خانه هوشنگ ابتهاج

خانه هوشنگ ابتهاج، که به خانه ارغوان شناخته می‌شود، به عنوان یک مکان تاریخی و فرهنگی در تهران مورد توجه قرار دارد. این خانه که در دوران پهلوی دوم ساخته شده، روزگاری محل زندگی و آفرینش آثار یکی از برجسته‌ترین شاعران معاصر ایران، هوشنگ ابتهاج، بوده است. در این مقاله همراه ما باشید تا شما را بیشتر با این جاذبه که جزو محبوب‌ترین جاذبه های گردشگری تهران است، آشنا کنیم.

هوشنگ ابتهاج کیست؟

امیرهوشنگ ابتهاج، متخلص به ه‍. ا. سایه، شاعر و پژوهشگر ایرانی، در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۰۶ در رشت به دنیا آمد. نخستین اثر او، مجموعه شعری به نام «نخستین نغمه‌ها»، در سال ۱۳۲۵ منتشر شد. از دیگر آثار مشهور او می‌توان به تصنیف «سپیده» و غزل‌هایی چون «در کوچه‌سار شب»، «حصار» و «ارغوان» اشاره کرد. ابتهاج از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ سرپرست برنامهٔ گل‌ها در رادیو بود و همچنین برنامهٔ موسیقایی گلچین هفته را پایه‌گذاری کرد.

زندگی شخصی او شامل ازدواج با آلما مایکیال، شاعر ارمنی‌تبار، در سال ۱۳۳۷ می‌شود و از این ازدواج چهار فرزند به دنیا آورد. ابتهاج در سال ۱۳۶۶ به آلمان مهاجرت کرد و تا پایان عمر به ایران سفر می‌کرد. یکی از مهم‌ترین آثار او، تصحیح غزل‌های حافظ است که در سال ۱۳۷۲ با عنوان «حافظ به سعی سایه» منتشر شد.

او در دوران زندگی‌اش جوایز متعددی دریافت کرد، از جمله جایزهٔ محمود افشار یزدی در ۱۳۹۵. در ۱۹ مرداد ۱۴۰۱، ابتهاج در سن ۹۴ سالگی به دلیل نارسایی کلیه و کهولت سن در کلن آلمان درگذشت. پیکر او در ۵ شهریور ۱۴۰۱ در باغ محتشم رشت به خاک سپرده شد.

تاریخچه خانه هوشنگ ابتهاج

خانه هوشنگ ابتهاج که به نام «خانه ارغوان» شناخته می‌شود، یکی از آثار فرهنگی و ادبی مهم ایران است که در تهران، خیابان فردوسی، واقع شده است. این خانه دو طبقه با آجرهای قرمز رنگ و نمای ساده‌اش، روزگاری محل زندگی و خلق آثار هوشنگ ابتهاج، شاعر برجسته ایرانی، بود. ابتهاج که به «ه‍. ا. سایه» نیز شناخته می‌شود، در این خانه زندگی کرده و خاطرات بسیاری از روزهای شاعرانه خود را در آنجا رقم زد.

یکی از ویژگی‌های بارز این خانه، درخت ارغوانی است که در حیاط آن قرار دارد و الهام‌بخش یکی از معروف‌ترین اشعار او، یعنی «ارغوان»، بوده است. ابتهاج در این خانه، خاطرات بسیاری از عشق و زندگی خود را با درخت ارغوان به یادگار گذاشته است. درختی که ابتدا خشکیده به نظر می‌رسید، اما با مراقبت‌های ابتهاج دوباره جان گرفت و به نمادی از زندگی و دوباره زنده شدن تبدیل شد.

خانه هوشنگ ابتهاج در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۸۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران در فهرست میراث فرهنگی کشور ثبت شد. این خانه، که پیش از این محفل شاعران بوده است، در حال حاضر متعلق به شرکت سیمان تهران است و به عنوان دفتر اداری آن فعالیت می‌کند. با این حال، ارزش فرهنگی و تاریخی این خانه همچنان باقی است و نشان‌دهنده پیوند عمیق بین زندگی شخصی هوشنگ ابتهاج و شعر اوست.

