خانه پهلوان رزاز
اگر از علاقه‌مندان به تهران‌گردی و کشف رازهای نهفته در کوچه‌پس‌کوچه‌های قدیمی پایتخت هستید، بازدید از خانه پهلوان رزاز را از دست ندهید. این خانه تاریخی که امروزه به اقامتگاه سنتی تبدیل شده، ترکیبی از معماری قاجاری، فضای معنوی زورخانه‌ای و زندگی اصیل ایرانی را به گردشگران داخلی و خارجی ارائه می‌دهد. در ادامه مقاله همراه ما باشید تا شما را بیشتر با این جاذبه که جزو جاذبه های گردشگری تهران آشنا کنیم.
تاریخچه خانه پهلوان رزاز
خانه پهلوان رزاز یکی از خانه‌های تاریخی و ارزشمند تهران است که قدمت آن به دوران قاجار بازمی‌گردد. هرچند تاریخ ساخت دقیق این بنا مشخص نیست، اما معماری سنتی آن نشان‌دهنده سبک ساخت خانه‌های اعیانی در حدود ۲۰۰ سال پیش است. این خانه در سال ۱۲۷۰ هجری شمسی به تملک خانواده شجاعت، از جمله سید حسن شجاعت ملقب به پهلوان رزاز، درآمد.
هلوان رزاز یکی از چهره‌های سرشناس تهران در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی بود. او پهلوانی خوش‌نام، اهل علم و دین، و فعال در جریانات سیاسی دوران مشروطه بود. لقب «رزاز» را به‌دلیل شغلش که برنج‌فروشی بود به او دادند. پس از درگذشت وی در سال ۱۳۲۰، خانه‌اش به حاج حسن قمی واگذار شد که بیش از ۶۰ سال در آن سکونت داشت و تغییراتی در بنا ایجاد کرد، از جمله بازسازی بخشی از آن به سبک پهلوی.
این خانه در محله قدیمی و تاریخی «میرزا محمود وزیر» در منطقه ۱۲ تهران واقع شده و از لحاظ معماری دارای بخش‌هایی چون شاه‌نشین، حوضخانه، خزینه، مطبخ، اتاق‌های سنتی و بادگیر است. پنجره‌های رنگارنگ، راهروهای باریک، درهای چوبی با تزئینات سنتی و فضای پشت‌بام سبز از جمله ویژگی‌های برجسته آن است.
امروز این خانه با حفظ بخشی از هویت سنتی خود، به عنوان یک هاستل برای گردشگران داخلی و خارجی فعالیت می‌کند و تجربه‌ای از تهران قدیم را برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران فراهم می‌سازد. لوکیشن خانه پهلوان رزاز در ساخت سریال تلویزیونی “زیرزمین” نیز مورد استفاده قرار گرفته که نشان از جذابیت بصری و فرهنگی این مکان دارد.
خانه پهلوان رزاز کجاست؟
خانه پهلوان رزاز در تهران، خیابان امیر کبیر، خیابان جاویدی، نبش کوچه شجاعت، پلاک ۳۸ واقع شده است. برای رسیدن به این خانه تاریخی می‌توانید از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید. اگر با مترو سفر می‌کنید، در ایستگاه بهارستان پیاده شوید، سپس با اتوبوس‌های خط بهارستان–شوش تا ایستگاه دوم حرکت کرده و از آن‌جا به سمت کوچه افشار بروید. این خانه در انتهای همین کوچه و نبش کوچه شجاعت قرار دارد.
اگر با خودروی شخصی به این اقامتگاه می‌روید، از میدان بهارستان به خیابان مصطفی خمینی وارد شده و سپس به خیابان امیرکبیر بروید. در ادامه، خیابان جاویدی را تا کوچه شجاعت دنبال کنید؛ خانه در ابتدای کوچه، کاملاً مشخص است.
