آسبادهای نشتیفان

در اعماق کویر پهناور ایران، جایی که بادهای ۱۲۰ روزه با قدرت به زمین می‌وزند، شاهکارهایی از مهندسی بادی به نام آسبادهای نشتیفان خودنمایی می‌کنند. این سازه‌های تاریخی و زیبا، که از خشت، گل و چوب ساخته شده‌اند، نه تنها گواهی بر نبوغ و خلاقیت نیاکان ما هستند، بلکه نمادی از همزیستی انسان و طبیعت در سخت‌ترین شرایط اقلیمی محسوب می‌شوند. این جاذبه در شهر خواف در نزدیکی مشهد واقع شده و یکی از پربازدیدترین جاهای دیدنی مشهد محسوب می‌شود. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد این جاذبه تاریخی کسب کنید، در ادامه مقاله همراه ما باشید.

تاریخچه آسبادهای نشتیفان

آسباد یا آسیاب بادی، سازه‌ای است که از انرژی جنبشی باد برای انجام کارهای مختلف استفاده می‌کرد. در گذشته، یکی از اصلی‌ترین کاربردهای آسباد، آرد کردن گندم و سایر غلات بود. به همین دلیل، به آن آسیاب بادی نیز گفته می‌شود. اگرچه فهرست آثار ملی، قدمت آسبادهای نشتیفان را به دوره صفویه نسبت می‌دهد، شواهد تاریخی و معماری حاکی از آن است که این سازه‌های باشکوه ریشه در دوران بسیار قدیمی‌تری دارند. وجود بناهای تاریخی شاخصی مانند مسجد ملک زوزن و نظامیه خرگرد که به دوره‌های سلجوقی و خوارزمشاهی تعلق دارند، نشان از رونق این منطقه در گذشته‌های دور دارد. علاوه بر این، روایات محلی و پژوهش‌های دانشگاه کمبریج نیز قدمت برخی از آسبادها را به عهد تیموری می‌رساند. سون هدین، جهانگرد مشهور سوئدی، با توجه به وجود بادهای مستمر در منطقه و نبود منابع آبی کافی، دلایل فنی برای ساخت آسبادها در نشتیفان ارائه داده است.

نشتیفان نامی که از آمیختن دو واژه “نش” به معنای نیش و “تیفان” به معنای توفان پدید آمده است. این نام، اشاره‌ای مستقیم به بادهای شدید و موسمی دارد که همواره در این منطقه وزیده و زندگی ساکنان را تحت تأثیر قرار داده است. به نظر می‌رسد، نشتیفان در گذشته مکانی بوده که در معرض نیش تند بادهای موسمی قرار داشته و به همین دلیل چنین نامی بر آن نهاده‌اند.

آسبادهای نشتیفان کجاست؟

آسبادهای نشتیفان در 250 کیلومتری جنوب غرب مشهد و در شهرستان نشتیفان واقع شده‌است. برای دسترسی به این جاذبه، از مشهد به سمت تربت حیدریه حرکت کرده و سپس به سمت خواف بروید. حدود ۲۰ کیلومتر پس از خواف، به نشتیفان خواهید رسید. همچنین اگر با جاده و راه‌های دسترسی به این شهر آشنا نیستید، در قسمت زیر لوکیشن دقیق آن از گوگل مپ را برایتان قرار داده‌ایم.

لوکیشن در نشان

معماری آسبادهای نشتیفان

آسبادهای نشتیفان، شاهکارهایی از مهندسی بادی در دل کویر، با معماری ساده اما هوشمندانه خود، گواهی بر نبوغ سازندگان ایرانی هستند. این آسیاب‌های بادی کهن، نه تنها نمادی از دانش و فناوری پیشرفته‌ی گذشتگان هستند، بلکه روایتگر شیوه‌ی زندگی و اقتصاد مردمان کویرنشین نیز می‌باشند.