ابتهاج در مورد درخت ارغوان گفته بود که هنگام خرید خانه، درخت خشکیده‌ای در حیاط دیده بود که با دلسوزی او، دوباره رشد کرده و جان گرفت. این درخت، که به یاد روزهای گذشته هنوز در حیاط خانه ایستاده، تبدیل به نماد خاطرات و پیوند شاعرانه او با طبیعت و خانواده‌اش شده است.

اگرچه امروز این خانه تغییر کاربری داده و دیگر محفل شاعران نیست، اما هنوز هم در دل تهران، یکی از گنجینه‌های فرهنگی و ادبی کشور به شمار می‌رود. اگرچه بازدید عمومی از این مکان امکان‌پذیر نیست، اما کسانی که علاقه‌مند به دنیای شعر و ادب هستند، می‌توانند در ساعات اداری به حیاط خانه وارد شده و زیر سایه درخت ارغوان، لحظاتی را در سکوت و آرامش بگذرانند.

خانه هوشنگ ابتهاج کجاست؟

خانه هوشنگ ابتهاج در تهران، میدان فردوسی، خیابان شهید نقوی، کوچه انوشیروانی پلاک ۲۲ واقع شده است. برای دسترسی به این خانه از طریق حمل‌ونقل عمومی، می‌توانید از ایستگاه متروی میدان فردوسی استفاده کنید. این ایستگاه در خط ۴ متروی تهران قرار دارد و فاصله‌ای حدود ۵ دقیقه پیاده‌روی تا خانه دارد.

همچنین اگر با خودروی شخصی سفر می‌کنید، می‌توانید از طریق بزرگراه‌های اصلی مانند بزرگراه شهید چمران یا بزرگراه شهید مدرس به خیابان‌های اطراف خانه دسترسی پیدا کنید. توجه داشته باشید که در ساعات اداری ممکن است ترافیک در این منطقه افزایش یابد. لوکیشن زیر در گوگل مپ به شما در مسیریابی کمک می‌کند.

لوکیشن در نشان

جاذبه های دیدنی اطراف خانه هوشنگ ابتهاج

اگر به بازدید از خانه هوشنگ ابتهاج (خانه ارغوان) در تهران علاقه دارید، در اطراف این خانه نیز تعدادی جاذبه دیدنی وجود دارد که می‌توانید از آنها لذت ببرید. این منطقه از تهران به دلیل موقعیت مرکزی و نزدیکی به بسیاری از مراکز فرهنگی، تاریخی و گردشگری شناخته شده است. در ادامه به برخی از این جاذبه‌ها اشاره می‌کنیم:

• آتشکده آدریان تهران
• کوچه تمدن
• خانه مهربان تهران
• عمارت کوشک
• باغ انجمن خوشنویسان

نکات بازدید از خانه هوشنگ ابتهاج

• خوشبختانه، بازدید از این خانه تاریخی و فرهنگی رایگان است، بنابراین شما می‌توانید بدون پرداخت هزینه‌ای از این مکان بازدید کنید.
• بازدید از خانه هوشنگ ابتهاج تنها در ساعات اداری امکان‌پذیر است.
• بسته به علاقه‌مندی شما و میزان زمانی که برای گشت‌وگذار در این مکان فرهنگی اختصاص می‌دهید، مدت زمان بازدید معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت خواهد بود.
• اگر قصد دارید از این خانه و درخت ارغوان عکاسی کنید، حتماً با مسئولین مربوطه هماهنگ کرده و از عکاسی در مکان‌هایی که ممکن است ممنوع باشد، خودداری کنید.
• این خانه زمانی محل تجمع شاعران و هنرمندان بوده است. بنابراین، هنگام بازدید از این مکان، بهتر است از سر و صدا و رفتارهای غیرمناسب خودداری کنید و فضای شاعرانه و فرهنگی آن را حفظ کنید.

سخن آخر

در میان ساختمان‌های شلوغ و پرهیاهوی تهران، خانه هوشنگ ابتهاج، یا خانه ارغوان، محلی است که می‌تواند دل هر علاقه‌مند به شعر و ادب را به خود جلب کند. این خانه با وجود درخت ارغوانی در حیاط خود که سایه شعر معروف «ارغوان» از آن برخاسته، به جاذبه‌ای فرهنگی تبدیل شده است. از همراهی شما تا پایان این مقاله از گردشی تاپ صمیمانه سپاسگزاریم. امیدواریم مطالب ارائه‌شده برای شما مفید و جالب بوده باشد.

سوالات متداول