قلعه هزار درب

قلعه هزار درب نامی شایسته برای یکی از قلعه‌های تاریخی ایلام است که آخرین نفس‌های خود را در جنوب شرقی این شهر می‌کشد. با رسیدن به این قلعه تنها چند قدم فاصله دارید تا وارد قلعه شوید و صدها سال به عقب برگردید. این قلعه نظامی که زمانی برای محافظت از مردم شهر در برابر هجوم دشمنان استفاده می‌شد، سرد و گرم روزگار را چشیده و داستان‌های زیادی برای گفتن دارد. در گردشی تاپ همراه ما باشید تا در میان دیوارهای این قلعه قدم بزنیم و درباره تاریخچه و معماری آن توضیح دهیم.

آشنایی با قلعه هزار درب

قلعه‌های زیادی در شهرهای تاریخی ایران وجود دارد که در گذشته هر کدام کاربرد خاص خود را داشتند. برخی از آن‌ها به عنوان محلی برای اسکان مردم شهر مورد استفاده قرار می‌گرفت، برخی دیگر نقش مهمی را در اداره شهر ایفا می‌کردند و تعدادی نیز کاربرد نظامی داشتند. معمولا قلعه‌هایی که در بیرون شهر ساخته شده‌اند، از نوع نظامی هستند و این موضوع درباره قلعه هزار درب نیز صدق می‌کند.

قلعه تاریخی هزار درب با معماری شگفت‌انگیز خود، طاق‌های هلالی و قدمتی که به دوران ساسانیان برمی‌گردد، بدون شک یکی از جالب‌توجه‌ترین جاهای دیدنی ایلام است و نباید بازدید از آن را از دست بدهید. این قلعه اگرچه از روزهای اوج خود فاصله زیادی گرفته؛ اما هنوز هم حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و می‌تواند یکی از بهترین تجربه‌ها در سفر به شهر ایلام باشد.

من در فروردین سال 1400 برای اولین و آخرین بار از قلعه هزار درب بازدید کردم و باید بگویم که واقعا متاسف شدم از این‌که این میراث گران‌بها این‌گونه به حال خود رها شده است. عوامل طبیعی در گذر زمان آسیب‌های زیادی به این قلعه تاریخی وارد کرده‌اند و متاسفانه هیچ اقدامی برای بازسازی و مرمت آن انجام نشده است. چه حیف که امروزه قلعه‌هایی از این دست دیگر ساخته نمی‌شوند و جای خود را به ساختمان‌های مرتفع داده‌اند و چقدر بد که برای نگهداری همین قلعه‌های موجود هم اقدامی صورت نمی‌گیرد.

قلعه هزار درب در تاریخ 22 تیر سال 1379 با شماره ثبت 2744 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه هزار درب کجاست؟

قلعه هزار درب آبدانان در فاصله 168 کیلومتری از شمال شرقی شهر ایلام و در فاصله 2 کیلومتری از شهرستان آبدانان قرار گرفته است. برای دسترسی به این قلعه ابتدا باید خود را به میدان قرآن در جنوب غربی ایلام برسانید و از آن‌جا وارد جاده پلدختر – ایلام شوید. این جاده را تا جایی ادامه دهید که در سمت راست خود بلوار نوروزی را مشاهده کنید. وارد بلوار نوروزی شوید و از آن‌جا وارد بلوار جانبازان غربی در سمت چپ خود شوید.

با رسیدن به میدان وارد اولین خروجی شوید و جاده آبدانان – دره شهر را تا جایی ادامه دهید که به قلعه هزار درب برسید. ما در قسمت پایین لوکیشن دقیق این بنای تاریخی در گوگل مپ را نیز برای شما قرار داده‌ایم که می‌توانید از آن برای مسیریابی استفاده کنید.

آدرس در بلد

معماری قلعه هزار درب

پلان اصلی این قلعه به صورت مستطیلی است و طاق‌های هلالی آن بیشتر از هر چیز دیگری خودنمایی می‌کنند. در ساخت قلعه هزار درب از معماری دوران ساسانیان الهام گرفته شده و به‌خوبی نشان می‌دهد که این قلعه در گذشته یک پایگاه نظامی بوده است. این قلعه دارای سه طبقه زیرزمین، همکف و طبقه بالا است و در ساخت آن از مصالحی مانند ملات گچ، سنگ‌های تراشیده و قلوه‌سنگ استفاده شده است.