آسبادها از دو بخش اصلی تشکیل شده‌اند: طبقه‌ی پایین که محل نگهداری گندم و طبقه‌ی بالا که محل چرخش پره‌ها و سنگ آسیاب است. با وزش باد، پره‌ها به حرکت در می‌آیند و سنگ آسیاب را می‌چرخانند تا دانه‌های گندم به آرد تبدیل شوند. معماران ایرانی با استفاده هوشمندانه از مصالح بومی مانند خشت، گل و چوب، سازه‌ای بادوام و هماهنگ با طبیعت کویر ساخته‌اند.

وجود قبرستان در پشت آسبادها، نه تنها به منظور جلوگیری از ساخت‌وساز در مسیر باد بوده، بلکه نمادی از احترام به گذشتگان و تقدس بخشیدن به این مکان مقدس نیز محسوب می‌شده است. این امر نشان می‌دهد که آسبادها تنها یک ابزار برای آسیاب کردن گندم نبوده‌اند، بلکه بخشی از فرهنگ و باورهای مردم این منطقه نیز به شمار می‌آمده‌اند.

جاذبه های دیدنی اطراف آسبادهای نشتیفان

آسبادهای نشتیفان نه تنها به خودی خود یک جاذبه‌ی تاریخی بی‌نظیر هستند، بلکه در محاصره‌ی طبیعت زیبا و سایر آثار تاریخی قرار دارند که سفر به این منطقه را جذاب‌تر می‌کند. در ادامه به معرفی برخی از این جاذبه‌ها می‌پردازیم:

• موزه آستان قدس رضوی
• روستای نشتیفان
• باغ گیاه شناسی مشهد
• مسجد جامع نشتیفان
• مدرسه عباسقلی خان
• قلعه قدیمی نشتیفان
• خانه غفوری

نکات بازدید از آسبادهای نشتیفان

• خبر خوب این است که بازدید از آسبادهای نشتیفان معمولاً رایگان است. شما می‌توانید بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای از این سازه‌های تاریخی و زیبا دیدن کنید.
• برای بازدید از آسبادهای نشتیفان، فصل بهار و پاییز بهترین زمان است. در این فصول، می‌توانید از هوای مطبوع و مناظر زیبای اطراف لذت ببرید و با قدم زدن در میان این سازه‌های تاریخی، به گذشته سفر کنید.
• از آنجایی که ممکن است نیاز به پیاده‌روی داشته باشید، پوشیدن لباس راحت و کفش مناسب پیاده‌روی توصیه می‌شود.
• از ریختن زباله در محیط اطراف خودداری کنید و به طبیعت احترام بگذارید.
• با اهالی روستا با احترام برخورد کنید و از آداب و رسوم آن‌ها آگاه شوید.
• در نزدیکی آسبادها، اقامتگاه‌های سنتی و خانه‌های محلی وجود دارد که می‌توانید برای اقامت انتخاب کنید.
• این سازه‌های تاریخی در فضای باز قرار دارند و به طور کلی محدودیت زمانی برای بازدید از آن‌ها وجود ندارد.

سخن پایانی

با بازدید از آسبادهای نشتیفان، می‌توانید به عمق تاریخ سفر کنید و با شیوه زندگی مردم کویرنشین در گذشته آشنا شوید. این سازه‌های تاریخی، روایتگر داستانی از تلاش انسان برای مهار طبیعت و استفاده از انرژی‌های پاک است. با قدم زدن در میان آسبادها، می‌توانید صدای وزش باد را در میان پره‌ها بشنوید و تصور کنید که چگونه این سازه‌ها قرن‌ها پیش به چرخش در می‌آمدند و زندگی مردم را متحول می‌کردند. از اینکه تا انتهای مقاله ما را همراهی کردید، سپاسگزاریم. اگر تجربه بازدید از این آسبادها را دارید، خوشحال می‌شویم دیدگاه خود را با ما و سایر کاربران گردشی تاپ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول