ایلام کجاست؟

قلعه پور اشرف ایلام در استان ایلام، شرق شهرستان دره شهر و در روستای شیخ مکان واقع شده است. برای دسترسی به این قلعه، از شهر دره‌شهر به سمت جنوب شرقی حرکت کرده و پس از طی حدود ۶ کیلومتر به روستای شیخ مکان می‌رسید. این روستا در مسیر جاده دره‌شهر به پل‌دختر قرار دارد و دسترسی به آن از طریق جاده‌های محلی امکان‌پذیر است.

لوکیشن در نشان

معماری قلعه پور اشرف ایلام

قلعه پور اشرف ایلام یکی از آثار تاریخی برجسته در استان ایلام است که قدمتی دیرینه دارد. این بنا در شهرستان دره‌شهر، که به شهر قلعه‌های ایران معروف است، واقع شده و به دلیل موقعیت استراتژیک خود در طول تاریخ شاهد رویدادهای مهمی بوده است.  این قلعه در سه طبقه بنا شده و شامل پنج برج و سی اتاق است که کاربری نظامی و مسکونی را برای آن فراهم کرده‌اند. معماری آن از سبک ساسانیان الهام گرفته شده و مصالح اصلی به‌کاررفته در ساخت آن شامل سنگ، گچ و آجر است.

در مرکز قلعه، یک حوض بزرگ قرار دارد که آب مورد نیاز آن از طریق کانالی از رودخانه سیمره تأمین می‌شده است. یکی از ویژگی‌های جالب این قلعه، وجود راه‌های مخفی و دالان‌های زیرزمینی است که به بخش‌های مختلف از جمله انبار آذوقه، اصطبل و حتی سیاه‌چال قلعه متصل می‌شده‌اند.

نقش دفاعی این قلعه به‌واسطه برج‌های دیده‌بانی و تیرکش‌هایی که در چهار گوشه آن قرار گرفته‌اند، به‌وضوح مشخص است. همچنین، حیاط داخلی و معماری منحصربه‌فرد قلعه، جلوه‌ای خاص به آن بخشیده است. حمام قلعه، که در بخش غربی آن قرار دارد، یکی دیگر از بخش‌های مهم این مجموعه است و دارای حوضچه‌های آب سرد و گرم، رخت‌کن و کانال‌هایی برای هدایت آب از رودخانه به داخل حمام بوده است.

امروزه، قلعه پور اشرف ایلام به‌عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی استان ایلام شناخته می‌شود و بخشی از آن به دلیل فرسایش زمانه تخریب شده است. با این حال، میراث فرهنگی استان در تلاش است تا بخش‌هایی از آن را مرمت کند. این قلعه، یادگاری ارزشمند از گذشته‌های پرشکوه ایران است و بازدید از آن سفری به دل تاریخ را برای علاقه‌مندان به ارمغان می‌آورد.

جاذبه های دیدنی اطراف قلعه

اطراف قلعه پور اشرف ایلام، جاذبه‌های دیدنی زیادی وجود دارد که می‌تواند سفر شما را به این منطقه تاریخی و طبیعی جذاب‌تر کند. برخی از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی اطراف قلعه پور اشرف عبارت‌اند از:

• قلعه والی
• آبشار هفت قلو
• قلعه هزار درب
• کوه کبیرکوه
• پل گاومیشان

نکات بازدید از قلعه پور اشرف ایلام

• فصول بهار و پاییز بهترین زمان برای بازدید از قلعه هستند، زیرا هوای منطقه در تابستان گرم و در زمستان بسیار سرد می‌شود.
• هنگام بازدید از قلعه، از آسیب رساندن به دیوارها، نوشتن یادگاری و رها کردن زباله خودداری کنید تا این میراث ارزشمند برای نسل‌های آینده حفظ شود.
• از آنجایی که قلعه پور اشرف ایلام در منطقه‌ای طبیعی و نیمه‌کوهستانی قرار دارد، کفش مناسب پیاده‌روی، کلاه، عینک آفتابی، آب آشامیدنی و خوراکی سبک همراه داشته باشید.
• این قلعه یکی از بناهای تاریخی زیبای ایلام است، پس دوربین یا گوشی همراه خود را برای ثبت لحظات خاص فراموش نکنید.
• با توجه به محدودیت امکانات رفاهی در نزدیکی قلعه، توصیه می‌شود آب و تنقلات به همراه داشته باشید.
• بازدید از تمامی بخش‌های این قلعه حدود 1 ساعت زمان می‌برد.

کلام آخر

بازدید از قلعه پور اشرف ایلام، سفری به گذشته و فرصتی برای لمس تاریخ است. این قلعه، با شکوه و استواری خود، همچنان روایتگر داستان‌های پرماجرای دوران‌های گذشته است. پیشنهاد می‌کنیم اگر قصد سفر به ایلام را دارید، بازدید از این قلعه را در اولویت خود قرار دهید. از اینکه تا انتها همراه گردشی تاپ بودید، سپاسگزاریم.

سوالات متداول