برای ورود به قلعه می‌تونید از راهروهای طولانی که در چهار جهت جغرافیایی قرار گرفته‌اند استفاده کنید. از طریق این راهروها می‌توانید به اتاق‌ها و سایر بخش‌های قلعه هزار درب دسترسی داشته باشید. من خودم درب جنوبی را برای ورود به قلعه انتخاب کردم و پس از بازدید از تمام بخش‌ها، از درب شمالی خارج شدم. باید بگویم که راهروها تقریبا شبیه به هم هستند؛ اما پیشنهاد می‌کنیم که از تمام آن‌ها دیدن کنید.

روی سقف و دالان‌های قلعه هزار درب دریچه‌هایی به قطر یک متر قرار گرفته‌اند که در وظیفه تامین نور قلعه را بر عهده داشته‌اند؛ اگر چه امروزه دیگر خبری از سقف نیست و نور خورشید به صورت مستقیم به داخل قلعه می‌تابد. قطر دیوارهای این بنا به بیشتر از 5 متر می‌رسد و این موضوع باعث شده بود تا ریختن دیوارهای قلعه توسط دشمنان عملا غیر ممکن باشد. در قسمت‌های مختلف این بنا هم می‌توانید نشانه‌هایی از برج‌های نگهبانی را ببینید که متاسفانه امروزه خبری از آن‌ها نیست.

ورود به قلعه هزار درب مانند ورود به یک هزارتوی جذاب است که می‌تواند شما را ساعت‌ها درگیر خود کند. وقتی وارد قلعه می‌شوید، طاق‌های هلالی و اتاق‌های شاه‌نشین آن به‌قدری شما را شیفته خود می‌کنند که دیگر دلتان نمی‌خواهد قلعه را ترک کنید. راستی در ضلع شمالی قلعه نشانه‌هایی از وجود یک بنای نخودی رنگ وجود دارد که بازدید از آن نیز خالی از لطف نیست.

نکات بازدید از قلعه تاریخی هزار درب

• بازدید از این جاذبه رایگان است و نیازی به تهیه بلیط ندارد.
• بازدید از تمام بخش‌های این بنای تاریخی تقریبا 2 الی 3 ساعت زمان می‌برد.
• قلعه هزار درب یک میراث تاریخی است که باید به نسل‌های بعد از خود منتقل کنیم. خواهشمندیم که نوشتن یادگاری روی دیوارها، رها کردن زباله‌ها و هر گونه آسیب دیگر به این بنا خودداری کنید.
• بهترین زمان برای سفر به این منطقه فصل بهار و نیمه اول پاییز است.
• قلعه تاریخی هزار درب آبدانان به صورت 24 ساعته باز است و می‌توانید در هر ساعتی از آن دیدن کنید.

جاذبه های اطراف قلعه هزار درب آبدانان

بازدید از قلعه تاریخی هزار درب اگرچه بسیار جذاب است؛ اما پس از چند ساعت باید به ماجراجویی خود پایان دهید و به دنبال سایر زیبایی‌های شهر ایلام باشید. فکر کردن به این موضوع که شاید هرگز فرصت بازدید از قلعه هزار درب را بدست نیاورم خاطر من را آزرده بود؛ اما به هر حال نمی‌شود تا آخر عمر در این قلعه سپری کرد و هر دفتری روزی به پایان می‌رسد. در قسمت پایین می‌توانید لیست پیشنهادی من برای ادامه ماجراجویی در شهر ایلام را مشاهده کنید.

• دریاچه دوقلوی سیاه گاو (فاصله: 36.6 کیلومتر)
• تنگه ارغوان (فاصله: 197 کیلومتر)
• روستای کلم (فاصله: 101 کیلومتر)
• پارک جنگلی انفال (فاصله: 3.3 کیلومتر)
• امامزاده سید صالح الدین محمد (فاصله: 2 کیلومتر)
• پل گاومشیان (فاصله: 60.5 کیلومتر)

کلام آخر

افرادی که مثل من عاشق بناهای تاریخی هستند، حتما باید از قلعه هزار درب ایلام دیدن کنند. این قلعه با طاق‌های هلالی خود و قدمتی که مربوط به دوران ساسانیان است، می‌تواند هوش را از سر شما ببرد و تجربه متفاوتی را برای شما رقم بزند. بازدید از این قلعه کاملا رایگان است و فقط باید ماشین خود را بردارید و به دل جاده بزنید. امیدواریم از مطالعه درباره تجربه یک روزه من در این قلعه که در وب سایت گردشی تاپ با شما به اشتراک گذاشتم لذت برده باشید.

سوالات متداول