معماری خانه پهلوان رزاز
خانه پهلوان رزاز نمونه‌ای بارز از معماری سنتی ایرانی با تلفیقی از سبک قاجاری و مؤلفه‌هایی برگرفته از دوره صفویه است. این بنا دارای فضایی دو بخشی است که شامل بخش بیرونی (قابل بازدید و مرمت‌شده) و بخش اندرونی (که حدود ۱۰۰ سال پیش از آن جدا شد) می‌شود.
یکی از شاخص‌ترین جلوه‌های معماری این خانه، درهای چوبی خوش‌تراش آن است که در دو سمت جنوب و شرق ساختمان قرار دارند و ورودی اصلی خانه را شکل می‌دهند. پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگارنگ، ایوان‌های ستون‌دار، آب‌انبار، مطبخ، خزینه، و تزیینات آینه‌کاری و گچ‌بری از دیگر اجزای تزئینی و کاربردی خانه هستند که نشان‌دهنده سبک زندگی اصیل و ایرانی هستند. حوضخانه بزرگ با فواره فیروزه‌ای و تلمبه آب نیز، نه تنها کاربردی بوده، بلکه نقش مهمی در زیبایی و آرامش‌بخشی فضای حیاط ایفا می‌کند.
راهرو ابتدایی خانه با وسایل زورخانه‌ای چون میل و کباده، به نوعی شخصیت و روحیه صاحب‌خانه را بازتاب می‌دهد. این راهرو به بخش‌های مختلفی مانند اتاق‌های چوبی با شیشه‌های رنگی، زیرزمین، و نهایتاً حیاط اصلی ختم می‌شود. راه پله‌ای هم از داخل راهرو به پشت‌بام منتهی می‌شود که امروزه به یک روف‌گاردن کوچک و سبز تبدیل شده است.
جاذبه های دیدنی اطراف خانه پهلوان رزاز
خانه پهلوان رزاز در قلب منطقه ۱۲ تهران، یکی از تاریخی‌ترین و کهن‌ترین مناطق پایتخت واقع شده و به همین دلیل اطراف آن مملو از جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و معماری است. این خانه در نزدیکی خیابان ری، محله‌های عودلاجان، چاله میدان و سرچشمه قرار دارد؛ مناطقی که قدمت آن‌ها به دوره صفویه و قاجاریه بازمی‌گردد. در ادامه، چند مورد از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی اطراف خانه پهلوان رزاز را معرفی می‌کنیم:
- برج میلاد
- بازار بزرگ تهران
- عمارت مسعودیه
- امامزاده یحیی
- ایران مال
سخن پایانی
در ازدحام تهران امروزی، خانه پهلوان رزاز چون نگینی ارزشمند، یادآور آرامش، سادگی و وقار گذشته است که هنوز هم زنده است و روایت‌گر داستان‌هایی فراموش‌نشدنی است. برای اقامت در هتل سنتی پهلوان رزاز یا بازدید از خانه به‌عنوان گردشگر، بهتر است پیش از سفر نسبت به رزرو اتاق یا برنامه‌ریزی برای بازدید اقدام کنید. همچنین خانه پهلوان رزاز در هر فصلی از سال بازدیدکنندگان را پذیرا است، اما بهترین زمان برای بازدید از آن بهار و پاییز است که هوای تهران معتدل و دلپذیر است.
از اینکه تا پایان مقاله همراه گردشی تاپ بودید، سپاسگزاریم.
سوالات متداول
این جاذبه در تهران، خیابان امیر کبیر، خیابان جاویدی، نبش کوچه شجاعت قرار دارد.
این بنا متعلق به دوران قاجار است.
معماری سنتی ایرانی با تلفیقی از سبک قاجاری خانه پهلوان رزاز کجاست؟
قدمت این خانه تاریخی به چه دورانی می‌رسد؟
سبک معماری این خانه چیست؟
زیباترین خونه‌ایه که تا امروز توی تهران دیدم.
سلام محمد جان؛ کاملا درسته، قطعا جزو زیباترین خونه‌هاییه که تو این شهر پر از سر و صدا از دید خیلیا مخفی شده.