حمام نواب

حمام نواب، واقع در منطقه نواب تهران، از جمله آثار تاریخی ارزشمند این شهر محسوب می‌شود که تاریخ آن با افسانه‌ها و روایات مختلف در هم تنیده شده است. برخی آن را از دوره صفوی و برخی دیگر از دوران قاجار می‌دانند، که نشان‌دهنده اهمیت این بنا در طول تاریخ ایران است. امروزه، این حمام به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری تهران شناخته می‌شود و تلاش‌هایی برای حفظ و مرمت آن انجام می‌شود تا یادآور فرهنگ و سنت‌های غنی ایرانی باشد. اگر می‌خواهید بیشتر با معماری و تاریخچه این حمام آشنا شوید تا پایان همراه ما باشید.

تاریخچه حمام نواب

حمام نواب تهران یکی از حمام‌های تاریخی و مشهور این شهر است که در منطقه نواب، نزدیک به میدان شوش واقع شده است. تاریخچه این حمام مورد بحث و اختلاف نظر است؛ عده‌ای آن را متعلق به اواخر دوره صفوی می‌دانند، در حالی که برخی آن را بنایی از دوره قاجاریه توصیف می‌کنند. در قدیمی‌ترین نقشه تهران که به دوره صفوی تعلق دارد، از این حمام با نام “گذر حمام نواب” یاد شده است. تقسیم‌بندی فضاها و وجود عناصر معماری مربوط به دوره صفوی مانند سربینه، ورودی، هشتی، میان‌در، خزینه، گرمخانه و چال حوض، همچنین بررسی قدمت لایه‌های آهک موجود در گرمخانه، فرضیه ساخت این حمام در اواخر دوره صفویه را تقویت می‌کند.

بنا به روایت‌ها، بانیان ساخت این بنا دو خواهر به نام‌های سارا سلطان خاتون و سارا هاجر خاتون بوده‌اند که از نوادگان قاجار و دختران حاج نواب، یکی از افراد سرشناس محله عودلاجان بودند. این دو خواهر به تشویق و پشتوانه پدر خود، این بنای عام‌المنفعه را ساختند و گفته می‌شود که ناصرالدین شاه قاجار نیز از این حمام استفاده می‌کرده است. با توجه به قرارگیری حمام نواب در محله‌ای که در گذشته محل زندگی افراد سرشناس بود، این حمام توسط افراد رده‌بالای جامعه مورد استفاده قرار می‌گرفت.

فعالیت حمام نواب تا دوران پهلوی ادامه داشت و درباریان این دوره نیز از آن بهره می‌بردند. با گذشت زمان و با ساخت حمام‌های شخصی در خانه‌ها، حمام‌های عمومی از رونق افتادند و متولیان حمام دیگر قادر به تأمین مخارج آن نبودند. به همین دلیل، حمام نواب به حال خود رها شد و سال‌ها بدون کاربری باقی ماند تا اینکه در سال 1385 به ثبت ملی رسید و بازسازی شد. امروز این بنا به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی پایتخت ایران شناخته می‌شود و به حفظ سنت‌های فرهنگی کمک می‌کند.

حمام نواب کجاست؟

حمام نواب تهران در خیابان ری، عودلاجان شرقی، کوچه بیک دامغانی واقع شده‌است. شما می‌توانید از سه‌راه امین‌حضور وارد خیابان ری شده و به سمت کوچه “دردار غربی” حرکت کنید که تابلو حمام نواب در آن قرار دارد. اگر با مترو سفر می‌کنید، از خط 1 یا 2 استفاده کنید. از ایستگاه امام خمینی به سمت خیابان ری بروید. همچنین، ایستگاه 15 خرداد گزینه مناسبی است. علاوه بر آن لوکیشن زیر در گوگل مپ می‌تواند شما را در مسیریابی همراهی کند.

لوکیشن در نشان

معماری حمام نواب

معماری حمام نواب، نمونه‌ای بارز از هنر و مهندسی ایرانی است که به خوبی با اصول طراحی حمام‌های سنتی همخوانی دارد. این حمام به سه بخش اصلی سربینه، گرمخانه و خزینه تقسیم شده است. سربینه به عنوان ورودی و محل استراحت اولیه استفاده‌کنندگان طراحی شده و دارای سقفی بلند و گنبدی شکل است که به تهویه بهتر هوا کمک می‌کند. در این بخش، تزئینات گچ‌بری و نقاشی‌های زیبا به چشم می‌خورد که فضایی دلنشین و آرامش‌بخش ایجاد می‌کند. گرمخانه نیز با طراحی خاص خود، دما و رطوبت لازم برای شست‌وشو را فراهم می‌کند و به سیستم‌های گرمایش زیرزمینی متصل است.

این حمام با مساحتی بیش از ۱۰۰۰ مترمربع، دارای معماری خاص و قابل توجهی است. برای ورود به این حمام، از چند پله پایین می‌روید تا به هشتی برسید؛ چرا که در گذشته، حمام‌ها پایین‌تر از سطح پیاده‌رو ساخته می‌شدند تا هم از آب قنات به‌طور بهینه استفاده شود و هم از اتلاف گرما جلوگیری گردد. آب مورد نیاز این بنا از قنات حاج علیرضا تأمین می‌شده و در بازسازی اخیر، حفره‌های انتقال گرما در کف خزینه با شیشه و نورهای قرمز برای بازدیدکنندگان به نمایش گذاشته شده است.

مقصد بعدی کجاست؟

حمام نواب در محله امامزاده یحیی تهران واقع شده است که یکی از مناطق قدیمی و تاریخی این شهر محسوب می‌شود. این منطقه علاوه بر این حمام، جاذبه‌های دیدنی و فرهنگی بسیاری دارد که بازدیدکنندگان می‌توانند به راحتی به آن‌ها دسترسی پیدا کنند:

• خانه کاظمی
• مسجد معمارباشی
• خانه موزه مقدم
• خانه نصیرالدوله آصفی
• بام تهران
• موزه شهید مدرس
• کاخ نیاوران

نکات بازدید از حمام نواب

• حمام نواب تهران همه روزه از ساعت 08:00 صبح الی 18:00 عصر قابل بازدید است.
• هزینه بازدید از این حمام تاریخی زیبا برای تمامی گردشگران مبلغ 5 هزار تومان است.
• از آنجا که حمام نواب یک اثر تاریخی ارزشمند است، حین بازدید به معماری و جزئیات بنا احترام بگذارید و از لمس آثار یا خراب کردن مصالح خودداری کنید.
• فصل بهار و پاییز و مخصوصا ایام نوروز بهترین زمان بازدید از حمام نواب تهران و سایر جاهای دیدنی پایتخت است.

کلام پایانی

حمام نواب به عنوان یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی تهران، یادآور هنر معماری ایرانی و اهمیت حمام‌های عمومی در دوران‌های گذشته است. این حمام نه تنها یادگاری از گذشته‌های دور است، بلکه نمادی از فرهنگ و سبک زندگی اجتماعی ایرانیان در دوران‌های صفوی و قاجار به شمار می‌رود. بازدید از این بنا، فرصتی برای آشنایی با معماری سنتی و غنای تاریخی تهران است. پیشنهاد می‌کنیم در سفر بعدی خود به تهران، بازدید از این جاذبه باشکوه را به خاطر نسپارید. از اینکه تا انتهای مقاله نگاه گرمتان را به گردشی تاپ سپردید، سپاسگزاریم.

سوالات متداول